Ελπίδα για νέο «κούρεμα» 50 δισ. ευρώ μέσα στο 2014!

Στα «συν» των συμφωνιών που επιτεύχθηκαν, πέραν βεβαίως της αναμενόμενης έγκρισης για τμηματική εκταμίευση της δόσης-μαμούθ των σχεδόν 50 δισ. ευρώ, είναι η δρομολόγηση της απευθείας κεφαλαιακής ενίσχυσης και των ελληνικών τραπεζών από τον EFSF, που θα μπορούσε να απαλλάξει την Ελλάδα από χρέος ύψους 50 δισ. ευρώ. Στον αντίποδα, η συμφωνία περιλαμβάνει πρωτοφανείς όρους επιτήρησης της Ελλάδας: οι ευρωπαίοι εταίροι και δανειστές διασφάλισαν ακόμη και ότι θα ελέγξει η «τρόικα» ηλεκτρονική λίστα με… διευθύνσεις και ονόματα όλων των δημοσίων υπαλλήλων που θα τεθούν σε αργία ή σε διαθεσιμότητα!

Ο νέος ευρωμαραθώνιος για την κυβέρνηση, στο Eurogroup και τη Σύνοδο Κορυφής, τελείωσε με τη δημιουργία μεγάλων προσδοκιών για το -όχι και τόσο μακρινό- μέλλον. Προσδοκιών για μια νέα, ουσιαστική ελάφρυνση από δημόσιο χρέος, που θα επιτρέψει στην Ελλάδα πολύ γρηγορότερα από το αναμενόμενο ως τώρα να «κλειδώσει» τη βιώσιμη εξυπηρέτηση του χρέους και να αρχίσει να «βλέπει» και πάλι προς τις αγορές για τη χρηματοδότησή της, ίσως και πριν από το τέλος αυτής της δεκαετίας:

Ως σημαντικότερη, μεσοπρόθεσμα, και από την αποδέσμευση της δόσης των σχεδόν 50 δισ. ευρώ, που θα καταβληθούν στην Ελλάδα τμηματικά ως τα τέλη Μαρτίου (μαζί με τα 3,4 δισ. ευρώ του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου το ποσό ανεβαίνει πάνω από τα 52 δισ. ευρώ) αποτιμάται από την κυβέρνηση η απεμπλοκή της ευρωπαϊκής διαπραγμάτευσης για τον κοινό μηχανισμό εποπτείας των μεγαλύτερων τραπεζών της Ευρωζώνης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Γαλλία και Γερμανία συμβίβασαν τις διαφορές τους για το μείζον θέμα της κοινής εποπτείας των μεγάλων τραπεζών. Η συμφωνία προβλέπει ότι όλες οι συστημικά σημαντικές τράπεζες όλων των χωρών θα τεθούν έως το τέλος Μαρτίου 2014 υπό την εποπτεία της ΕΚΤ και ακολούθως θα συζητηθεί η καθιέρωση κοινής εγγύησης καταθέσεων. Η συμφωνία αυτή, ασχέτως αν «μπάζει νερά», σύμφωνα με πολλούς αναλυτές ανοίγει, σε κάθε περίπτωση, τον δρόμο για να παρασχεθούν κεφαλαιακές ενισχύσεις στις μεγαλύτερες τράπεζες απευθείας από τους ευρωπαϊκούς χρηματοδοτικούς μηχανισμούς (EFSF και ESM), ώστε να αποσυνδεθούν τα ανοίγματα των τραπεζών από τα εθνικά χρέη των χωρών της ευρωζώνης. Η Γερμανία είχε πολλές αναστολές σε αυτό το ζήτημα και είχε ξεκαθαρίσει ότι πρώτα θα έπρεπε να συμφωνηθεί το κοινό καθεστώς εποπτείας και ακολούθως να ανοίξουν οι «κρουνοί» των ευρωπαϊκών μηχανισμών για τις τράπεζες. Με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε, η οποία μεταθέτει αρκετούς μήνες μετά τις γερμανικές εκλογές τη λειτουργία του κοινού εποπτικού μηχανισμού, εκτιμάται ότι η γερμανική πλευρά θα μπορέσει από το 2014 να εγκρίνει την απευθείας χρηματοδότηση των τραπεζών, ώστε να μη φορτώνονται οι κεφαλαιακές τους ανάγκες στα εθνικά χρέη χωρών όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία ή η Κύπρος. Βέβαια, η γερμανική πλευρά δεν έχει επισήμως άρει τις ενστάσεις της σε ένα θέμα κατεξοχήν ελληνικού ενδιαφέροντος: δηλαδή, εξακολουθεί δημόσια να επιμένει ότι οι απευθείας ενισχύσεις στις τράπεζες μπορούν να δοθούν μόνο για τις κεφαλαιακές ανάγκες που θα προκύψουν στο μέλλον και όχι για όσες ήδη έχουν παρουσιασθεί και καλυφθεί, όπως είναι οι κεφαλαιακές ανάγκες 50 δισ. ευρώ των ελληνικών τραπεζών, τις οποίες έχει ήδη «φορτωθεί» το ελληνικό Δημόσιο στο χρέος του.

