Τα κοιτάσματα της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ προστατεύονται από την ΕΕ

Σημαντικό επόμενο βήμα, η σύσταση Επιτροπής Ενέργειας ΝΑ Μεσογείου, με ιδρυτικά μέλη την Ελλάδα, την Κύπρο, την Ιταλία και ευρωπαϊκή επιτροπή που έχει ήδη προτείνει η ευρωβουλευτής. Η κ. Τζαβέλα εξηγεί τα σημαντικότερα για την Ελλάδα σημεία των προτάσεών της: Ευρωπαϊκή πολιτική για τις ΑΟΖ, νότιος διάδρομος για τη μεταφορά φυσικού αερίου και σχέσεις της ΕΕ με την Gazprom, δημιουργία πλωτού διαδρόμου που θα φέρει το αέριο Κύπρου και Ισραήλ στην Ευρώπη, οι ευκαιρίες που κρύβει για την Ευρώπη και την Ελλάδα το σχιστολιθικό αέριο.

// Στην έκθεση κάνετε λόγο για την επείγουσα ανάγκη μιας ολοκληρωμένης πολιτικής της ΕΕ στο ζήτημα της οριοθέτησης των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών (ΑΟΖ) των κρατών-μελών της, καθώς και ότι η Ένωση θα πρέπει να κρατήσει «υψηλό πολιτικό προφίλ» σε τυχόν προστριβές που θα προκύψουν με τρίτες χώρες. Πρακτικά, τι σημαίνει αυτό; Ποια συγκεκριμένα θα μπορούσε να είναι η παρέμβαση της ΕΕ ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία για το ζήτημα της ΑΟΖ;
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην έκθεσή του για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της Ένωσης, επισημαίνει ότι το άρθρο 194 της συνθήκης της Λισαβόνας καθορίζει ότι η ΕΕ δικαιούται να λαμβάνει μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη διασφάλιση του ενεργειακού της εφοδιασμού. Αυτό σημαίνει ότι τα ενεργειακά κοιτάσματα στην ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ προστατεύονται από την ΕΕ, αν προκύψει κάποιο διπλωματικό θέμα με οποιαδήποτε τρίτη χώρα. Βάσει του άρθρου αυτού, βλέπουμε τις δραματικές παρεμβάσεις της Επιτροπής π.χ. προς τη Ρωσία, όταν απειλείται ο ενεργειακός εφοδιασμός της ΕΕ (όπως στο θέμα της Ουκρανίας, της Λιθουανίας και άλλων).

// Εκτός από τις εκθέσεις σας, έχετε κάνει και κάποιες προφορικές προτάσεις
Τα κείμενα στήριξης είναι καλά για διαπραγματεύσεις. Η πρακτική και γρήγορη διαδικασία προώθησης του θέματος είναι η σύσταση Επιτροπής Ενέργειας ΝΑ Μεσογείου με ιδρυτικά μέλη την Ελλάδα, την Κύπρο, την Ιταλία και την ΕΕ. Τις αρμοδιότητες της Επιτροπής θα τις βρούνε τα τέσσερα μέλη. Αυτές οι αρμοδιότητες θα μας κατοχυρώνουν και θα μας προστατεύουν στις όποιες ενέργειες για εξορύξεις και ΑΟΖ.

// Πιστεύετε ότι ο Nabucco εξακολουθεί για την ΕΕ να έχει προβάδισμα έναντι του TAP, στον οποίο συμμετέχει η Ελλάδα; Επίσης, τι επίπτωση μπορεί να έχει το κλίμα που διαμορφώνεται στις σχέσεις ΕΕ – Gazprom στην ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ και του ΔΕΣΦΑ;
Στην ΕΕ για πολλά χρόνια ο Nabucco ήταν «το σύμβολο» και η «μεγάλη ελπίδα» για την ενεργειακή απεξαρτητοποιήση της Ευρώπης από τρίτες χώρες. Όσο περνάει ο καιρός, βέβαια, και το κονσόρτσιουμ του Σαχ Ντενίζ δεν παίρνει απόφαση για το πώς θα μεταφερθεί το αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη, όλο και πιο δυναμικά μπαίνει στο παιχνίδι του Νότιου Διαδρόμου ο αγωγός TAP. Την Ελλάδα, οπωσδήποτε, τη συμφέρει πιο πολύ ο TAP.
Σχετικά με την Gazprom, πάντα το μεγάλο αγκάθι στις σχέσεις της με την ΕΕ ήταν και παραμένει η εφαρμογή του Τρίτου Ενεργειακού Πακέτου. Όσο δεν βρίσκουμε λύση σε αυτήν τη διαφορά απόψεων, και όσο αυξάνεται το ενδιαφέρον της Ρωσίας για τις κρατικές ενεργειακές επιχειρήσεις, όλο και πιο καυτό θα γίνεται το ζήτημα -αφού η περιοχή μας είναι στρατηγικής σημασίας για την Ευρώπη- και η Ρωσία το γνωρίζει αυτό. Προσωπικά, προσπαθώ να συμβάλλω στην εξομάλυνση. Κάθε χρόνο, διοργανώνω ομιλία του ρώσου υφυπουργού Ενέργειας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

