Στη μέγγενη ο βασικός μισθός

Τη διαπραγμάτευση βαραίνει αφόρητα, σύμφωνα με πληροφορίες, η κακή εξέλιξη των δημοσιονομικών και οικονομικών μεγεθών και οι δυσμενείς προβλέψεις της «τρόικας» για την εκτέλεση του προϋπολογισμού και του ΑΕΠ:

• Η ύφεση, που θα επιβαρυνθεί περαιτέρω από τις εξελίξεις στην Κύπρο και τις δευτερογενείς επιδράσεις της στην οικονομική δραστηριότητα και την τραπεζική χρηματοδότηση της οικονομίας, εκτιμάται από την «τρόικα» ότι έχει ξεφύγει κατά πολύ από τις αρχικές προβλέψεις και το φετινό ποσοστό μείωσης του ΑΕΠ θα ξεπεράσει το 6%, με τις προοπτικές ανάκαμψης να μεταφέρονται στο δεύτερο εξάμηνο του 2014.

• Σε αυτό το περιβάλλον, τα έσοδα από φόρους που εξαρτώνται από την κατανάλωση «γονατίζουν», οι ληξιπρόθεσμες οφειλές στις εφορίες αυξάνουν με απειλητικούς ρυθμούς και οι ροές ασφαλιστικών εισφορών στα Ταμεία βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση. Στην καλύτερη περίπτωση, με τα σημερινά δεδομένα, η «τρόικα» εκτιμά ότι αυτές οι δυσοίωνες εξελίξεις θα μετατρέψουν το οριακό πρωτογενές πλεόνασμα του 2013 σε έλλειμμα, ίσο τουλάχιστον με 0,5% του ΑΕΠ, χωρίς να αποκλείεται να ξεπεράσει τελικά και το 1%, εάν δεν υπάρξει αλλαγή πορείας αμέσως. Προς το παρόν, οι οικονομικές εξελίξεις «δείχνουν» προς την αντίθετη κατεύθυνση: για παράδειγμα, η πτώση του τζίρου τον Ιανουάριο στο λιανεμπόριο, παρά τις εκπτώσεις, ξεπέρασε το 16%, υποχρεώνοντας τους εκπροσώπους των εμπόρων να μιλήσουν για «εξοντωτική πτώση» που προοιωνίζεται νέα κύματα «λουκέτων», τα οποία με τη σειρά τους θα ανοίξουν και άλλες «τρύπες» στα έσοδα από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές.

• Η «τρόικα», εν τω μεταξύ, εμφανίζεται ανυποχώρητη στην ανάγκη ενεργοποίησης όλων των «αυτόματων» διορθωτικών μηχανισμών, που έχουν προβλεφθεί με το Μνημόνιο: όχι μόνο για την κάλυψη των νέων δημοσιονομικών κενών, αλλά ενδεχομένως, σε επόμενη φάση, και για την κάλυψη σε πιθανά κενά εσόδων από αποκρατικοποιήσεις, καθώς οι δύο κορυφαίες διαδικασίες πώλησης κρατικών εταιρειών φέτος (ΟΠΑΠ και ΔΕΠΑ) δεν φαίνεται να εξελίσσονται σύμφωνα με τις αρχικές προσδοκίες.

«Χαράτσι» και απολύσεις

Έτσι, η διαπραγμάτευση του υπουργείου Οικονομικών με την «τρόικα», ακόμη και για το εξαιρετικά ευαίσθητο πολιτικά θέμα του «χαρατσιού» στα ακίνητα, έχει πέσει σε… ναρκοπέδιο. Το υπουργείο επεξεργάσθηκε εναλλακτικά σενάρια για τη μείωση της επιβάρυνσης κατά 20% για τους ιδιοκτήτες με ακίνητα χαμηλής αντικειμενικής αξίας (έως 2.000 ευρώ), προκειμένου να προσφέρει στους πολιτικούς αρχηγούς περιθώρια ελιγμών, ώστε να δικαιολογήσουν τη βέβαιη, πλέον, διατήρηση του επαχθούς φόρου στα ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα και το 2013.

Όμως, τα σενάρια προσκρούουν στην επίμονη απαίτηση της «τρόικας» να καλυφθούν πλήρως οι εισπρακτικές απώλειες με άλλα μέτρα, ισοδύναμου αποτελέσματος, τα οποία είναι πολύ δύσκολο να εξευρεθούν.

