Δεν έχουμε ηγέτες σήμερα…

Στον ρόλο που υποδύθηκε η Τζένη Καρέζη, τον καιρό της χούντας, η Μαρίνα συγκινεί και συγκινείται από την τεράστια αγάπη και αποδοχή του κόσμου που εν έτει 2012 μπορεί να μην παλεύει με τη δικτατορία, αλλά έχει να πολεμήσει την πείνα!

Τονίζει ότι το καλό και το κακό απέχουν ένα γράμμα, γι’ αυτό και τα δεινά στη χώρα μας δεν τελειώνουν, υπογραμμίζει ότι οι Έλληνες βρισκόμαστε σε «βυθιότητα» και πρέπει να αφυπνιστούμε από τους χτύπους των προγόνων μας. Φωνάζει ότι «Κάτι γίνεται» και πρέπει να πυροδοτηθούμε, στενοχωριέται για την έξωση του θεατρικού της πατέρα από το «Αμφι-Θέατρο», ψάχνει εναγωνίως να βρει έναν ηγέτη, θυμώνει με τους νέους που δεν βλέπουν θέατρο και φαντάζεται την Ελλάδα σαν κλόουν με ένα μεγάλο χαμόγελο, αλλά πολλή μελαγχολία στα βάθη της ψυχής…

// Παλμός. Τεράστιος παλμός, επαναστατικός παλμός, υπάρχει κάθε βράδυ στο θέατρο «Ακροπόλ». Εγώ έφυγα με κλάματα, αλλά και οι διπλανοί μου και εσείς δακρύζατε στη σκηνή. Τι συμβαίνει με το «Μεγάλο μας τσίρκο»;
Όπως λέω και στο τέλος του έργου, «Κάτι γίνεται»… Για μένα είναι τιμή που συμμετέχω στην παράσταση εν έτει 2012. Ο πατέρας μου και η μητέρα μου, που είδαν το 1973 την παράσταση στο ίδιο ακριβώς θέατρο -σημειωτέον το έργο το είχε κατεβάσει η χούντα- και το ξαναείδαν μετά από 39 χρόνια, μου είπαν ότι αισθάνθηκαν και συγκινήθηκαν το ίδιο, καθώς η κάθε του φράση στο σήμερα, στην Ελλάδα της πείνας, είναι τρομερά επίκαιρη. Το έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη στη χούντα με την Τζένη Καρέζη, τον Κώστα Καζάκο, τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο, τον Νίκο Ξυλούρη και τον Σταύρο Ξαρχάκο να διευθύνει την ορχήστρα, αποτέλεσε ουσιαστικά μια μαζική πολιτική διαδήλωση στη δικτατορία. Το ίδιο έργο με τα ίδια ακριβώς λόγια με άλλα οικονομικά και πολιτικά προβλήματα, το ίδιο όμως δυσάρεστα, αγγίζει σήμερα το κοινό που τραγουδά μαζί μας, που μας χειροκροτεί όρθιο, που η αποδοχή του είναι κάτι που σε απογειώνει συναισθηματικά, που με κάνει να ανατριχιάζω. Το έργο επί 39 χρόνια κοιμόταν γιατί στον καιρό της ευμάρειας θα φάνταζε ξένο. Τώρα το νιώθεις απόλυτα δικό σου.

// Υποδύεσαι τον ρόλο της Τζένης Καρέζη. Μεγάλο το άγχος για την ενδεχόμενη σύγκριση;
Ναι. Γιατί αυτός ο συγκεκριμένος ρόλος έστειλε την Τζένη Καρέζη στη φυλακή για τρεις ολόκληρους μήνες την περίοδο της χούντας. Η Τζένη Καρέζη δεν είναι απλά ένας μύθος. Για όσους είχαν δει αυτήν την παράσταση είχε χαραχτεί στη μνήμη τους η ερμηνεία της σπουδαίας ηθοποιού. Αλλά και πάλι ήταν τόσος μεγάλος ο ζήλος μου και η αλήθεια μου, που είπα στον σκηνοθέτη μας, τον Σωτήρη Χατζάκη, «ξέρω ότι θα πουν πολλά για εμένα, αλλά δεν με ενδιαφέρει. Θα το κάνω».

