Βλέπει λύση στο Σκοπιανό ο Νίμιτς

Ο κ. Νίμιτς είχε την Τετάρτη συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών Δημ. Αβραμόπουλο, στην οποία παραβρέθηκε και ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς για 15 περίπου λεπτά. Την επομένη μετέβη στα Σκόπια και την Παρασκευή συναντήθηκε με την ηγεσία της χώρας, όπου -όπως είπε- έλαβε ισχυρές διαβεβαιώσεις ότι το ζήτημα της ονομασίας αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα.

Οι συναντήσεις αυτές εντάσσονται στην προσπάθεια να αποκτήσει ξανά ένα δυναμικό momentum η διαδικασία για την εξεύρεση λύσης στο ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ που ξεκίνησε στη Νέα Υόρκη στα τέλη Νοεμβρίου. Δεδομένο είναι επίσης το γεγονός ότι -κατ’ εξαίρεση, σύμφωνα με την απόφαση του Δεκεμβρίου- το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα αξιολογήσει ξανά την άνοιξη την πορεία της ΠΓΔΜ (ιδιαίτερα όσον αφορά τη συνεισφορά της στην προσπάθεια για την εξεύρεση λύσης στο ζήτημα του ονόματος και την τήρηση καλών σχέσεων γειτονίας με τη Βουλγαρία) και βάσει σχετικής ενδιάμεσης έκθεσης, που ήδη έχει ξεκινήσει να προετοιμάζει ο αρμόδιος Επίτροπος, θα αποφασίσει αν θα της δώσει ημερομηνία έναρξης διαπραγματεύσεων για την ένταξή της στην ΕΕ.

Ποιες είναι οι νέες ιδέες;

Παρότι ήδη από την έναρξη του νέου γύρου συνομιλιών τον Νοέμβριο στη Νέα Υόρκη ο κ. Νίμιτς σε δηλώσεις του αναφέρθηκε σε νέες ιδέες που έβαλε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων (είναι, εξάλλου, γνωστή η επιμονή του όλα αυτά τα χρόνια να τονίζει ότι διατυπώνει ιδέες και σκέψεις προς συζήτηση και όχι προτάσεις), αναρωτιέται κανείς αν ύστερα από 20 σχεδόν χρόνια υπάρχουν πραγματικά νέες ιδέες για να παρουσιάσει ο κ. Νίμιτς. Αν και τόσο από την Αθήνα όσο και από τα Σκόπια δεν έχουν υπάρξει διαρροές για τις ιδέες που σε αυτόν τον γύρο προωθεί ο κ. Νίμιτς, εκτιμάται ότι στην ουσία ανακυκλώνονται παλαιότερες προτάσεις, που αφορούν δύο άξονες:

– Τον γεωγραφικό προσδιορισμό και το αν αυτός θα χαρακτηρίζει τον όρο «Δημοκρατία» ή τον όρο «Μακεδονία» (προτάσεις που η ελληνική πλευρά κρίνει πλέον ως θετικές και έχουν δει το φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα περιλαμβάνουν τα: «Δημοκρατία της Άνω Μακεδονίας», «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» και «Δημοκρατία του Βαρδάρη»).

– Το αν η χρήση του νέου ονόματος θα είναι «erga omnes», αν θα χρησιμοποιείται δηλαδή σε όλο το φάσμα των διεθνών σχέσεων της ΠΓΔΜ και όχι μόνο στο πλαίσιο της σχέσης της με την Ελλάδα.

Σημαντικό είναι να σημειωθεί ότι ζητήματα που αφορούν την ταυτότητα και τη γλώσσα, δηλαδή το αν -όποια λύση κι αν βρεθεί για την ονομασία- οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ θα χαρακτηρίζονται επίσημα ως «Μακεδόνες» και η γλώσσα που μιλούν ως «μακεδονική», δεν συζητούνται σ’ αυτό το στάδιο. Θα προηγηθεί η εξεύρεση λύσης στο ζήτημα του ονόματος και του τρόπου χρήσης του, και όλα τα υπόλοιπα θα μετατεθούν για αργότερα.

Σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφους ο κ. Νίμιτς χαρακτήρισε τη συνάντηση εποικοδομητική, τόνισε την ειλικρίνεια της ελληνικής κυβέρνησης στην προσπάθειά της για εξεύρεση λύσης και έκανε θετική αναφορά στο μνημόνιο κατανόησης που έχει προτείνει προς υπογραφή ανάμεσα στις δύο πλευρές ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών ήδη από τον Οκτώβριο. Ο κ. Αβραμόπουλος, σε ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο Εξωτερικών στη συνέχεια, τόνισε την υποστήριξη της Ελλάδας στην προσπάθεια του κ. Νίμιτς για την εξεύρεση λύσης και εξέφρασε την ετοιμότητα της χώρας να συμμετέχει θετικά και στα επόμενα βήματα της διαδικασίας.