// Πόσο σημαντική μπορεί να είναι για την ελληνική οικονομία η δημιουργία ενός πλωτού διαδρόμου μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την ΕΕ, που προτείνετε;
Καταρχάς θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι όποιες συζητήσεις γίνονται για τη μετατροπή της Ελλάδας σε ενεργειακό διαμετακομιστικό κόμβο θα εξαρτηθούν από τα μεγέθη των κοιτασμάτων που υπάρχουν στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Αν αυτά είναι αρκετά μεγάλα, έτσι ώστε να επιτρέψουν εξαγωγές, τότε η βιωσιμότητα της σχετικής επένδυσης καθίσταται μεγάλη και έτσι θα δοθεί ευρωπαϊκός χαρακτήρας στο έργο. Πάντως αυτή η εξέλιξη είναι πολύ ευνοϊκή για τον ελληνικό εφοπλισμό και το εμπόριο. Σε συνδυασμό με την πιθανή κατασκευή αγωγού που θα συνδέει την Ελλάδα με την Κύπρο και το Ισραήλ, θα μπορούμε να μιλάμε για την υλοποίηση του South East Med Corridor και τη μετατροπή της Ελλάδας σε μια σημαντική χώρα όσον αφορά τις γεωπολιτικές εξελίξεις της ενέργειας. Επίσης, είναι άξιο αναφοράς ότι, σε αντίθεση με τον «Νότιο Διάδρομο», το South East Med Corridor θα εφοδιάζει την ΕΕ με ενδογενείς πηγές ενέργειας – εδώ μιλάμε για πραγματική διαφοροποίηση πηγών και απεξάρτηση από τρίτες χώρες.

// Είστε από τους πρώτους που μίλησαν για το σχιστολιθικό αέριο και τη σημασία που μπορεί να έχει για την ενεργειακή αυτάρκεια της Ευρώπης. Ποιος είναι ο ρόλος που θα παίξει το σχιστολιθικό αέριο στο μέλλον και ποια η άποψή σας για τις σημαντικές επιφυλάξεις που εκφράζονται για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η διαδικασία εξόρυξής του; Υπάρχουν σημαντικά κοιτάσματα στον ελληνικό χώρο;
Ήμουν εισηγήτρια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τον σχιστόλιθο και μπορώ να σας πω ότι το σχιστολιθικό αέριο μπορεί να φέρει πραγματικά μια επανάσταση στον ενεργειακό τομέα της ΕΕ. Στην έκθεσή μου, που υπερψηφίστηκε πρόσφατα στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τονίζω ότι εάν η ΕΕ δει το σχιστολιθικό αέριο σαν μια πρόκληση και χωρίς δογματισμούς, τότε θα έχει πολλά οφέλη, όπως και η Αμερική, που πραγματικά έχει σχεδόν καλύψει τις ενεργειακές της ανάγκες λόγω της εκμετάλλευσης του εν λόγω αερίου. Είναι οι πολίτες της Ευρώπης που τελικά θα επωφεληθούν από αυτήν τη πρόταση, αφού η εκμετάλλευση των ευρωπαϊκών αποθεμάτων θα φέρει δραστική μείωση της τιμής του αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά. Φυσικά, η οποιαδήποτε αξιοποίηση θα γίνει με γνώμονα το περιβάλλον και δεν πρέπει να επιτρέψουμε να υπάρξει κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Ως τώρα οι συζητήσεις εντός ΕΕ για τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με την εξόρυξη του σχιστολιθικού αέριου δεν γίνονται με βάση επιστημονικά δεδομένα. Θα πρέπει να διαχωρίσουμε τους μύθους από την πραγματικότητα. Τέλος, υπάρχουν μελέτες για ύπαρξη σημαντικών αποθεμάτων σχιστολιθικού αερίου στη Θράκη.

// Διακηρυγμένος στόχος για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο τομέας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας να έχει σχεδόν μηδενικές εκπομπές άνθρακα ως το 2050. Πόσο πιστεύετε ότι αυτό είναι εφικτό, πόσο προετοιμασμένη νομίζετε ότι είναι η χώρα μας και πόσο θα ακριβύνει αυτή η μετάβαση την τιμή της ενέργειας για τον μέσο καταναλωτή και τα κράτη-μέλη;
Θα ήταν εφικτό, αν η ΕΕ ήταν μια ενιαία αγορά ενέργειας με ένα υπουργείο Ενέργειας. Όσο διατηρείται το εθνικό δικαίωμα των κρατών-μελών στο ενεργειακό μείγμα, κάθε μέλος θα χρησιμοποιεί ό,τι ενεργειακό υλικό έχει. Όσο και να έχουμε δεσμευτικούς στόχους, όλο και κάποιες χώρες θα μείνουν πίσω. Το σημαντικό είναι η κάθε χώρα να χρησιμοποιήσει ό,τι φυσικούς πόρους έχει στο μέγιστο δυνατό – είτε μιλάμε για ορυκτά καύσιμα, είτε για τον αέρα του βορρά ή τον ήλιο της Νότιας Ευρώπης. Ταυτόχρονα θα προσπαθούμε να προστατεύουμε το περιβάλλον όσο το δυνατόν περισσότερο, μέσω της έρευνας και τεχνολογίας. Η τιμή της ενέργειας θα ακριβύνει από τους δεσμευτικούς στόχους υλοποίησης, αν εφαρμοστούν κατά γράμμα. Υπάρχουν κάποιες χώρες-μέλη της ΕΕ που θα πρέπει να αλλάξουν ολόκληρα συστήματα ηλεκτροδότησης για την παραγωγή ενέργειας από τις ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ). Χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις – και στη συγκεκριμένη παγκόσμια συγκυρία, δεν μπορούμε να ζητάμε δεσμευτικούς στόχους που θα στραγγαλίσουν τις μικρότερες χώρες και τις πιο ευάλωτες οικονομίες.