Χτίστηκαν γέφυρες

Όσοι καταλαβαίνουν τη διεθνή πολιτική αποκλειστικά και μόνο με όρους «ζωνών επιρροών» και θεωρούν ότι στην Ελλάδα ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις «ξένες δυνάμεις», είτε θεώρησαν ότι ο Αλέξης Τσίπρας πηγαίνοντας στις ΗΠΑ «πήρε το βάπτισμα» ως ο επόμενος έλληνας πρωθυπουργός, είτε τουλάχιστον εκτίμησαν το ταξίδι του αυτό ως ενδεικτικό της στήριξής του από τον «αμερικανικό παράγοντα».

Η κυβέρνηση, επιλέγοντας για μια ακόμη φορά τη μετωπική σύγκρουση με τον ΣΥΡΙΖΑ, έκανε σύνθημα της το «ΣΥΡΙΖΑ εξωτερικού – ΣΥΡΙΖΑ εσωτερικού», κατηγορώντας τον Αλέξη Τσίπρα για διγλωσσία και μετατόπιση σε μετριοπαθέστερες θέσεις έναντι του Μνημονίου και του ΔΝΤ.

Όσοι στον ΣΥΡΙΖΑ αυτοπροσδιορίζονται ως το «αριστερό» ή το «αριστερότερό» του κομμάτι, με διαρροές στον Τύπο (αλλά όχι με δημόσιες δηλώσεις) μετέδωσαν κλίμα δυσαρέσκειας τόσο για το ίδιο το γεγονός του ταξιδιού και της συνάντησης με το ΔΝΤ, όσο και για τις δηλώσεις του αρχηγού τους ότι η Ελλάδα θα μείνει στην Ευρωζώνη. Και αυτοί ανησυχούν ότι ο Αλέξης Τσίπρας οδηγεί τον ΣΥΡΙΖΑ σε μια μετριοπαθέστερη στάση απέναντι στο Μνημόνιο και τους υποστηρικτές του και σε συντηρητικότερες θέσεις σε ζητήματα που αφορούν την ελληνική κοινωνία, προχωρώντας, κατά την άποψη τους, σε μια επιλογή ήττας.

Εδώ θα προσπαθήσουμε να δώσουμε μια επαρκή και ψύχραιμη αποτίμηση της επίσκεψης του αρχηγού του ΣΥΡΙΖΑ στις ΗΠΑ και των αποτελεσμάτων της, συμπεριλαμβάνοντας τόσο τις εκτιμήσεις στις οποίες κατέληξαν αναλυτές στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, όσο και μια συζήτηση απολογισμού με τη Ρένα Δούρου, βουλευτή και υπεύθυνη του τομέα Εξωτερικών της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, που συνόδευσε τον Τσίπρα στις ΗΠΑ.

Στόχοι της επίσκεψης

Όταν κατακάθεται ο θόρυβος, δύο είναι τα σημαντικότερα ζητήματα: Τι αποτελέσματα εκτιμάται ότι είχε η επίσκεψη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αλλά και ποιοι ήταν οι στόχοι που είχε θέσει ο ίδιος ο Τσίπρας και το επιτελείο του και σε ποιο βαθμό εκπληρώθηκαν.

Σ’ αυτό το πλαίσιο τέσσερα ήταν κρίσιμης σημασίας ζητήματα για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ:

Πρώτον, να παρουσιάσει και να πείσει για τα επιχειρήματα του ΣΥΡΙΖΑ για την ελληνική και ευρωπαϊκή κρίση και τις πολιτικές με τις οποίες πρέπει να αντιμετωπιστεί.

Δεύτερον, το ταξίδι του αυτό να συντελέσει στη «διεθνοποίηση» του ελληνικού ζητήματος και την αξιοποίηση όλων των συμμαχιών για μια ευμενέστερη εξέλιξη.

Τρίτον, να «αποδαιμονοποιηθεί» ο ίδιος και ο ΣΥΡΙΖΑ και να αναδειχθεί σε αναγκαίο συνομιλητή όσων είναι σημαντικοί για την πορεία της Ελλάδας.

Τέταρτον, να δημιουργήσει ανεξάρτητες γέφυρες επικοινωνίας για τον ίδιο και το κόμμα του με κυβερνητικά στελέχη, πολιτικούς, ακαδημαϊκούς και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης που επηρεάζουν την αμερικανική κοινή γνώμη.