Η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι έχει πείσει τους εταίρους της, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, πως έχει κάνει όλα όσα είναι απαραίτητα για την εξεύρεση λύσης (στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η συμμετοχή του πρωθυπουργού στη συνάντηση με τον κ. Νίμιτς) και η πίεση έχει πλέον μεταφερθεί στην πλευρά των Σκοπίων. Επίσης, υπάρχουν ενδείξεις ότι σε σχέση με όσα αρχικά συζητήθηκαν στη Νέα Υόρκη τον Νοέμβριο οι ιδέες που παρουσίασε στην Αθήνα ο κ. Νίμιτς είναι θετικότερες.

Σε όποια περίπτωση, όμως, δεν πρέπει να υπάρξει χαλάρωση, καθώς ο αρμόδιος για τη διεύρυνση και πολιτικά φιλόδοξος Επίτροπος (και υποστηρικτής της απόδοσης στάτους υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΠΓΔΜ) Στέφαν Φούλε ήδη κινεί σε γοργούς ρυθμούς την προετοιμασία της ενδιάμεσης έκθεσης της επιτροπής για την πρόοδο της ΠΓΔΜ, που θα παρουσιαστεί τον Απρίλιο.

Η εκτίμηση του ΣΥΡΙΖΑ –
Ο βουλγαρικός παράγοντας

Την ίδια στιγμή, ενδεικτική της έντονης ανησυχίας της αντιπολίτευσης για τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς θεωρείται η δήλωση της υπεύθυνης εξωτερικής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, κ. Ρένας Δούρου, στην οποία ξεκαθαρίζεται ότι «η μόνη αμοιβαία αποδεκτή λύση στο πλαίσιο του ΟΗΕ πρέπει να είναι εκείνη της σύνθετης ονομασίας με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις (erga omnes)» και τονίζεται το γεγονός ότι ασκούνται πιέσεις στην Αθήνα να κλείσει «άρον άρον και όπως όπως» το ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ.

Κύκλοι του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης παρακολουθούν με ιδιαίτερη προσοχή την κινητικότητα που παρατηρείται από τη βουλγαρική πλευρά, με δημοσιεύματα στον βουλγαρικό Τύπο όπου προκρίνεται ως προσφορότερη λύση στο ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ το «Σλαβομακεδονία» και αναφέρεται ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει θετικά το ενδεχόμενο αυτό. Να υπενθυμίσουμε ότι το καλοκαίρι με δηλώσεις του ο βούλγαρος πρωθυπουργός κ. Μπορίσοφ είχε χαρακτηρίσει ως απαράδεκτο για τη Βουλγαρία (η οποία έχει ήδη αναγνωρίσει τα Σκόπια ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας») το ενδεχόμενο να αλλάξει το όνομα των Σκοπίων σε «Βόρεια Μακεδονία», καθώς υπάρχει ομώνυμη περιφέρεια στη Νοτιοδυτική Βουλγαρία. Στο πλαίσιο αυτό, η αξιωματική αντιπολίτευση εκτιμά ως σοβαρή την πιθανότητα η ελληνική κυβέρνηση να στοιχηθεί με τη βουλγαρική θέση (η οποία δεν έχει ακόμη εκφραστεί επίσημα) και να βάλει στο τραπέζι το «Σλαβομακεδονία», σε μια προσπάθεια δημιουργίας κινητικότητας μέσω μιας ανερμάτιστης ονοματολογίας, η οποία θα προσφέρει έναν χρήσιμο αντιπερισπασμό στην κυβέρνηση για τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης από τη δύσκολη οικονομική κατάσταση που αντιμετωπίζει καθημερινά.

Είτε όμως επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις αυτές του ΣΥΡΙΖΑ είτε όχι, γεγονός είναι πλέον ότι η Βουλγαρία αποτελεί έναν παράγοντα που πρέπει να συνυπολογίζει κανείς όσον αφορά την ΠΓΔΜ. Αναμένεται ότι, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι Βούλγαροι θα κινηθούν ενεργητικά για την υπεράσπιση των δικών τους ζωτικών συμφερόντων απέναντι στην ΠΓΔΜ, τόσο στο ζήτημα της μελλοντικής της ονομασίας όσο και στο ζήτημα της καπηλείας, κατά την άποψή τους, της βουλγαρικής Ιστορίας από τις Αρχές των Σκοπίων.

Η στάση των Αμερικανών

Η αμερικανική πλευρά θεωρεί τον Γκρούεφσκι εθνικιστή και την πολιτική που ακολουθεί, τόσο στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ όσο και στις σχέσεις της χώρας με τους γείτονές της, ιδιαίτερα επικίνδυνη. Στην αμερικανική πλευρά υπάρχουν φόβοι ότι οι πολιτικές Γκρούεφσκι θα οδηγήσουν σε νέα σύγκρουση ανάμεσα στον σλαβικό και τον αλβανικό πληθυσμό των Σκοπίων και θα κινητοποιήσουν ανεπιθύμητες και δυσάρεστες εξελίξεις στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Να θυμίσουμε ότι κατά την περιοδεία της απερχόμενης υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλαρι Κλίντον στα Δυτικά Βαλκάνια η ΠΓΔΜ ήταν η μόνη χώρα της πρώην Γιουγκοσλαβίας που δεν επισκέφθηκε.

