Όπως συνήθως… οι Ευρωπαίοι συμβιβάζονται με βάση τις γερμανικές προτάσεις
Δυστυχώς, δεν γνωρίζουμε τι υποστήριξε η ελληνική κυβέρνηση. Αποφασίστηκε λοιπόν από την 1η Μαρτίου 2014 (όπως επιθυμούσε η κ. Μέρκελ και όχι από την άνοιξη του 2013, όπως επιθυμούσαν Γάλλοι, Ισπανοί, Ιταλοί) να υπάρξει ενιαία αρχή ελέγχου και αυτή να είναι η ΕΚΤ. Υπό την εποπτεία της ΕΚΤ τίθενται μόνο τα τραπεζικά ιδρύματα (που ανήκουν στις χώρες της Ευρωζώνης και σε όσες χώρες προτίθενται να ενταχθούν σε αυτήν) με στοιχεία ενεργητικού πάνω από 30 δισ. ευρώ ή αντιπροσωπεύουν το 20% του ΑΕΠ της χώρας τους. Η Μεγάλη Βρετανία, η Σουηδία και η Τσεχία παραμένουν εκτός.
Υπολογίζεται ότι θα είναι περίπου 100 οι τράπεζες που θα τεθούν υπό την εποπτεία της ΕΚΤ. Όπως γίνεται κατανοητό και στο σημείο αυτό η Γερμανία επέβαλε την άποψή της, διότι το αρχικό σχέδιο της ΕΕ ήταν να ανατεθεί η ενιαία εποπτεία του συνόλου των ευρωπαϊκών τραπεζών (περίπου 6.000 τράπεζες). Η Γερμανία, δρώντας αποφασιστικά υπέρ του εθνικού της συμφέροντος, προστάτευσε τις περιφερειακές της τράπεζες και όχι μόνο από υπερεθνικούς ελέγχους, δείχνοντας εν τοις πράγμασι πώς λειτουργούν τα μεγάλα εθνικά κράτη. Για όσους δεν γνωρίζουν, και ανεξάρτητα από τα φληναφήματα νεοφιλελεύθερης και ανιστόρητης κοσμοπολίτικης ρητορείας, το οικονομικό σύστημα της Γερμανίας στηρίζεται αποφασιστικά στη στενή συνεργασία του τραπεζικού και βιομηχανικού τομέα*. Καμία ισχυρή χώρα δεν υποκύπτει εύκολα σε πιέσεις οι οποίες θέτουν σε κίνδυνο την οικονομική και κοινωνική της ανάπτυξη. Την ενιαία εποπτεία θα αναλάβει «Το Συμβούλιο των Υπερ-εποπτών» μέσα στο πλαίσιο της ΕΚΤ, έτσι ώστε να εξασφαλισθεί ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να ασκεί απρόσκοπτα τη νομισματική πολιτική, όπως αυτή έχει καθορισθεί από τις συνθήκες λειτουργίας της ΕΕ και δεν θα προκύψουν προβλήματα «σύγκρουσης συμφερόντων».
Η Γερμανία επεδίωξε να δημιουργηθεί ένα νέο όργανο διαμεσολαβητικού χαρακτήρα, το οποίο θα αποφασίζει σε περιπτώσεις που το Συμβούλιο των Διοικητών των Ευρωπαϊκών Κεντρικών Τραπεζών έχει αντιρρήσεις ή αμφιβολίες σχετικά με τις αποφάσεις του Συμβουλίου των Υπερ-εποπτών.
Το διαμεσολαβητικό όργανο θα αποτελείται από έναν εκπρόσωπο κάθε κράτους. Συνεπώς ο τελευταίος λόγος για οποιαδήποτε διάσταση απόψεων θα ανήκει στα κράτη.
Η Μεγάλη Βρετανία και η Σουηδία προέβαλαν αντιρρήσεις σχετικά με το ότι οι χώρες που ανήκουν στη ζώνη του ευρώ θα έχουν περισσότερους ψήφους στο συγκεκριμένο συμβούλιο από τα υπόλοιπα μέλη της ΕΕ (17 ψήφοι έναντι 10) και γι’ αυτό αποφασίστηκε να υπάρξει διπλή ψηφοφορία: θα πρέπει δηλαδή, για να παρθεί μια απόφαση, να υπάρχει πλειοψηφία των χωρών της ζώνης του ευρώ και πλειοψηφία των χωρών που ανήκουν μόνο στην ΕΕ. Με αυτήν τη ρύθμιση φαίνεται ότι επιτεύχθηκαν ίδια δικαιώματα σε όλες τις χώρες, ανεξαρτήτως αν ανήκουν ή όχι στη ζώνη του ευρώ. Γίνεται αμέσως κατανοητό ότι εδώ αναμένεται να δημιουργηθούν πολλά προβλήματα στην πορεία, διότι είναι εντελώς διαφορετικός ο τρόπος που τουλάχιστον η Μ. Βρετανία αντιμετωπίζει τα προβλήματα της εποπτείας του τραπεζικού συστήματος, αλλά και ο ρόλος που αυτό διαδραματίζει στην οικονομία της χώρας. Σύμφωνα με τον αρμόδιο ευρωπαίο Επίτροπο Barnier, αυτή η απόφαση ανοίγει τον δρόμο για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των ευρωπαϊκών τραπεζών από τον μηχανισμό σταθερότητας ESM, κάτι που όταν συμβεί δεν θα επιβαρύνει το δημόσιο χρέος των κρατών και θα σπάσει τον φαύλο κύκλο τραπεζικών κρίσεων και δημοσίων ελλειμμάτων-δημοσίου χρέους.
Μέχρι να τεθεί σε ενέργεια η ενιαία επιτήρηση, ο μηχανισμός σταθερότητας ESM, αν προκύψει ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης κάποιου τραπεζικού ιδρύματος, μπορεί να απευθύνει έκκληση προς την ΕΚΤ να επέμβει. Όπως βλέπουμε, παραμένουν ανοικτά ακόμη όλα τα θέματα που αφορούν το πλαίσιο με βάση το οποίο θα γίνεται η εποπτεία. Επίσης, το θεμελιώδες ζήτημα της δημιουργίας του ευρωπαϊκού μηχανισμού ασφάλισης καταθέσεων, κάτι που αποτελεί και το μεγαλύτερο αγκάθι, δεδομένου ότι για να λειτουργήσει χρειάζονται πόροι και πολιτική εξουσία που νατο υποστηρίζει.
* Για τα θέματα αυτά δες: Κώστας Μελάς, Εθνικά Οικονομικά Συστήματα, http://www.scribd.com/doc/55991045