Ο απολογισμός στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού

Οι Αμερικανοί θεώρησαν ότι ήταν πειστικός σε δύο επίπεδα:

1 Στο ότι πρέπει να αναζητηθεί μια διαφορετική συνταγή για την αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος και την αναμόρφωση της χώρας, που θα μοιράζει δίκαια τόσο τα κόστη όσο και τα κέρδη που θα έλθουν από μια μελλοντική ανάπτυξη. Κυρίως ότι δεν μπορούν να σταθούν πολιτικές που δεν πείθουν την ελληνική κοινωνία και δεν μπορούν να κερδίσουν την υποστήριξή της, γιατί τότε θα οδηγηθούμε μαθηματικά σε κοινωνική αναταραχή και έκρηξη.

2 Στο ότι όσο και αν είναι διαφορετική η ιδεολογική του τοποθέτηση, ή το μείγμα πολιτικών που υπερασπίζεται, ο ίδιος είναι ένας πραγματιστής πολιτικός που δεν κλείνει τ’ αυτιά του στην αντίθετη άποψη και αναγκαίος συνομιλητής όλων εκείνων τους οποίους αφορά η λύση και η εξέλιξη της ελληνικής και ευρωπαϊκής κρίσης.

Παρότι όμως εκτιμούν ότι «κάνει τις σωστές ερωτήσεις», δεν δημιουργήθηκε η βεβαιότητα ότι έχει τις σωστές απαντήσεις, τουλάχιστον ακόμη. Δεν έπεισε ούτε ότι έχει ένα επεξεργασμένο και πραγματώσιμο σχέδιο για μια διαφορετική οικονομική πολιτική από αυτήν που σήμερα εφαρμόζεται, ούτε ότι η αντίληψη ότι «απειλώντας» την υπόλοιπη Ευρώπη με την αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα φέρει την ουσιαστική αλλαγή στις πολιτικές που το ΔΝΤ και η ΕΕ επιβάλλουν αυτήν τη στιγμή στη χώρα μας.

Σε κάθε περίπτωση όμως, και για όσους παρακολουθούν εδώ και χρόνια τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, το να περνάει την πόρτα του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών μια αντιπροσωπεία νέων ελλήνων πολιτικών της Αριστεράς με επικεφαλής έναν σαραντάρη, και να αντιμετωπίζονται ως σημαντικοί και αναγκαίοι συνομιλητές της αμερικανικής πλευράς, είναι ένα γεγονός εμβληματικής σημασίας για δύο λόγους: Καταρχάς γίνεται φανερή τόσο η σημασία που δίνει αυτή τη στιγμή ο αμερικάνικος παράγοντας στη χώρα μας, όσο και η πρόθεσή του να διαβάσει ρεαλιστικά και χωρίς αγκυλώσεις τον ελληνικό πολιτικό χάρτη. Επιπλέον, και η ίδια η ελληνική Αριστερά φαίνεται να ενηλικιώνεται επιτέλους, ξεπερνώντας συμπλέγματα του παρελθόντος και να αντιλαμβάνεται την ανάγκη τού να συζητά και να έχει γέφυρες με όλα τα σημαντικά μέρη που εμπλέκονται διεθνώς στις εξελίξεις που αφορούν τη χώρα μας.

Η εκτίμηση του ΣΥΡΙΖΑ – Kορυφαία σημεία της επίσκεψης

Από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, και του επιτελείου που συνόδευσε τον Αλέξη Τσίπρα στις ΗΠΑ, εκτιμάται ότι η επίσκεψη πέτυχε, καταρχήν, τους στόχους της. Για την παρουσίαση των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ και την αναζήτηση μιας εναλλακτικής πολιτικής για την ελληνική κρίση, εκτιμούν ως σημαντικές τόσο την επίσκεψη στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όπου συζητήθηκαν θέματα οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής, περιλαμβανομένης και της ΑΟΖ (όπου ο Τσίπρας τόνισε ότι η αξιοποίηση της ΑΟΖ είναι κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας, πρέπει να γίνει προς όφελος της κοινωνίας και δεν θα δεχθεί να «συμψηφιστεί» με το χρέος της χώρας), όσο και την επίσκεψη στο ΔΝΤ.