// Ο Σταύρος Ξαρχάκος πώς σου φαίνεται; Ήταν συγκλονιστικός με τη σεμνότητά του πάνω στη σκηνή… Ο απόλυτος άρχοντας της μουσικής.
Αυτό που ζούμε, ο Γιώργος Αρμένης, ο Τάσος Νούσιας καθώς και όλοι οι ηθοποιοί του Κρατικού Θεάτρου με τον Σταύρο Ξαρχάκο είναι ιστορία. Δεν το συζητώ. Να ξέρεις ότι πριν από 39 χρόνια ο Σταύρος Ξαρχάκος ήταν στη σκηνή με τον Νίκο Ξυλούρη και την Τζένη Καρέζη και πάλι να είναι στο ίδιο σανίδι μαζί σου; Μαγεία.

// Το έργο που διατρέχει τις πιο σημαντικές στιγμές της σύγχρονης Ελλάδας αναδεικνύει και τα μειονεκτήματα της φυλής μας. Τον Κολοκοτρώνη τον στείλαμε φυλακή… Ποιο θεωρείς το μεγαλύτερο μειονέκτημα του Έλληνα;
Δεν σκεφτόμαστε! Τα θεωρούμε όλα δεδομένα. Δεν διαβάζουμε την ιστορία μας, την ξεχάσαμε. Η ιστορία μας είναι ο πλούτος μας και η προίκα μας. Αν θέλουμε να ανθήσουμε, πρέπει να γνωρίζουμε το χώμα που πατάμε, τις ρίζες μας. Να αφουγκραστούμε τους χτύπους αυτής της γης. Στενοχωριέμαι που αυτή η χώρα είναι ο επίγειος παράδεισος πάνω στη γη, δεν υπάρχει πουθενά τέτοιο γαλάζιο, τέτοιο φως, τέτοια θάλασσα και δεν της δώσαμε την αξία, τη φροντίδα, την προσοχή που θα έπρεπε, ενώ οι ξένοι εποφθαλμιούν για να πάρουν τα κομμάτια της. Όσο για αυτά που είπατε για τον Κολοκοτρώνη… Ο Τάσος Νούσιας στο έργο λέει ότι η Ελλάδα αρέσκεται να τρώει τα παιδιά της. Όπως ο Κρόνος που έτρωγε τα παιδιά του στην αρχαία μυθολογία. Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Όποιον ιδεολόγο, ποιητή, μαχητή, αγωνιστή έβγαλε αυτή η γη, σε καιρό ειρηνικό τον κατασπαράξαμε.

// Πώς το εξηγείς αυτό;
Το καλό από το κακό απέχει ένα γράμμα. Αυτό γινόταν, αυτό γίνεται και θα γίνεται σ’ αυτήν τη χώρα.

// Ποια ιστορική περίοδος που καταγράφεται στο έργο σε συγκινεί περισσότερο;
Η καταγωγή μου είναι από τη Μικρά Ασία. Με τις ιστορίες των γιαγιάδων και των παππούδων μου μεγάλωσα. Ο ξεριζωμός από τη Σμύρνη, οι πρόσφυγες να φεύγουν με τα λάβαρα των εκκλησιών στα χέρια. Είμαστε δυνατός λαός οι Έλληνες. Τόσα χρόνια τουρκοκρατίας και δεν χαθήκαμε. Πόλεμοι, προσφυγιά, πείνα. Επειδή είμαστε της τελευταίας στιγμής άνθρωποι, πιστεύω ότι την έσχατη στιγμή, όταν νιώσουμε ότι κινδυνεύουμε, θα πυροδοτηθούμε ξανά και θα προχωρήσουμε με ψηλά το κεφάλι. Τώρα είμαστε, όπως μ’ αρέσει να λέω, σε μια «βυθιότητα»… Αλλά από κάτω μας χτυπάνε οι πρόγονοί μας για να αφυπνιστούμε «Όλοι μαζί Έλληνες, ξυπνήστε, Έλληνες, όλοι μαζί»!

