Μάχη χαρακωμάτων
Αν και υπάρχουν σε χοντρές γραμμές δύο τάσεις, γύρω από τις οποίες κινούνται διάφορες μικρότερες ομάδες και οι οποίες αντιπαρατίθενται για τη φυσιογνωμία και την προοπτική του ΠΑΣΟΚ, ωστόσο φαίνεται ότι αποφεύγονται για την ώρα οι «μεγάλες ρήξεις». Από τη μια, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, που αντιλαμβάνεται τη δεινή θέση που έχει περιέλθει το ΠΑΣΟΚ, επιχειρεί νέες ισορροπίες για να αποτρέψει νέες αποχωρήσεις και διασπάσεις. Από την άλλη, πολλά από τα επώνυμα και κορυφαία στελέχη, που μέχρι πρόσφατα ήταν επικριτικά απέναντι σε χειρισμούς και επιλογές του κ. Βενιζέλου (Κώστας Σκανδαλίδης, Χρήστος Παπουτσής κ.ά.), χαμηλώνουν προσεκτικά τους τόνους, αφήνουν ανοικτά κάποια πολιτικά ζητήματα και επιχειρούν να «έχουν ρόλο στη νέα ηγετική ομάδα» που θα προκύψει από το συνέδριο.
Ο ίδιος ο Ευάγγ. Βενιζέλος, στην τελική ευθεία προς το συνέδριο, με την ομιλία του στην ΚΟΕΣ έθεσε στο τραπέζι παραμέτρους συνεννόησης με πολλά από τα επώνυμα στελέχη πάνω σε πολιτικά ζητήματα που είχαν ανοίξει από καιρό και πρωτίστως σε ό,τι αφορά τη σχέση του ΠΑΣΟΚ με την κυβέρνηση. Για την ώρα, φαίνεται να υπάρχει μια πρώτη σύγκλιση γύρω από την επανεπικαιροποίηση της προγραμματικής συμφωνίας με την οποία σχηματίστηκε η τρικομματική κυβέρνηση και τον όρο να μη ληφθούν νέα μέτρα από την κυβέρνηση. Τουλάχιστον αυτά τα δύο ζητήματα εξομαλύνουν, όπως λένε πολλά στελέχη αμβλύνουν, την κόντρα γύρω από τη συμμετοχή ή όχι του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, θέμα που είχε δημιουργήσει και το σοβαρό ενδεχόμενο για μια συγκρουσιακή ψηφοφορία επί του θέματος στο συνέδριο, με πιθανότητες να υποστεί πλήγμα ο ίδιος ο κ. Βενιζέλος.
Ήδη ο Κ. Σκανδαλίδης, εκ των βασικών υποστηρικτών της άποψης ότι το ΠΑΣΟΚ δεν πρέπει να μετέχει στην κυβέρνηση με στελέχη, έχει εξορθολογικοποιήσει την άποψή του, δεν είναι πλέον σίγουρο ότι θα επιδιώξει ψηφοφορία επί του θέματος αυτού στο συνέδριο, αν και θα υποστηρίξει ανοικτά πως το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να στηρίζει με ψήφο εμπιστοσύνης την κυβέρνηση, να μην έχει όμως υπουργούς και να διατηρεί την αυτονομία του σε όλα τα ζητήματα.
Και ο Χρ. Παπουτσής, πάντως, με πρόσφατο άρθρο του, δεν ανοίγει το θέμα της αποχώρησης από την κυβέρνηση, αλλά επανεπικαιροποίησης της προγραμματικής συμφωνίας με πολιτικές δεσμεύσεις και κάνει λόγο για «εμμονές υπουργών» και για παιχνίδια που ενισχύουν την αμφισβήτηση των πολιτών προς την κυβέρνηση.
«…Κοινές δεσμεύσεις που πρέπει να βασίζονται στις πολιτικές προτεραιότητες που γίνονται αποδεκτές από τους κυβερνητικούς εταίρους. Δεσμεύσεις που πρέπει να εγγυώνται τον αμοιβαίο σεβασμό στις πολιτικές ευαισθησίες, τις αξιακές παραδοχές, το έργο και την προσφορά των κομμάτων στη λειτουργία του πολιτεύματος. Επιπλέον δεσμεύσεις, επικυρωμένες από τα συλλογικά όργανα των κομμάτων που συμμετέχουν στο κυβερνητικό σχήμα.
Ένα τέτοιο πρόγραμμα κοινών δεσμεύσεων των κυβερνητικών εταίρων αποτελεί προαπαιτούμενο για την ψήφο εμπιστοσύνης των βουλευτών προς την κυβέρνηση…» σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Παπουτσής και επισημαίνει πως «η Ελλάδα έχει ανάγκη από πολιτική σταθερότητα με κυβέρνηση ψύχραιμη, στιβαρή και αποτελεσματική. Ικανή να εγγυηθεί τη συνοχή και την αλληλεγγύη στην κοινωνία, την ανάπτυξη, τη δημοκρατική λειτουργία των θεσμών και ένα σύγχρονο κράτος δικαίου. Είναι ώρα ευθύνης.