Θεωρούν ότι το γεγονός πως από την πλευρά του ΔΝΤ συμμετείχε ο Ντέιβιντ Λίπτον, ο πρώτος αναπληρωτής γενικός διευθυντής και ουσιαστικά το νούμερο δύο του οργανισμού, που «τρέχει» σε σημαντικό βαθμό το εκτελεστικό του κομμάτι, δείχνει και τη σημασία που έδωσε το Ταμείο στη συνάντηση. Συνάντηση στην οποία, πέραν των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ για τη θεμελιακή αλλαγή του ελληνικού προγράμματος, τα στελέχη του έθεσαν έντονα το ζήτημα του τρόπου με τον οποίο έχουν κινηθεί οι εκπρόσωποι του ταμείου στην Ελλάδα -και ιδιαίτερα ο κ. Π. Τόμσεν- και ξεκαθάρισαν ότι ο λόγος για τον οποίο δεν συναντάται ο Τσίπρας μαζί του είναι γιατί δεν υπάρχει ισοτιμία, καθώς ο πρώτος είναι ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη χώρα και ο δεύτερος, ακόμη και αν είναι σημαντικό στέλεχος, στην ουσία είναι υπάλληλος του ΔΝΤ. Οι συζητήσεις περιγράφονται ως «σοβαρές υπηρεσιακές κουβέντες», με τους αμερικανούς αξιωματούχους να είναι ενημερωμένοι και ουσιαστικοί, όπου και οι δύο πλευρές έθεσαν τα επιχειρήματά τους, μένοντας, στην ουσία, στις θέσεις τους.

Σημαντικές ήταν και οι συναντήσεις στο Κογκρέσο, καθώς και οι επαφές με την ελληνική ομογένεια. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και οι συνεργάτες του είδαν εκπροσώπους και σημαντικές προσωπικότητες της ελληνικής διασποράς στις ΗΠΑ (συμπεριλαμβανομένου του γνωστού επιχειρηματία Α. Τσακόπουλου στο Σαν Φρανσίσκο) με δύο κυρίαρχους άμεσους στόχους: Τις επενδύσεις στην Ελλάδα από την πλευρά ελλήνων ομογενών επιχειρηματιών και την οργάνωση και συντονισμό των αποστολών βοήθειας (τόσο οικονομικής όσο και υλικής) στην Ελλάδα εκ μέρους της ομογένειας, που ήδη γίνονται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Κυρίαρχο ρόλο στην «αποδαιμονοποίηση» του ΣΥΡΙΖΑ και του προέδρου του έπαιξαν οι συναντήσεις με ομάδες δημοσιογράφων και αναλυτών από σημαντικά Μέσα Ενημέρωσης των ΗΠΑ, όπως οι «New York Times», η «Washington Post», η «Wall Street Journal», το περιοδικό «The Nation», τα τηλεοπτικά δίκτυα CNBC και Bloomberg και τα ομογενειακά Μέσα. Γέφυρες θέλησε να χτίσει η αντιπροσωπεία του ΣΥΡΙΖΑ και με την ακαδημαϊκή κοινότητα των ΗΠΑ, με ομιλίες του Αλέξη Τσίπρα στο ινστιτούτο Brookings, το πανεπιστήμιο Columbia και το City University of New York, και επιμέρους συναντήσεις με επικεφαλής ακαδημαϊκών προγραμμάτων, έχοντας στο μυαλό τους τόσο τη στενή σχέση που υπάρχει στην Αμερική ανάμεσα στην ακαδημαϊκή κοινότητα και την άσκηση εξωτερικής πολιτικής, όσο και το γεγονός ότι τα αμερικανικά πανεπιστήμια διαμορφώνουν σήμερα του αυριανούς ηγέτες των ΗΠΑ.

Τέλος, έγινε συνάντηση και με το κίνημα Occupy Wall Street, καθώς ο Αλέξης Τσίπρας και τα στελέχη που τον συνόδευαν, θεωρώντας τη σχέση του ΣΥΡΙΖΑ με τα κοινωνικά κινήματα οργανική και κρίσιμη για την ίδια την ύπαρξή του, εκτιμούν ότι ο τρόπος με τον οποίο το Occupy Wall Street εξέφρασε δυναμικά τα αιτήματα της αμερικανικής κοινωνίας, και ιδιαίτερα της νεότερης γενιάς, κινούμενο όμως θεσμικά, είναι ένα σημαντικό και χρήσιμο παράδειγμα.