Μας την έφερε το σύστημα, οι Σειρήνες… – Και εμείς σαν βλάκες την πατήσαμε…

Ο αγαπημένος ηθοποιός και σεναριογράφος με τις πολλές τηλεοπτικές επιτυχίες, βουλευτής της ΔΗΜΑΡ, λίγο πριν μας αποχαιρετήσει το 2013 μιλά για τον πολιτισμό των Πόρσε Καγέν και του σούσι, με αυτό που γαλουχήθηκαν την τελευταία δεκαετία οι νεοέλληνες, τη στιγμή που η γενιά του ανδρώθηκε από τον οικοδόμο μέχρι τον αγρότη με Ελύτη, Ρίτσο, Θεοδωράκη και με την τέχνη της επίθεσης.
Ο καλλιτέχνης από τα Τρίκαλα μιλά για το δέος του απέναντι στον Μάνο Κατράκη, που τον έκανε να χάνει τα λόγια του σε αντιδιαστολή με τους ηθοποιούς του γκλάμουρ. Αποκαλύπτει ότι το MEGA ακόμη του χρωστάει από τα επιτυχημένα «Μυστικά της Εδέμ» και τα βάζει με τα δελτία της καταστροφής. Σε πείσμα των καιρών, μιλά για δίχτυ ασφαλείας και διατήρηση του κοινωνικού ιστού αλλά και για επαναβιομηχάνιση της χώρας.

// Πώς ένας ηθοποιός ασχολήθηκε με την πολιτική;
Έχει σχέση με το πόσο πολιτικοποιημένος είσαι σε όλη σου τη ζωή. Πόσο ασχολιόσουν με τα κοινά, πόσο κυκλοφορούσες μέσα στον κόσμο και δεν ήσουν σε γυάλα.

// Γιατί επιλέξατε τη ΔΗΜΑΡ;
Καταρχήν με τον πρόεδρο, τον Φώτη Κουβέλη, είμαστε παιδικοί φίλοι. Ξέρω το ήθος του, γνωρίζω τον άνδρα, την εντιμότητα. Ξέρω από τα παιδικά του χρόνια όλη του την πορεία μέχρι σήμερα. Είναι ο άνθρωπος που θα εμπιστευόμουν τυφλά για να μπω στην πολιτική. Σ’ αυτήν τη φάση που περνάει η χώρα δεν περισσεύει κανένας. Το πολιτικό σύστημα για να υλοποιήσει χρειάζεται να ονειρευτεί, έτσι ώστε να γίνουν πράγματα για τον τόπο. Δεύτερον η Δημοκρατική Αριστερά για μένα είχε και έχει ανοιχτά τα αυτιά στις τέχνες, στο θέατρο, στον πολιτισμό. Τον Φώτη Κουβέλη τον είχα πάντα θεατή. Και θα σας πω κάτι που δεν έχω πει μέχρι τώρα. Όταν έκλεισα την πρώτη μεγάλη μου θεατρική δουλειά με τον Ληναίο και τη Φωτίου, ο πρόεδρος μου κρατούσε να μάθω τα λόγια. Ο Φώτης Κουβέλης, εκτός από τη βαθιά του γνώση στη νομική επιστήμη, είναι λάτρης του θεάτρου και των μεγάλων νοημάτων των κλασικών θεατρικών έργων.

// Το Τρίτο Μνημόνιο θα μας καταρρακώσει εντελώς; Πώς να ευελπιστούμε σε καλύτερες μέρες το 2013; Πόσοι ακόμη φόροι;
Ο κόσμος νιώθει μπερδεμένος γιατί τον μπέρδεψαν κάποιοι που φοβήθηκαν να πουν κάποιες σκληρές αλήθειες από την αρχή. Το πρόσωπο της οικονομικής κρίσης είναι φρικτό, αλλά πρέπει να το αντιμετωπίσουμε και να κληθούμε από εδώ και στο εξής να περπατήσουμε πάνω στο δρόμο που λέγεται βασικές ανάγκες. Αυτές που θα καλύψει το κάθε νοικοκυριό. Δεν είναι υπερβολικό αυτό που σας λέω, είναι η αλήθεια, αλλά πρέπει να αντέξουμε. Τώρα ο Έλληνας θα αγωνιστεί. Απλά, αυτόν τον αγώνα θα πρέπει να προστατευθούν οι αδύναμες κοινωνικά ομάδες, τα άτομα με ειδικές ικανότητες. Πρέπει σε μια κοινωνία αλληλεγγύης να υπάρχει ένα δίχτυ ασφαλείας. Ο αγώνας θα κρατήσει μέχρι να σταθεροποιηθεί η οικονομία και να αναπτυχθεί. Το κράτος ήταν εντελώς διαλυμένο. Πρέπει να ξεκινήσουν όλα από την αρχή.

