Οι ευθύνες του Προέδρου
Το κυπριακό πολιτικό σύστημα είναι από τη δομή του, δηλαδή θεσμικά, προεδρικό, όπου ο Πρόεδρος συγκεντρώνει τις εξουσίες της άσκησης πολιτικής σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής, εξουσίες που άπτονται τόσο της εξωτερικής όσο και της εσωτερικής πολιτικής της χώρας και που αφορούν όχι μόνο την εν στενή εννοία πολιτική, αλλά και την οικονομία, την παιδεία και πορεία της κοινωνίας και του λαού εν γένει.
Το θεσμικό αυτό πλαίσιο ενισχύεται από την πολιτική παράδοση της χώρας σε ό,τι αφορά τις αρμοδιότητες και κυρίως τις εξουσίες του Προέδρου, όπου ο Πρόεδρος έχει την ευθύνη για οτιδήποτε δημόσιο, δηλαδή κρατικό, αποκομίζοντας εν προκειμένω όχι μόνο το όφελος, αλλά και το κόστος.
Είναι μάλιστα χαρακτηριστική η φράση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ο οποίος συνήθιζε να λέει, διερμηνεύοντας την απόλυτη ευθύνη του Προέδρου: «Γνωρίζω την κάθε πέτρα που υπάρχει στο νησί και έχω την ευθύνη για το παρόν και το μέλλον του τόπου». Ο Πρόεδρος Χριστόφιας απηύθυνε διάγγελμα στον κυπριακό Ελληνισμό σε μια δραματική στιγμή για την Κύπρο για να εξηγήσει, περίπου, πως ευθύνονται όλοι οι άλλοι πλην του ιδίου ως θεσμού, ως Προέδρου, για το ότι η Κύπρος έφτασε στα σημερινά χάλια της οικονομίας, που αποτελούσε το συγκριτικό πλεονέκτημα της Κύπρου έναντι πάντων, ακόμα και στην ίδια την Ευρώπη, μέχρι και το 2008.
Έχουμε ξαναϋπογραμμίσει και σε αυτήν τη στήλη πως η Κύπρος δεν είναι ούτε Ιρλανδία ούτε Πορτογαλία. Σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις της κρίσης, δεν είναι καν Ελλάδα, γιατί ακριβώς η Κύπρος τελεί ως κρατική υπόσταση υπό μία οιωνεί αμφισβήτηση, βρίσκεται ένα μεγάλο μέρος της επικράτειάς της υπό τουρκική κατοχή και απειλείται το υπόλοιπο. Έτσι, μια ενδεχόμενη κατάρρευση της οικονομίας και χρεοκοπία θα είχε πολύ ευρύτερες επιπτώσεις από την απλή οικονομική διάσταση του φαινομένου. Το πρόβλημα της Κύπρου θα μετατρεπόταν σε υπαρξιακό ζήτημα για το κράτος και τον κυπριακό Ελληνισμό.
Σε ό,τι αφορά τις ευθύνες, ο Πρόεδρος Χριστόφιας παρέλαβε από τον αείμνηστο Τάσσο Παπαδόπουλο μια ακμάζουσα οικονομία με πρωτογενές πλεόνασμα και κυρίως αισιοδοξία και σπουδαία φήμη της χώρας, της οικονομίας και των προοπτικών και των δυνατοτήτων της Κύπρου. Κατάφερε σε τέσσερα χρόνια να οδηγήσει την κυπριακή οικονομία σε διάλυση, και η ευθύνη του συνίσταται κυρίως στην ανικανότητα της Προεδρίας της Δημοκρατίας να διαχειριστεί την κρίση όχι ως επελθούσα κατάσταση, αλλά ως πρόδρομα φαινόμενα, τουτέστιν πρόγνωσης των εξελίξεων και πρόβλεψης σεναρίων διαχείρισης, ώστε να μη φτάσουμε στη σημερινή κατάσταση αδιεξόδων.
Εμείς μπορούμε να αναφέρουμε εδώ για ακόμα μια φορά την πιο γνωστή κρίση των τελευταίων ετών, η οποία επέφερε πέραν των ανθρωπίνων και ανθρωπιστικών διαστάσεών της και οικονομικές επιπτώσεις στον τόπο, η οποία ήταν η καταστροφική έκρηξη του Μαρί και η κρίση που την ακολούθησε, την οποία φυσικά και δεν μπόρεσε να διαχειριστεί η Προεδρία της Δημοκρατίας, η οποία έπρεπε, όπως και μπορούσε, να την αποτρέψει. Ήταν κάτι που δεν επιτρεπόταν ποτέ να συμβεί στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Εκείνο που ενδιαφέρει να επισημάνουμε και να υπογραμμίσουμε είναι πως η Κύπρος έχει θεσμούς, οι οποίοι λειτουργούν ακόμα. Η δημόσια διοίκηση υπάρχει. Είναι πολύ καλύτερη από την αντίστοιχη του ελλαδικού κράτους. Πρέπει τάχιστα να διορθωθούν οι όποιες στρεβλώσεις υπάρχουν, ώστε να καταστεί πιο γρήγορη και πιο αποτελεσματική η δημόσια διοίκηση για τον πολίτη και για τους τρίτους, επενδυτές και ανθρώπους που έρχονται σε συνεργασία με το πολιτικό σύστημα της Κύπρου.
Τέλος, δύο πράγματα ακόμα. Η ηγεσία του τόπου, πολιτική και πνευματική, πρέπει να εμπνεύσει στους ανθρώπους αισιοδοξία, πίστη στην Κύπρο και εμπιστοσύνη στο μέλλον της. Επίσης, οποιαδήποτε ηγεσία εκλεγεί, η νέα Προεδρία της Δημοκρατίας οφείλει τάχιστα, με τη συνεργασία ειδικών, να εκπονήσει σχέδιο στρατηγικής της χώρας, που περιλαμβάνει τους στόχους επιβίωσης του κράτους για τα επόμενα χρόνια, απελευθέρωσης των κατεχομένων και αποκατάστασης της διεθνούς νομιμότητας, επαναφορά δηλαδή του Κυπριακού στη διεθνή σκηνή, ώστε ο διεθνής παράγων να ασχοληθεί με την επίλυση ενός προβλήματος που άπτεται του διεθνούς δικαίου και της διεθνούς νομιμότητας.
Θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε αυτοί οι στρατηγικοί στόχοι να συμφιλιωθούν με αντίστοιχα μέσα, μία σύζευξη που υπαγορεύει διαχρονικότητα, αντοχή στις εξελίξεις και κυρίως ικανότητα διαχείρισης κρίσεων στο επίπεδο της πρόγνωσης και της πρόβλεψης των μέσων για την αντιμετώπιση των εξελίξεων σε έναν πολύ δύσκολο κόσμο και μια ιδιαίτερα απειλητική για τα συμφέροντα του ελληνισμού περιοχή.