Παρότι λοιπόν οι Αμερικανοί έχουν διαμηνύσει στην ελληνική πλευρά ότι στην επόμενη ετήσια διάσκεψη του ΝΑΤΟ στη Βουδαπέστη, το φθινόπωρο του 2013, θα ήθελαν να έχει λυθεί το ζήτημα της ονομασίας, προκειμένου να προχωρήσει η ένταξη της ΠΓΔΜ στον οργανισμό, όσο ο Γκρούεφσκι δεν αλλάζει την πολιτική που ακολουθεί θεωρούν ότι η πλευρά των Σκοπίων έχει την ευθύνη για το αδιέξοδο στο ζήτημα της ονομασίας.

Βράζει η ΠΓΔΜ

Μεγάλη όμως είναι η αναταραχή στο εσωτερικό των Σκοπίων από τα τέλη Δεκεμβρίου, όταν συγκρούστηκαν στο Κοινοβούλιο βουλευτές της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης για το ζήτημα της ψήφισης του προϋπολογισμού, με κατάληξη αστυνομικές δυνάμεις να απομακρύνουν τους βουλευτές της αντιπολίτευσης και τους δημοσιογράφους και ο προϋπολογισμός να εγκριθεί μόνο με την ψήφο των κυβερνητικών βουλευτών.

Από τότε η αντιπολίτευση απέχει από τις εργασίες της Βουλής και γίνονται συνεχώς διαδηλώσεις, ενώ την Τετάρτη ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Μπ. Τσερβενκόφσκι ζήτησε να διεξαχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές παράλληλα με τις δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο και να τοποθετηθούν υπηρεσιακοί υπουργοί σε κρίσιμα υπουργεία. Εκτιμάται ότι ο πρωθυπουργός της χώρας Γκρούεφσκι δεν θα συναινέσει στις απατήσεις αυτές, με αποτέλεσμα στις δημοτικές εκλογές του 2013 να συμμετάσχουν μόνο η κυβερνητική παράταξη και τα κόμματα της αλβανικής κοινότητας.

Είναι γεγονός ότι, την ώρα που η σκοπιανή οικονομία μπαίνει σε ύφεση και μεγάλο μέρος του πληθυσμού αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, η κυβέρνηση Γκρούεφσκι εξακολουθεί να δανείζεται προκειμένου να συνεχίσει τους διορισμούς οπαδών της στο Δημόσιο και να ολοκληρώσει το φιλόδοξο σχέδιό της «Σκόπια 2014». Ένα σχέδιο που αλλάζει δραματικά το πρόσωπο της πόλης, κατασκευάζοντας πλήθος «ιστορικών» μνημείων (αγάλματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του βούλγαρου τσάρου Σαμουήλ, του Ιουστινιανού κ.ά.), δημιουργώντας ένα είδος «βαλκανικής Ντίσνεϊλαντ» στην προσπάθεια του σκοπιανού πρωθυπουργού να στηρίξει με κάθε τρόπο την «απο-σλαβοποίηση» της ταυτότητας του πληθυσμού της ΠΓΔΜ και τη δημιουργία μιας ξεχωριστής, καθαρά μη σλαβικής ταυτότητας, που πατάει σε στοιχεία της αρχαίας ελληνικής, της βουλγαρικής και της βυζαντινής ιστορίας.

Γνώστες της περιοχής, με σημαντική εμπειρία, εκτιμούν ότι από την ανάληψη της εξουσίας το 2006 ο Γκρούεφσκι δρομολόγησε εξελίξεις που οριστικοποίησαν τη δημιουργία δύο «καθαρών» ξεχωριστών τμημάτων στην ΠΓΔΜ (ένα αλβανικό και ένα σλαβικό) και ότι εντέλει στόχος του μπορεί να είναι ακόμη και η διάλυση της χώρας και η δημιουργία ενός νέου, μικρότερου, καθαρού εθνικά κρατιδίου, το οποίο ο ίδιος θα ελέγχει απολύτως. Ο κίνδυνος που αντιμετωπίζει όμως είναι, καθώς η πορεία αυτή ενίσχυσε σημαντικά το αλβανικό στοιχείο στην ΠΓΔΜ, η σλαβική πλειοψηφία να βρεθεί εγκλωβισμένη σε ένα είδος «ομοσπονδίας» με την αλβανική πλευρά, όπου δεν θα μπορεί να έχει την παραμικρή ανεξαρτησία κινήσεων.