Εξίσου δύσκολη είναι και η διαπραγμάτευση για τις απολύσεις στο Δημόσιο, θέμα για το οποίο η «τρόικα» επιμένει ότι δεν θα κλείσει τη διαδικασία ελέγχου, εάν πρώτα δεν παρουσιασθεί από την κυβέρνηση ένα πρόγραμμα «κινητικότητας», που θα «κουμπώνει» με τις απαιτήσεις του Μνημονίου για 25.000 διαθεσιμότητες υπαλλήλων φέτος, με την προοπτική οι περισσότερες εξ αυτών (τουλάχιστον 20.000) να οδηγήσουν σε οριστικές απομακρύνσεις υπαλλήλων μέσα στο 2014.

Μάλιστα, οι απαιτήσεις της «τρόικας» για συρρίκνωση της απασχόλησης στο Δημόσιο γίνονται πιεστικότερες, όσο αποδεικνύεται ότι μεγαλώνουν οι δημοσιονομικές «τρύπες» που θα πρέπει να καλυφθούν, καθώς η απομάκρυνση υπαλλήλων αντιμετωπίζεται από τους «τροϊκανούς» ως ασφαλής και αποτελεσματική μέθοδος δραστικής μείωσης των δημοσίων δαπανών.

Ο βασικός σε… μέγγενη

Στο μεταξύ, το υπουργείο Εργασίας φαίνεται ότι καταλήγει σε ένα σχέδιο για τη διαμόρφωση του βασικού μισθού, το οποίο ικανοποιεί την «τρόικα» αλλά κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις για τους εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα. Για παράδειγμα, αποκλείεται οποιαδήποτε αύξηση του βασικού μισθού πριν υποχωρήσει η ανεργία κάτω από το 10%, κάτι που αναμένεται ότι, στην καλύτερη περίπτωση, θα απαιτήσει μια δεκαετία.

Το πλέον επικίνδυνο, όμως, είναι ότι η διαμόρφωση του βασικού μισθού συνδέεται με πλήθος παραμέτρων, οι οποίες «δείχνουν» ευθέως προς νέες μειώσεις. Για παράδειγμα, ο βασικός μισθός θα συσχετίζεται και με το όριο φτώχειας (αποδοχές κάτω του 60% του μέσου κατά κεφαλήν ΑΕΠ), το οποίο βεβαίως βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση λόγω της ύφεσης και απειλεί να συμπαρασύρει τους μισθούς του ιδιωτικού τομέα σε νέες μειώσεις.

«Τρίζει» το νομοσχέδιο για τα δάνεια

Ένα από τα κεντρικά σημεία για την κυβέρνηση στη διαπραγμάτευση αυτή με την «τρόικα» ήταν και η προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση για τα στεγαστικά δάνεια καταναλωτών, οι οποίοι αντιμετωπίζουν μεγάλη μείωση εισοδημάτων από το 2010 και μετά. Σύμφωνα με πληροφορίες, η γενική ρύθμιση διά νόμου είναι πολύ πιθανό να μείνει τελικά στα χαρτιά, καθώς το ΔΝΤ φέρεται να προκρίνει το ιρλανδικό μοντέλο για τη διαχείριση της κρίσης με τα στεγαστικά δάνεια, όπου ήδη το 22% βρίσκονται σε καθυστέρηση, ποσοστό-ρεκόρ για τα ευρωπαϊκά δεδομένα.

Αντί της γενικής νομοθετικής ρύθμισης, που διχάζει κυβέρνηση και «τρόικα» όσον αφορά το πιθανό κόστος της για τις τράπεζες, το ΔΝΤ προτείνει να δοθούν φορολογικά και εποπτικά κίνητρα στις τράπεζες (με τη μορφή της μείωσης των απαιτήσεων για σχηματισμό προβλέψεων για ρυθμισμένα δάνεια), ώστε αυτές να προχωρήσουν, κατόπιν διαπραγμάτευσης με ενδιαφερόμενους δανειολήπτες, σε αναδιαρθρώσεις δανείων, σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περίπτωσης.

Το ΔΝΤ κρίνει ότι αυτή η μέθοδος θα επιτρέψει να ρυθμίσουν οι τράπεζες τα δάνεια σύμφωνα με τις ανάγκες τους, χωρίς να βρεθούν εκτεθειμένες σε υπέρογκα και ανεξέλεγκτα, ενδεχομένως, κόστη, που θα διογκώσουν τις απαιτήσεις τους για νέα κεφάλαια. Δεν είναι καθόλου βέβαιο, όμως, πόσο αυτή η λύση θα ανακούφιζε τις δεκάδες χιλιάδες οικογένειες, που βρίσκονται «παγιδευμένες» σε Συμπληγάδες μειωμένων εισοδημάτων και υπέρογκων δόσεων για τα δάνειά τους…

Ν.Χ.