Όμως, αυτή η άρνηση της Μέρκελ έχει… «κοντά ποδάρια» και είναι σαφώς προσανατολισμένη στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό της Γερμανίας. Όταν η γερμανίδα καγκελάριος τελειώσει με τις εκλογικές της εκκρεμότητες, εκτιμάται ότι θα «ανάψει πράσινο» για να καλυφθούν ακόμη και τα παλαιά χρέη που δημιουργήθηκαν από τις τράπεζες απευθείας από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς. Αυτό σημαίνει ότι, στην περίπτωση της Ελλάδας, γεννάται βάσιμη προσδοκία ότι μέσα στο 2014, και εφόσον μέχρι τότε εφαρμόζουμε πιστά το Μνημόνιο, το χρέος των 50 δισ. ευρώ για τις τράπεζες θα «σβήσει» από τα χαρτιά του ελληνικού Δημοσίου, θα περάσει απευθείας στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς και η Ελλάδα θα εξασφαλίσει μια πρόσθετη μείωση χρέους κατά 25 μονάδες του ΑΕΠ, που θα διασφαλίζει οριστικά ότι ως το 2020 το χρέος θα πέσει χαμηλότερα και από το 120% του ΑΕΠ.

Ηλεκτρονική λίστα… εξερχομένων από το Δημόσιο

Η άλλη όψη του νομίσματος των συμφωνιών στις Βρυξέλλες είναι, βεβαίως, η πρωτοφανώς αυστηρή επιτήρηση που καθιερώνουν οι εταίροι και δανειστές μας ειδικά για την Ελλάδα, στον βαθμό που η χώρα μας εξακολουθεί να θεωρείται αναξιόπιστη στην εφαρμογή των συμπεφωνημένων.

Είναι χαρακτηριστικό αυτό που συνέβη, σε σχέση με τη διαδικασία επιτήρησης των απολύσεων (διαθεσιμότητες και θέσεις σε αργία) δημοσίων υπαλλήλων. Η «τρόικα» εξέφραζε έντονες αμφιβολίες για το αν η Ελλάδα θα εφαρμόσει ως το τέλος του χρόνου τα συμφωνημένα για 2.000 διαθεσιμότητες/αργίες στο Δημόσιο, αλλά και για την υλοποίηση της συμφωνίας για άλλες 25.000 απομακρύνσεις υπαλλήλων μέσα στο 2013. Το γερμανικό περιοδικό «Spiegel» είχε αναφέρει σε παλαιότερο ρεπορτάζ του, μάλιστα, ότι η «τρόικα» αξίωνε πλήρη λίστα με τα ονόματα και τα λοιπά στοιχεία των υπαλλήλων που τίθενται σε διαθεσιμότητα, ώστε να μπορεί να επιβεβαιώνει άμεσα ότι πράγματι απομακρύνονται από το Δημόσιο. Αυτόν ακριβώς τον όρο υποχρεώθηκε να αποδεχθεί η κυβέρνηση, δημοσιεύοντας, ώρες πριν αρχίσει η συνεδρίαση του Eurogroup για τη δόση, Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που προβλέπει πώς ακριβώς θα σχηματισθεί η λίστα με… διευθύνσεις και ονόματα των υπαλλήλων που θα απομακρυνθούν από τις θέσεις τους.