Δεν υπάρχουν περιθώρια για παιχνίδια εξουσίας. Η εθνική αναγκαιότητα για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως άλλοθι για την επιχειρούμενη αλλοίωση της φυσιογνωμίας των πολιτικών κομμάτων που συμμετέχουν. Τέτοιες διεργασίες ενισχύουν την αμφισβήτηση των πολιτών προς την κυβέρνηση και αποδυναμώνουν το πολιτικό μήνυμα των κομμάτων…».
Βεβαίως μένει για την ώρα ανοικτό το πώς ακριβώς θα διευθετηθεί ένα ακόμα καίριο ζήτημα που τίθεται από πολλά επώνυμα και κορυφαία στελέχη και αποτελούσε εδώ και καιρό σημείο έντονης κριτικής προς τον κ. Βενιζέλο, τον οποίον εγκαλούσαν ότι στελεχώνει ηγετικές θέσεις στο κόμμα με προσωπικούς του φίλους. Το θέμα αυτό είναι το αίτημα που προβάλλεται από πολλές πλευρές για «ηγετική ομάδα» και «συλλογικές αποφάσεις» και το αν θα διευθετηθεί απλώς με τη συμμετοχή επώνυμων στελεχών στα νέα όργανα του κόμματος ή θα υπάρξουν και άλλου τύπου συμφωνίες.
Ο κ. Βενιζέλος μπορεί να μην έχει ακόμα βρει λύσεις για όλα τα θέματα που θα τεθούν στο συνέδριο, ωστόσο έχει ήδη διαμορφώσει τη θέση του ως προς δύο βασικά πολιτικά ζητήματα:
– Ότι το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να ενισχύσει τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση με αξιοποίηση στελεχών του και κυρίως της νέας γενιάς
– Ότι μια επιτυχής πορεία της τρικομματικής κυβέρνησης θα αποφέρει οφέλη και στο ΠΑΣΟΚ και θα ενισχύσει την επιρροή και τα ποσοστά του.
Γύρω από τον Ευάγγ. Βενιζέλο αυτές τις ώρες -και εν όψει συνεδρίου- συντάσσονται αρκετοί νέοι βουλευτές και πρώην υπουργοί, που την περασμένη εβδομάδα, μέσα από κοινή συνάντηση, συνέστησαν μια νέα εσωκομματική τάση, τη Σύγχρονη Σοσιαλδημοκρατική Κίνηση, όπως φέρεται να είναι ένας ενδεικτικός τίτλος που έδωσαν οι συμμετέχοντες. Μεταξύ άλλων μετέχουν οι Γιάννης Μανιάτης, Εύη Χριστοφιλοπούλου, Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, Χρήστος Πρωτόπαπας, Συμεών Κεδίκογλου, Νάντια Γιαννακοπούλου, Γιάννης Δατσέρης, Παναγιώτης Ρήγας, Αθηνά Δρέττα, Χρήστος Δερβένης, Γιώργος Σιακαντάρη κ.ά.
Σταθερά δίπλα στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ και τις απόψεις του βρίσκονται οι Πάρις Κουκουλόπουλος, Λεωνίδας Γρηγοράκος και Νίκος Ανδρουλάκης.
Μέχρι τώρα, τουλάχιστον, μια άλλη τάση που κινούνταν μέσα στο ΠΑΣΟΚ έθετε σε πρώτο πλάνο είτε αποχώρηση του ΠΑΣΟΚ από την κυβέρνηση, στηρίζοντάς τη μόνο σε επίπεδο Βουλής για να μη δημιουργηθούν συνθήκες αποσταθεροποίησης, είτε να χαράξει με έντονο τρόπο διαχωριστικές γραμμές από τη ΝΔ, ώστε να μη μετατρέπεται σε «απολογητή του Αντώνη Σαμαρά».
Παράλληλα, είχε ενστάσεις με τη στροφή προς το Κέντρο και αντιπρότεινε στροφή προς τα αριστερά. Σε αυτήν την τάση υπάρχει και τώρα ένας πολυκερματισμός, καθώς δραστηριοποιούνται ομάδες, οργανωμένες τάσεις και στελέχη κατά μόνας.
Στην ευρύτερη αυτή τάση κινούνται οι πρώην υπουργοί Κώστας Σκανδαλίδης και Δημήτρης Ρέππας, αλλά και οι ανεξάρτητοι βουλευτές Γιάννης Κουτσούκος και Μιχάλης Κασσής. Στο ίδιο πνεύμα κινούνται επίσης οι Χρήστος Παπουτσής, Μιχάλης Καρχιμάκης και Γιώργος Παναγιωτακόπουλος.
Κριτική διάθεση υπάρχει και από την ομάδα των «υφυπουργών» επί θητείας Γιώργου Παπανδρέου (Πεταλωτής, Όθωνας, Μωραΐτης, Τζάκρη, Ξυνίδης κ.ά.).
Μεγαλύτερο άνοιγμα του ΠΑΣΟΚ στην κοινωνία ζητά η Φώφη Γεννηματά, που συνομιλεί με «γεννηματικά» στελέχη όπως ο Μιλτιάδης Παπαϊωάννου, ο Κώστας Γείτονας, ο Θανάσης Τσούρας και ο Χρήστος Πολυζωγόπουλος.