// Ειλικρινά δεν μπόρεσα να κρατήσω τα δάκρυά μου όταν άκουσα τα γερμανικά εμβατήρια. Εσείς πίσω από τα κάγκελα και ο Τάσος Νούσιας να σας ρωτά «Τι κάνεις εσύ εδώ»;
Είναι κομβικό σημείο της παράστασης. Η γερμανική μπότα ξανά στην Αθήνα. Τόσο κοντινό από την άποψη της γερμανικής κατοχής και των ναζί, αλλά τόσο συμβολικά επίκαιρο με τη Μέρκελ και την τρόικα. Όταν απαντάω «Δεν κατάλαβα πώς έγινε, με βάλανε», ο κόσμος σφυρίζει κάτω στην πλατεία, γίνεται χαμός.

// Οι ξένοι θα μας σώσουν;
Αφού ποτέ δεν είχαμε εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μας. Είδατε, ξένο βασιλιά μας έφεραν, τον Όθωνα. Στους Γάλλους, στους Άγγλους και στους Ρώσους στηριζόμασταν. Στο τρίτο χέρι.

// Έχουν μια στιχομυθία οι Μεγάλες Δυνάμεις στο έργο, όταν είναι να δώσουν Σύνταγμα στην Ελλάδα. Δεν είναι εξαιρετικά επίκαιρο με όσα συμβαίνουν σήμερα με το Μνημόνιο και με τα όσα καταργούνται από το Σύνταγμα;
Ο λαός μας στις 3 Σεπτεμβρίου ζήτησε από τον βασιλιά Σύνταγμα. Και οι ξένες δυνάμεις συνεδρίασαν και είπαν «Δεν είναι καλύτερα να τους δώσουμε Σύνταγμα και να νομίζουν ότι έχουν, ενώ στην ουσία δεν θα έχουν; Από το να μην τους δώσουμε και να πολεμάνε για να έχουν;». Ε, αυτό δεν γίνεται και σήμερα; Με έχει πιάσει το επαναστατικό μου; Δεν ξέρω. Αλλά πλέον όταν βλέπω στα μάτια μου το Ελληνικό Σύνταγμα να καταρρέει, δεν νιώθω καθόλου αισιόδοξη. Η παράστασή μας όμως έχει μέλλον και θα αφυπνίσει. Το καλοκαίρι ξεσήκωσε την επαρχία, τώρα την Αθήνα και σε λίγο θα ανέβουμε και στην έδρα μας, τη Θεσσαλονίκη.

// Σε ποια σημεία της παράστασης χειροκροτούσε η περιφέρεια;
Όταν ακούγεται η φωνή του Νίκου Ξυλούρη: «Φίλοι και αδέρφια, μανάδες, γέροι και παιδιά, στα παραθύρια βγείτε και θωρείτε ποιοι περπατούν μες στα στενά», τη στιγμή που ο Τάσος Νούσιας, ντυμένος ως οπλαρχηγός τους 1821, λέει «Οι περισσευούμενοι εν καιρώ ειρήνης είναι χρειαζούμενοι εν καιρώ πολέμου» και υπάρχει και ένα τρίτο σημείο που γίνεται πανζουρλισμός όταν λέει «Λαέ, μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι»! Γιατί η πείνα άγγιξε την Ελλάδα! Αυτή είναι η δική μας κατοχή! Όταν λέω πίσω από τα κάγκελα «Είχαμε φτώχεια, πολλή φτώχεια», να δεις παππούδες και εγγόνια στην πρώτη σειρά πώς κλαίνε. Και οι μεν και οι δε… Έχεις δει ανθρώπους περιποιημένους να ψάχνουν στα σκουπίδια; Είδα έναν κύριο χθες λίγο έξω από το θέατρο να παίρνει από τα σκουπίδια μια κρεμάστρα. Τι να την κάνει; Να την πουλήσει προφανώς…

