Καρτέλ από τις τράπεζες στον δανεισμό του κράτους;
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του εγγράφου, στο οποίο καταγράφονται τα αποτελέσματα της δημοπρασίας εντόκων γραμματίων στις 17 Ιουλίου 2012, και οι τέσσερις ισχυρές τράπεζες πρόσφεραν ακριβώς το ίδιο επιτόκιο δανεισμού του Δημοσίου (4,279%), χωρίς να αποκλίνουν έστω στο τρίτο δεκαδικό ψηφίο! Το αποτέλεσμα ήταν να δανεισθεί το κράτος 1,25 δισ. ευρώ με επιτόκιο 4,279%.
Σύμφωνα με το έγγραφο του ΟΔΔΗΧ, που βρίσκεται στη διάθεση της εφημερίδας μας:
1 Στη δημοπρασία εντόκων γραμματίων τρίμηνης διάρκειας της 17/7/2012, όπου το Δημόσιο δανείσθηκε από τις τράπεζες 1,25 δισ. ευρώ, και οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες της χώρας (Εθνική, Alpha, Eurobank, Πειραιώς), οι οποίες καλύπτονται για τη λειτουργία τους με κεφάλαια από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (δηλαδή από το κράτος), πρόσφεραν ακριβώς το ίδιο ετησιοποιημένο επιτόκιο για ποσό εντόκων γραμματίων ονομαστικής αξίας 1,14 δισ. ευρώ, δηλαδή για το 91,2% του ποσού, που τελικά δανείσθηκε ο ΟΔΔΗΧ.
2 Το επιτόκιο και από τις τέσσερις τράπεζες διαμορφώθηκε σε 4,279%, δηλαδή οι προσφορές τους ήταν ομοιόμορφες μέχρι τελευταίου δεκαδικού ψηφίου. Μόνο μία τράπεζα από τις τέσσερις, η Τράπεζα Πειραιώς, πρόσφερε ένα επιπλέον μικρό ποσό (110 εκατ. ευρώ) με οριακά διαφοροποιημένο επιτόκιο (4,267%). Το τελικό επιτόκιο δανεισμού του Δημοσίου (uniform yield) διαμορφώθηκε, έτσι, σε 4,279%. Για κάθε 1 εκατ. ευρώ που δανείσθηκε το Δημόσιο με αυτήν τη δημοπρασία, οι τέσσερις τράπεζες πλήρωσαν 989.300 ευρώ (στα έντοκα γραμμάτια οι τόκοι προκαταβάλλονται) και εξασφάλισαν συνολική απόδοση ύψους 13,375 εκατ. ευρώ.
3 Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ίδιες τράπεζες, καθώς και μία ξένη, η Merrill Lynch International, προχώρησαν και στην υποβολή προσφορών, που τελικά βεβαίως κρίθηκαν ως μη ανταγωνιστικές, καθώς τα επιτόκιά τους θυμίζουν… κακόγουστο αστείο: ξεκινούν από 14,348% και φθάνουν ως το 593,382%! Με αυτόν τον τρόπο, η δημοπρασία εντόκων γραμματίων φάνηκε να σημειώνει (στα χαρτιά…) τεράστια επιτυχία, αφού για να δανεισθεί το κράτος 1,25 δισ. ευρώ έλαβε συνολικές προσφορές από τις τράπεζες (μαζί με τις μη ανταγωνιστικές) ονομαστικής αξίας 2,275 δισ. ευρώ.
Ειδικοί στα θέματα ανταγωνισμού τονίζουν στο «Π» ότι η διαμόρφωση των προσφορών από τέσσερις τράπεζες σε ανοικτό διαγωνισμό ακριβώς στο ίδιο επίπεδο επιτοκίου αποτελεί σοβαρή ένδειξη εναρμονισμένης πρακτικής (καρτέλ).
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι τέσσερις τράπεζες, που κάλυψαν τις δανειακές ανάγκες του Δημοσίου μέσω αυτής της δημοπρασίας, ουσιαστικά έχουν το ίδιο κόστος άντλησης ρευστότητας, την οποία προσφέρουν στο κράτος. Δανείζονται από την Τράπεζα της Ελλάδος και τον ειδικό μηχανισμό έκτακτης ενίσχυσης ρευστότητας (Emergency Liquidity Assistance – ELA) με ετήσιο κόστος 2,25% (αυτός ο μηχανισμός δανείζει τις τράπεζες με αρκετά «τσουχτερό» κόστος, δηλαδή 1,50% υψηλότερο από το επιτόκιο δανεισμού από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που βρίσκεται στο 0,75%).
Όμως, το γεγονός ότι και οι τέσσερις τράπεζες αντλούν ρευστότητα με το ίδιο κόστος δεν αρκεί για να εξηγήσει πώς από αυτό το κόστος αυτές καταλήγουν ακριβώς στο ίδιο επιτόκιο παροχής ρευστότητας στο κράτος, χωρίς έστω μια απόκλιση… χιλιοστών.
Το ζήτημα του κόστους δανεισμού του Δημοσίου με έντοκα γραμμάτια έχει τεράστια σημασία για τα δημόσια οικονομικά, ιδιαίτερα αυτήν την περίοδο. Οι εκδόσεις εντόκων γραμματίων είναι η τελευταία εναπομείνασα πηγή χρηματοδότησης του κράτους από την αγορά, όσο παραμένει αποκλεισμένο από την αγορά ομολόγων.
Μάλιστα, με βάση τις αποφάσεις που έλαβε πρόσφατα το Eurogroup, για τη χρηματοδότηση της επιμήκυνσης του προγράμματος διάσωσης και τη βιωσιμότητα του χρέους, η Ελλάδα παίρνει την άδεια των δανειστών μας για να συνεχίσει να δανείζεται με έντοκα γραμμάτια 9 δισ. ευρώ περισσότερα από όσα επέτρεπε το Μνημόνιο (με αυτόν τον τρόπο αντλείται κατά το μεγαλύτερο μέρος της η χρηματοδότηση της διετούς επιμήκυνσης του προγράμματος). Έχει μεγάλη σημασία, λοιπόν, αυτός ο δανεισμός να παρέχεται με τα χαμηλότερα δυνατά επιτόκια, όπως αυτά θα διαμορφώνονται ύστερα από πραγματικά ανοικτές στον ανταγωνισμό δημοπρασίες.
Ν.Χ.