// Ποιος φταίει για τη διάλυση;
Η χρεοκοπία -για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους- ήταν χρεοκοπία αξιών. Πρώτα διαλύθηκε ο κοινωνικός ιστός. Τη δεκαετία του 1960 οι άνθρωποι ζούσαν με λιγότερα, αλλά είχαν τη γειτονιά, τις παρέες τους, τις αυλές. Οι άνθρωποι γιόρταζαν τις γιορτές τους, σήμερα δεν τις γιορτάζουν. Η κρίση είναι πολιτισμική. Ο πολιτισμός του Έλληνα έγινε το Πόρσε Καγέν. Από τη στιγμή που το Καγέν έγινε ο πολιτισμός της χώρας και τα είδωλα αυτού του επιπέδου, για μένα η χώρα είχε τελειώσει. Θα σου πω κάτι, Μαρία… Όταν περνούσες τη δεκαετία του ’70 κάτω από οικοδομές ο οικοδόμος τραγουδούσε Θεοδωράκη. Το έχω ακούσει με τα ίδια μου τα αυτιά. «Οξειδώθηκα μέσα στη νοτιά των ανθρώπων…» τραγουδούσε ο οικοδόμος με το μυστρί. Τραγουδούσε Ελύτη. Περνούσες από οικοδομή το ’90 και άκουγες « Άπαπα, άπαπα, εγώ δεν κάνω τέτοια πράγματα…». Η διαφορά πλέον ήταν μεγάλη. Αυτά τα μεγάλα λαϊκά τραγούδια γεννήθηκαν μέσα στον εμφύλιο, στην πείνα, όχι στην ευμάρεια της κατανάλωσης. Η τέχνη πρέπει να κάνει επίθεση! Η τέχνη πρέπει να κρατά αναμμένο το καρβουνάκι πάνω στη χόβολη της ελπίδας. Η τέχνη του ονειρεύομαι θέλει Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, Λειβαδίτη, Ρίτσο, Σεφέρη, Ελύτη. Εμείς με αυτούς τους παραμυθάδες γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε!

// Και στο θέατρο τι γίνεται; Υπάρχει ένας Μινωτής, ένας Χορν, μια Παξινού, μια Λαμπέτη;
Είχα τη χαρά στη ζωή μου και την τιμή να παίξω με τους μεγαλύτερους Έλληνες ηθοποιούς. Όταν έπαιξα όμως με τον Μάνο Κατράκη τι να σου πω, ρε παιδί μου. Δεν θα με πιστέψεις. Άκουγα τη φωνή του και ξεχνούσα τα λόγια μου. Έψαχνα τα λόγια μου από το δέος. Οι ηθοποιοί αυτοί ήταν μέσα από τον κόσμο. Προϊόντα ενός φτωχού, τίμιου, υπερήφανου κόσμου. Έπειτα οι λαϊκοί μας ηθοποιοί, ο Αυλωνίτης, ο Ρίζος, ο Χατζηχρήστος, ο Σταυρίδης, η Βασιλειάδου, η Καρέζη, ανυπέρβλητοι. Γελούσες με την καρδιά σου. Ατόφια ταλέντα. Οι νέοι ηθοποιοί χάθηκαν σε μια ψεύτικη εικόνα, αυτήν της διασημότητας και του γκλάμουρ. Η υποκριτική τέχνη όμως θέλει ασκητές. Η κρίση όμως πιστεύω θα φέρει την ουσία και κάθε στρεβλό θα το εξοστρακίσει. Όλοι σχεδόν οι Έλληνες δανείζονταν χρήματα, μας την έφερε το σύστημα, οι Σειρήνες… Αποτέλεσμα; Η ροζ τσιχλόφουσκα έσκασε στα μούτρα μας. Η πραγματική οικονομία στην Ελλάδα δεν είναι αυτή της κατανάλωσης.

