Απολύσεις και ρύθμιση οφειλών διχάζουν κυβέρνηση – «τρόικα»

Την ίδια ώρα, ως μείζον πρόβλημα στην παρούσα διαπραγμάτευση αναδεικνύεται και η ευνοϊκή ρύθμιση για τα χρέη στις εφορίες και στα ασφαλιστικά ταμεία, που θέλει να προωθήσει η κυβέρνηση, καθώς η «τρόικα» διατυπώνει αντιρρήσεις όχι μόνο για τον αριθμό των δόσεων αλλά και για το ενδεχόμενο να τύχουν εξίσου ευνοϊκής μεταχείρισης οι μικροί και οι μεγάλοι οφειλέτες του Δημοσίου και των Ταμείων.

Οι εξελίξεις κατά την πρώτη εβδομάδα παραμονής των κορυφαίων της «τρόικας» στην Αθήνα επιβεβαιώνουν πλήρως το ρεπορτάζ του «Π», την περασμένη Κυριακή, όπου τονίζαμε ότι αυτός ο έλεγχος, παρότι παρουσιαζόταν από το οικονομικό επιτελείο ως τυπική διαδικασία, ακόμη και σαν «περίπατος», είχε όλες τις προϋποθέσεις να εξελιχθεί σε Γολγοθά για την κυβέρνηση, κυρίως λόγω των ζητημάτων (παρ)ερμηνείας των προβλέψεων του Μνημονίου για τις απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων.

Πράγματι, από τα μέσα της εβδομάδας, όταν έγινε γνωστό ότι οι κορυφαίοι «τροϊκανοί» αλλάζουν το πρόγραμμά τους και θα μείνουν τουλάχιστον ως τα τέλη της ερχόμενης εβδομάδας στην Αθήνα, αντί να ολοκληρώσουν σήμερα την ελεγκτική τους επίσκεψη, κατέστη σαφές ότι υπάρχουν σοβαρές εμπλοκές στον έλεγχο εκπλήρωσης των μνημονιακών δεσμεύσεων της κυβέρνησης. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες του «Π», η «τρόικα» θέλει να αποφύγει το ενδεχόμενο επισημοποίησης της σοβαρής εμπλοκής, κάτι που θα συνέβαινε εάν πήγαιναν στη συνάντηση με τον πρωθυπουργό Αντ. Σαμαρά χωρίς να έχουν διευθετηθεί πρώτα με τους υπουργούς τα ζητήματα που διχάζουν κυβέρνηση και «τρόικα».

Σε αυτήν την περίπτωση, το ζήτημα των διαφωνιών θα μετατρεπόταν σε πολιτικό, ενώ οι οδηγίες που έχουν οι εκπρόσωποι των πιστωτών είναι να αποφευχθούν σε αυτήν τη φάση σοβαρές αντιπαραθέσεις με την Αθήνα, που θα έφθαναν στο Eurogroup ή, ακόμη χειρότερα, σε επίπεδο ευρωπαίων ηγετών. Κάτι τέτοιο θα ανέτρεπε βίαια τον πολιτικό σχεδιασμό της Άνγκ. Μέρκελ για «ενταφιασμό» του ελληνικού ζητήματος μέχρι τις γερμανικές εκλογές, γιʼ αυτό και οι «τροϊκανοί» έχουν οδηγίες να προσπαθήσουν να λύσουν όλα τα ζητήματα στη διαπραγμάτευση με την Αθήνα στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο, δηλαδή σε επίπεδο υπουργών.

Τα «αγκάθια»

Το σοβαρότερο ζήτημα που, όπως αναμενόταν, αναδείχθηκε από τις πρώτες ημέρες συζητήσεων της «τρόικας» με τους συναρμόδιους υπουργούς Οικονομικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης είναι, αναμφίβολα, η ερμηνεία του Μνημονίου για το ζήτημα της «υποχρεωτικής απομάκρυνσης» (βλ. απόλυση) δημοσίων υπαλλήλων:

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», στην «τρόικα» επικράτησε αναβρασμός όταν έγινε γνωστό, πριν από μερικές εβδομάδες, ότι η κυβέρνηση ακόμη και τους σχεδόν 2.000 υπαλλήλους που τέθηκαν σε διαθεσιμότητα στα τέλη του 2012 επρόκειτο να τους επαναφέρει, στο σύνολό τους, σε άλλες θέσεις στο Δημόσιο. Σε αυτό ακριβώς το σημείο τέθηκε αμέσως το ζήτημα του πώς ερμηνεύεται η πρόβλεψη του Μνημονίου για αποχωρήσεις 25.000 υπαλλήλων μέσα στο 2012: Αν επικρατήσει, έκρινε η «τρόικα», η ερμηνεία Μανιτάκη, σύμφωνα με την οποία οι υπάλληλοι τίθενται σε διαθεσιμότητα μόνο για να μετακινηθούν σε άλλες θέσεις και όχι για να απομακρυνθούν, τότε θα απομακρυνθεί ο βασικός πολιτικός στόχος της «τρόικας», που δεν είναι άλλος από την πραγματοποίηση των πρώτων απολύσεων στο Δημόσιο μέσα στο 2013. Άλλωστε, η «τρόικα» θέλει τις απολύσεις στο Δημόσιο επειδή θεωρεί ότι αυτό το μέτρο έχει το μεγαλύτερο δημοσιονομικό όφελος, καθώς με την απόλυση κόβεται πλήρως η μισθολογική δαπάνη ενός υπαλλήλου, ενώ με τις αποχωρήσεις λόγω συνταξιοδότησης οι υπάλληλοι εξακολουθούν να επιβαρύνουν το Δημόσιο ως συνταξιούχοι. Επίσης, η αποδοχή της ανάγκης για απολύσεις στο Δημόσιο από την ελληνική κυβέρνηση αποτελεί για την «τρόικα», χωρίς αυτό να δηλώνεται, σοβαρό πολιτικό τεστ βούλησης για την εφαρμογή του Μνημονίου.

Θέλουν αίμα…

Η «τρόικα» απαίτησε από την κυβέρνηση να πάρει, πριν φύγει από την Αθήνα, ένα πλήρες πρόγραμμα, σύμφωνο με τις μνημονιακές δεσμεύσεις της κυβέρνησης, στο οποίο θα προσδιορίζεται με απόλυτη ακρίβεια πόσοι υπάλληλοι θα απομακρυνθούν υποχρεωτικά (θα απολυθούν) φέτος από το Δημόσιο, λόγω κατάργησης των οργανικών τους θέσεων. Επίσης, η «τρόικα» απαιτεί να τεθούν συγκεκριμένοι μνημονιακοί στόχοι για τα επόμενα τρίμηνα, για τον αριθμό των υπαλλήλων που θα απομακρυνθούν ως επίορκοι ή επειδή προσλήφθηκαν με πλαστά στοιχεία και πιστοποιητικά. Άλλωστε, το Μνημόνιο έχει δεσμεύσει την κυβέρνηση ότι «όσον αφορά αυτούς που μεταφέρονται στο πρόγραμμα κινητικότητας, οι εργαζόμενοι που επηρεάζονται θα αμείβονται για ένα έτος με μειωμένες αποδοχές. Ο στόχος μας είναι να τοποθετηθούν 27.000 εργαζόμενοι σε αυτό το πρόγραμμα μέχρι το τέλος του 2013. Αν δεν μπορέσουν να βρουν μια νέα θέση στον δημόσιο τομέα, θα χρειαστεί να μεταπηδήσουν στον ιδιωτικό τομέα. Για τη διευκόλυνση της ανανέωσης του εργατικού δυναμικού του δημόσιου τομέα, αναμένουμε ένα μεγάλο μέρος αυτών που μπαίνουν σε αυτό το πρόγραμμα τελικά να μεταβεί στον ιδιωτικό τομέα, κυρίως μέσω υποχρεωτικών αποχωρήσεων.

Αναμένουμε να ολοκληρωθούν τα σχέδια για τη στελέχωση των υπουργείων μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου 2013, και θα χρησιμοποιήσουμε αυτά τα σχέδια για τον εντοπισμό περισσευούμενων θέσεων και εργαζομένων, και σε αυτήν τη βάση θα θέσουμε τριμηνιαίους στόχους για υποχρεωτικές εξόδους ως το τέλος του 2014». Με αυτά τα δεδομένα, είναι σαφές ότι κυβέρνηση και «τρόικα» παραμένουν, μετά τις πρώτες ημέρες διαπραγματεύσεων, σε πολύ μεγάλη απόσταση για το θέμα των δημοσίων υπαλλήλων και μένει να φανεί τις επόμενες ημέρες αν θα υπάρξει συμφωνία ή το πρόβλημα θα μεταφερθεί προς διαπραγμάτευση με τον πρωθυπουργό (κακό σενάριο).