Μια λίστα που θα ελέγξει προσεκτικά η «τρόικα» στις επόμενες αξιολογήσεις που θα γίνουν, οι οποίες δεν θα είναι λίγες, αφού πριν από την εκταμίευση καθεμιάς από τις δόσεις, ως το τέλος Μαρτίου, θα προηγείται μια μίνι αξιολόγηση των δράσεων της ελληνικής κυβέρνησης. Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι: «Το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης αποστέλλει οριστικοποιημένη κατάσταση στην Ενιαία Αρχή Πληρωμής σε έντυπη μορφή συνοδευόμενη από ηλεκτρονικό αρχείο, σύμφωνα με τα στοιχεία που τηρεί, όσων υπαλλήλων τελούν σε διαθεσιμότητα ή αργία (…). Η εν λόγω κατάσταση πρέπει να περιέχει τουλάχιστον τα εξής στοιχεία: ΑΦΜ, επώνυμο, όνομα, οργανικό φορέα, σχέση εργασίας και εάν ο υπάλληλος τελεί σε καθεστώς διαθεσιμότητας ή αργίας (…)».

Με τον τρόπο αυτό, όσο κι αν πρόκειται για κάτι εξόχως ταπεινωτικό για μια εθνική κυβέρνηση της Ευρώπης, οι διεθνείς πιστωτές μας θα τσεκάρουν αν όντως τέθηκαν σε διαθεσιμότητα οι υπάλληλοι που η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να απομακρύνει από το Δημόσιο.

Παραιτούμαστε (πάλι) από κάθε ασυλία

Εκτός αυτού, η νέα δανειακή σύμβαση, που τροποποιεί τη Σύμβαση του Μαρτίου για τα 110 δισ. ευρώ, καθώς η χώρα μας λαμβάνει πρόσθετο δάνειο για την κάλυψη της επαναγοράς χρέους, περιλαμβάνει όρους εξαιρετικά αυστηρούς για την Ελλάδα:

1Η κυβέρνηση και η Τράπεζα της Ελλάδος παραιτούνται (πάλι…) ρητά από κάθε ασυλία (εθνικής κυριαρχίας) που θα είχαν έναντι των πιστωτών, προκειμένου να αποφύγουν την εκτέλεση κατασχέσεων, σε περίπτωση προβληματικής εξυπηρέτησης του δανείου. Μάλιστα, η νέα σύμβαση δεν θα περάσει καν από τη Βουλή, αλλά ήδη τέθηκε σε ισχύ από την ημερομηνία δημοσίευσής της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

2Η Ελλάδα γίνεται η πρώτη χώρα για την οποία ανοίγει ο δρόμος μαζικής εκχώρησης των εσόδων από την πώληση περιουσιακών στοιχείων (εταιρειών, ακινήτων), προκειμένου να εξυπηρετεί τα χρέη της στον ευρωπαϊκό μηχανισμό. Θα μπορεί να τιτλοποιεί τα έσοδα από περιουσιακά στοιχεία που προορίζονται να ιδιωτικοποιηθούν και να εκχωρεί αυτούς του τίτλους στον EFSF, για να καλύψει δόσεις του δανείου.

3Η συμφωνημένη στο Eurogroup μείωση των επιτοκίων δανεισμού τής Ελλάδας από τον EFSF προβλέπεται ρητά ότι θα ισχύει στο μέλλον μόνο υπό τον απαράβατο όρο ότι η Ελλάδα συμμορφώνεται στην εφαρμογή των όρων του Μνημονίου. Σε αντίθετη περίπτωση, ο EFSF θα μπορεί να αναστέλλει την απόφαση για ελάφρυνση των επιτοκίων δανεισμού, επιβαρύνοντας την Ελλάδα με «φουσκωμένα» επιτόκια.

4Εξάλλου, όπως αναφέρεται στην έκθεση αξιολόγησης της Ελλάδας από την Κομισιόν, με βάση την οποία εγκρίθηκε η εκταμίευση της επόμενης δόσης, καθιερώνεται πλήρης έλεγχος στη διαχείριση των κονδυλίων που θα παρέχουν οι πιστωτές μας, μέσω του ειδικού λογαριασμού ο οποίος θα τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος. «Οι πάσης φύσεως πληρωμές από τον λογαριασμό αυτό», τονίζει η Κομισιόν, «θα υπόκεινται σε προηγούμενη υποβολή λεπτομερών εκθέσεων προς το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και σε εκ των υστέρων επιβεβαίωση από την Τράπεζα της Ελλάδος». Πρόκειται για ένα καθεστώς επιτήρησης πρωτοφανές στα ευρωπαϊκά χρονικά των διαφόρων Μνημονίων, το οποίο μοιάζει σαν να έχει σχεδιασθεί για να προστατεύσει τα κεφάλαια των δανειστών από ένα κράτος-απατεώνα, που μπορεί να τα υπεξαιρέσει!