Περί ορυκτού πλούτου

Tα κοιτάσματα αυτά, είτε πρόκειται για μεταλλικά ή βιομηχανικά ορυκτά, νερό, είτε για υδρογονάνθρακες, δημιουργήθηκαν πριν από εκατομμύρια χρόνια και πρέπει να ανήκουν στο Δημόσιο. Δυστυχώς, ο μεταλλευτικός κώδικας είναι κατασκεύασμα διαφόρων αντιλήψεων και τροποποιήσεων, που δεν κατοχυρώνουν πλήρως την ιδιοκτησιακή δικαιοδοσία του Δημοσίου και σήμερα παρουσιάζονται ιδιώτες που διεκδικούν δικαιώματα ιδιοκτησίας, ενώ εκείνο που θα μπορούσαν να διεκδικήσουν νόμιμα είναι μόνο το δικαίωμα παραχώρησης της εκμετάλλευσης.

Το Δημόσιο ως ιδιοκτήτης πρέπει να απαιτεί από αυτόν στον οποίο έχει παραχωρήσει το δικαίωμα της εκμετάλλευσης ενός ορυκτού πόρου να πληρώνει ένα ποσοστό της εμπεριεχομένης χρηματιστηριακής αξίας ως αντιπαροχή, να τηρεί τους περιβαλλοντικούς όρους που είναι αναγκαίοι και να πληρώνει τους φόρους επί των κερδών που πληρώνουν όλες οι επιχειρήσεις. Το ερώτημα που πρέπει να απαντήσει ο καθένας είναι εάν σε ανάλογη περίπτωση ιδιοκτησίας ενός οικοπέδου (όχι τυχόν κοιτασμάτων κάτω από την επιφάνεια, που ανήκουν στο κράτος) θα παραχωρούσε το δικαίωμα σε έναν εργολάβο να κτίσει πολυκατοικία χωρίς να του δώσει μερικά διαμερίσματα αντιπαροχή, με μόνη τη δέσμευση ότι θα τον προσλάβει ως εργάτη για όσο διάστημα διαρκεί η ανέγερση της οικοδομής, η αξία της οποίας μεταβιβάζεται στον εργολάβο… Η αντιπαροχή αυτή δεν θα ήταν ανάλογη της αξίας του οικοπέδου, που θα μπορούσε να ευρίσκεται στο κέντρο μιας πόλης ή σε μια υποβαθμισμένη συνοικία της; Ο εργολάβος δεν θα είχε την υποχρέωση να τηρήσει τους κανόνες δόμησης και να πληρώσει τον φόρο για τα κέρδη που θα αποκόμιζε από την πώληση των διαμερισμάτων που θα του απέμεναν μετά την αντιπαροχή προς τον οικοπεδούχο;

Εάν απαντήσουμε με ειλικρίνεια στο ερώτημα αυτό, νομίζω ότι δεν θα υπάρχει πρόβλημα, διότι όλοι θα είναι ευχαριστημένοι. Και ας μην ξεχνάμε ότι με τον τρόπο αυτό έχουν κτιστεί όλες οι σύγχρονες πόλεις. Σε περίπτωση που η μεταλλευτική επιχείρηση δεν είναι βιώσιμη υπό αυτούς τους όρους, τότε δεν ομιλούμε για ορυκτό πλούτο αλλά για γεωλογικά πετρώματα, όπως δεν κτίζουμε πολυκατοικίες σε περιοχές όπου τα διαμερίσματα δεν έχουν εμπορική αξία.

Η προσωπική μου άποψη είναι ότι σήμερα υπάρχει η τεχνογνωσία για την τήρηση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών όρων και ότι η κακοπροαίρετη ή ακόμη και καλοπροαίρετη πολιτική τους εκμετάλλευση ως πρόσχημα εν αμαρτίαις δεν λύνει το πρόβλημα που όλοι αποφεύγουν να διατυπώσουν, το οποίο είναι η δίκαιη μοιρασιά του ορυκτού πλούτου, εφόσον υπάρχει.

Ηλίας Σταμπολιάδης
Δρ Μηχανικός Μεταλλείων και Μεταλλουργός,
Καθηγητής Εμπλουτισμού
Μεταλλευμάτων
Πολυτεχνείο Κρήτης