Βέτο στις ρυθμίσεις

Ένα δεύτερο, πολύ σοβαρό «αγκάθι» της διαπραγμάτευσης εξακολουθεί να είναι, παρά τις αρκετές προσπάθειες γεφύρωσης των διαφορών, η σχεδιαζόμενη ρύθμιση για τις οφειλές προς το Δημόσιο (φόροι) και τα ασφαλιστικά ταμεία (εισφορές). Από κυβερνητικής πλευράς τονίζεται ότι η «τρόικα» έχει διαφωνήσει με την καθιέρωση μιας ρύθμισης για εξόφληση φορολογικών και ασφαλιστικών οφειλών σε μεγάλο αριθμό δόσεων (60) και ζητεί πολύ λιγότερες δόσεις (12-24).

Αυτό όμως δεν είναι το μοναδικό ή το σοβαρότερο πρόβλημα στις συζητήσεις, τουλάχιστον σύμφωνα με πληροφορίες από την πλευρά της «τρόικας». Η «τρόικα», κατά τις ίδιες πληροφορίες, έχει θέσει βέτο στην πρόταση της κυβέρνησης να καλύψει η νέα, ευνοϊκή ρύθμιση όλους ανεξαιρέτως τους οφειλέτες. Η «τρόικα» θέλει (και αυτό έχει γίνει δεκτό από την κυβέρνηση) να εξαιρεθούν τουλάχιστον όσοι έχουν κάνει και άλλες ρυθμίσεις οφειλών στο παρελθόν, αλλά αποδείχθηκαν ασυνεπείς. Επίσης, η «τρόικα» έχει απαιτήσει να μην έχουν την ίδια μεταχείριση όλοι οι οφειλέτες, ανεξαρτήτως ποσού οφειλής, αλλά να καθιερωθούν αυστηρότεροι όροι εξόφλησης ανάλογα με το ύψος των οφειλόμενων ποσών. «Δεν μπορεί να αντιμετωπισθούν με τον ίδιο τρόπο οι μικροί και οι μεγάλοι οφειλέτες», διαμηνύει στην κυβέρνηση η «τρόικα» και προβάλλει βέτο στο σχέδιο για ενιαίο τρόπο ρύθμισης όλων των οφειλών.

«Γαργάρα» η υστέρηση εσόδων

Τον Φεβρουάριο καταγράφηκε και πάλι, όπως διαπίστωσε η «τρόικα», τεράστια υστέρηση στις εισπράξεις ΦΠΑ, καθώς μειώθηκαν σε ποσοστό 18% σε σχέση με πέρυσι, δηλαδή σε ποσοστό διπλάσιο από τον στόχο του Μνημονίου. Ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός αποφεύχθηκε στα χαρτιά, καθώς το Δημόσιο εισέπραξε πρόωρα το πολύ υψηλό, ειδικά φέτος, μέρισμα από την Τράπεζα της Ελλάδος και έτσι έκλεισαν κάποιες «τρύπες», σε συνδυασμό βεβαίως και με την τεχνητή συγκράτηση της εκταμίευσης προϋπολογισμένων δαπανών.

Εξάλλου, η κυβέρνηση ισχυρίσθηκε προς την «τρόικα» ότι το πρόβλημα στον ΦΠΑ θα αντιμετωπισθεί τους επόμενους μήνες, με τη νέα ρύθμιση για την καταβολή του ΦΠΑ, που θα αποσυνδεθεί από την υποβολή των δηλώσεων (σήμερα το 40% του φόρου πληρώνεται με την κατάθεση της δήλωσης, γιʼ αυτό και πολλοί δεν καταθέτουν καν τις δηλώσεις ΦΠΑ). Σημειώνεται ότι το πρόβλημα με τη μη υποβολή δηλώσεων έφθασε στο απροχώρητο τους πρώτους μήνες του 2013, καθώς ένας στους τέσσερις υπόχρεους δεν υποβάλλει δήλωση.