// Ποια είναι η πραγματική οικονομία;
Η πραγματική οικονομία είναι τα εργοστάσια, τα μηχανήματα. Πού είναι η παραγωγή; Πού είναι όμως και η πρωτογενής παραγωγή; Η κτηνοτροφία μας, οι μονάδες. Δανειζόμαστε για να εισάγουμε το 75% του μοσχαρίσιου κρέατος; Πού είναι η αγροτική μας παραγωγή; Δεν έχουμε χώμα; Το 75% των λαχανικών απέξω; Με ποια έννοια ο Έλληνας δε αγόραζε ένα σπίτι σύμφωνα με τις ανάγκες του; Μια οικογένεια με ένα παιδί ή δυο παιδιά, ήθελε ένα σπίτι 90 τετραγωνικών με δυο δωμάτια. Τι την ήθελε τη μεζονέτα; Και το τραγελαφικό ήταν ότι η τράπεζα δάνειζε λεφτά για τη μεζονέτα. Όταν πήρα το σπίτι μου, η τράπεζα μου είπε «δώσε μου τα μισά λεφτά σου», τα οποία είχα συγκεντρώσει και με δάνεισε σύμφωνα με όσα έβγαζα και με τις ανάγκες μου. Για ένα σπίτι με δυο δωμάτια. Πώς πέρασε η αντίληψη ότι το κράτος έχει λεφτά, δεν ξέρω. Αφού παράγαμε 50 και ξοδεύαμε 150. Δεν θα φτάναμε στο σημείο να χρωστάμε; Μετά ήρθαν τα απανωτά λάθη με τις ανίκανες πολιτικές ηγεσίες -φταίμε και εμείς που τους ψηφίζαμε- και το διεφθαρμένο κράτος. Το κράτος είχε πτωχεύσει από το 2008.

// Το κράτος πτώχευσε το 2008. Πότε θα πάρει μια ανάσα;
Για να υπάρξει φως στο τούνελ πρέπει να επενδύσουμε στον τουρισμό και ο τουρισμός να συνδεθεί με τον πολιτισμό. Ο τουρισμός της δεκαετίας του ’50, παραλία, ξενοδοχείο και σουβλάκι μας τελείωσε. Πρέπει στον τουρισμό να ανοίξουμε τον δρόμο της θρησκείας, της υγείας, του κρασιού, του ιατρικού τουρισμού.

// Πιστεύετε στο σενάριο που θέλει τους ξένους να εποφθαλμιούν την πατρίδα μας και να θέλουν να μας αγοράσουν για ένα κομμάτι ψωμί;
Δηλαδή για το ότι πτωχεύσαμε δεν φταίμε εμείς και η σπάταλη αντιπαραγωγική ζωή μας, αλλά όλα ήταν ένα σχέδιο; Και η δική μας βούληση πού ήταν; Το κεφάλαιο πάντα επιτίθεται, αλλά υπάρχει και η σύνεση και η παιδεία των λαών. Αυτός που έχει θεμέλια και αξίες δεν αλλοτριώνεται. Λέει όχι, δεν πουλιέται. Δεν είμαι υπέρ των σεναρίων συνωμοσίας. Εμείς σαν βλάκες την πατήσαμε. Ο καπιταλισμός όπου βρίσκει ευκαιρίες επιτίθεται όχι μόνο σ’ εμάς αλλά και παγκόσμια. Για το ότι η Κωπαΐδα έχει αποξηρανθεί από το ’50 και το διοικητικό συμβούλιο του έργου πληρωνόταν μέχρι σήμερα φταίνε οι ιμπεριαλιστές ξένοι;

// Μα, εδώ υπάρχουν πολιτικοί που υποστηρίζουν ότι μακάρι να μη βρεθεί πετρέλαιο, γιατί θα μας βάλουν σε πόλεμο. Άρα οι ξένοι εποφθαλμιούν τις πηγές μας…
Αντί να κοιτάμε τι κάνουν οι άλλοι, ας κοιτάξουμε τι θα κάνουμε εμείς. Ας δουλέψουμε οργανωμένα. Ο πλούτος μας ο φυσικός είναι γνωστός και αυτόν τον εγκαταλείψαμε και δεν τον εξορύξαμε, γιατί μας ήταν πιο εύκολο να δανειζόμαστε και να περνάμε καλά. Εδώ έγινε αποβιομηχάνιση της χώρας. Πού είναι οι καινούργιες καλλιέργειες; Πού είναι η σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων; Ξέρετε ότι οι επιστήμονες λένε ότι ο επόμενος πόλεμος σε τριάντα χρόνια από τώρα θα γίνει για το νερό; Το πρώτο μέλημά μας, των πολιτικών, είναι το νερό. Να υπάρξει στρατηγικό σχέδιο με τα ποτάμια μας. Και δεύτερον να γίνουμε επιτέλους στην Ελλάδα ενεργειακά αυτόνομοι. Μια χώρα με τόσο ήλιο; Πού είναι η αιολική ενέργεια; Εδώ έχει αιολική ενέργεια η Σουηδία. Και επειδή σας έλεγα για άλλες καλλιέργειες. Ξέρετε ότι στην Αρχαία Αμφιάλη βγαίνει ακόμα το ίδιο βότανο που χρησιμοποιούσε ο Ασκληπιός; Γιατί δεν το καλλιεργούμε, να το εξάγουμε και με την κατάλληλη διαφήμιση; Μην πιεις ασπιρίνη, πιες το βότανο του Ασκληπιού, αφού έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Πού είναι όμως τα συσκευαστήρια;

// Τα δελτία ειδήσεων πώς θα τα χαρακτηρίζατε;
Αρέσκονται στην καταστροφή. Αλλά αυτό είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Ποτέ τα πράγματα δεν είναι τόσο καταστροφικά όσο τα λένε. Δεν τα πιστεύουν. Κάνουν πάντα «λογικά άλματα στην υπερβολή». Πότε θα καταλάβουμε, επιτέλους, ότι οι τηλεοράσεις δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα; Τα κανάλια δεν έχουν λεφτά. Αφού αγοράζουν πλέον τα πάμφθηνα τούρκικα. Τώρα αν στους Έλληνες δεν αρέσει το τούρκικο φροντιστήριο ας κλείσουν το κουμπί. Γιατί δεν το κάνουν; Να, αυτά που λέγαμε περί πολιτιστικής χρεοκοπίας.

// Η τηλεόραση για εσάς τελείωσε;
Με αυτές τις συνθήκες; Ξέρετε ότι μας χρωστάνε εμένα και της Έλενας Ακρίτα από τα «Μυστικά της Εδέμ»; Ναι, από αυτήν την απόλυτη τηλεοπτική επιτυχία…

// Η ΕΡΤ τι ρόλο πρέπει να παίξει για εσάς;
Η ΕΡΤ πρέπει να ζωντανέψει το «Θέατρο της Δευτέρας». Χρειάζεται επιθετική πολιτιστική πολιτική από τη δημόσια τηλεόραση. Πρέπει να παράγουμε πολιτισμό γιατί μόνο μέσα από αυτόν ο άνθρωπος δεν απελπίζεται. Δεν είναι ο πολιτισμός μας το σούσι, νεοέλληνες! Μπορούμε και χωρίς σούσι. Η μεσογειακή κουζίνα και οι σεφ μας πρέπει να κάνουν εισβολή σε όλες τις αγορές αλλά και στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας ξένα, εγχώρια. Η τροφή είναι μνήμη και η μνήμη πολιτισμός.

// Αν ο πολιτισμός είναι το Άλφα και το Ωμέγα, η σχολική παιδεία τι είναι;
Το άπαν! Ετοιμάζεται νομοσχέδιο για την παιδεία. Το βασικό ερώτημα είναι τι παιδεία θέλουμε; Σίγουρα δεν θέλουμε την παιδεία των φροντιστηρίων. Θέλουμε ένα σύγχρονο μοντέλο. Γιατί βγάζουμε 5.000 φυσικομαθηματικούς του χρόνου; Αφού δεν θα προσληφθούν ως φυσικομαθηματικοί στο Δημόσιο. Γιατί δεν σπρώχνουμε τα λαμπρά μυαλά στην έρευνα, στα εργοστάσια, στις νέες πηγές ενέργειας;

// Τι εύχεστε για το 2013;
Να είμαστε αισιόδοξοι! Να κρατήσουμε τον κοινωνικό ιστό δεμένο. Να δούμε τις ανάγκες του διπλανού μας, να γίνουμε όλοι μια γροθιά. Ο εμφύλιος δεν μας συμφέρει. Όλοι μαζί! Πάντως, στη Δημοκρατική Αριστερά είμαστε ανοιχτοί σε προτάσεις και σε οράματα. Και η Αριστερά πάντα είναι ανθρώπινη.