// Θα αλλάξουμε;
Ήδη αλλάζουμε. Τα τελευταία χρόνια ήμασταν στο εγώ. Τώρα θα εκτιμήσουμε το εμείς. Και επειδή οι περισσότεροι είμαστε στην ίδια φάση και θέση, θα γίνουμε μια γροθιά. Όπως τραγουδάει και ο Ζαχαρίας Καρούνης στο έργο «Ορέστη από τον Βόλο, Μαρία από τη Σπάρτη, γυρεύω το γιο μου». Όλοι γυρεύουμε αυτά που χάσαμε, αλλά κυρίως την πατρίδα μας. Μας έκοψαν τα φτερά. Η νέα γενιά που θα ρισκάρει, που θα ανοίξει τα φτερά της και θα φύγει στο εξωτερικό, θα τα καταφέρει. Παλαιότερα η γενιά του πατέρα μου έπαιρνε το ρίσκο για να ανοίξει μια επιχείρηση, αγόραζε ένα σπίτι για να έχει ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι της. Τώρα έχεις δικό σου σπίτι και πληρώνεις ενοίκιο με τα χαράτσια. Άρα γιατί να αγοράσεις;

// Εδώ πετάνε έξω ανθρώπους του πνεύματος…
Μιλάτε για το θεατρικό μου πατέρα, τον αγαπημένο μου Σπύρο Ευαγγελάτο. Μα, να κλείσει το «Αμφι-Θέατρο» του Σπύρου Ευαγγελάτου στην Πλάκα; Με τον κύριο Ευαγγελάτο ανεβάσαμε 4 έργα μαζί. Το «Ταγκό», τον «Βυσσινόκηπο» του Τσέχοφ, το «Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι» του Τενεσί Ουίλιαμς -για το οποίο βραβεύτηκα με το βραβείο Μελίνα Μερκούρη-, την «Έντα Γκαλμπέρ» του Ίψεν. Αυτός ο άνθρωπος μου άνοιξε τα φτερά, μου έδωσε ευκαιρίες. Τον έφαγε και αυτόν ο Κρόνος… Είναι δυνατόν να κλείνει ένα θέατρο με τέτοια ιστορία, από το οποίο έχουν περάσει όλοι οι σπουδαίοι Έλληνες ηθοποιοί; Είναι δυνατόν να κλείνει ένα θέατρο που η βιβλιοθήκη του έχει τα προγράμματα από όλες τις παραστάσεις που ανέβασε και κάθε πρόγραμμα έχει τυπωμένο όλους τους διαλόγους του έργου που ανέβαινε;

// Η τηλεόραση δεν σε μάγεψε ποτέ;
Απέχω συνειδητά από την τηλεόραση. Δεν μπορείς να υποδύεσαι κλασικούς ρόλους στο θέατρο και παράλληλα να είσαι και σε τηλεοπτικές σειρές. Το θέατρο θέλει και το άλφα και το ωμέγα σου. Όταν έπαιξα τον μονόλογο «Τζόρνταν» του Νίκου Μαστοράκη και πήρα το βραβείο «Αθηνοράματος» για την καλύτερη ερμηνεία, επέλεγα να κάνω μια μορφή ασκητικής.

// Με τα κοινά ασχολείσαι;
Πάντα ψηφίζω, αλλά δεν υπάρχουν ηγέτες σήμερα. Υπάρχουν πολιτικοί, υπουργοί, πρωθυπουργοί, αλλά όχι ηγέτες. Να ακούσεις την ομιλία τους και να πεις ναι, μαζί σου είμαι και εγώ, αφύπνισέ με, πυροδότησέ με. Αυτό που γίνεται κάθε φορά με τη δόση που έρχεται και με τα τελευταία μέτρα που θα πάρουν για να σωθούμε, είναι για γέλια ή για κλάματα. Αλήθεια, δεν θα βρεθεί ένας ηγέτης να τους πει «δεν σας χρωστάμε τίποτα άλλο, φτάνει πια, εμάς μας χρωστάτε όταν μας σκοτώνατε στον πόλεμο και μας κλέβατε τις περιουσίες μας»; Αλλά τους αφήνουμε να μας ποδοπατούν. Έχουν και το ιστορικό κόμπλεξ ότι τους νικήσαμε…

// Με ποια σκηνή από την παράσταση γελάτε;
Όταν βλέπω τον Αρμένη σαν Καραγκιόζη που θέλουν να τον κάνουν βασιλιά και για να τον πείσουν, του λένε ότι θα τρώει αστακούς και εκείνος λέει «Άσε τους αστακούς, ψωμί θα έχει;»…

// Σπουδαίος ηθοποιός ο Γιώργος Αρμένης…
Δάσκαλος. Στη σκηνή που το άγαλμα του Κολοκοτρώνη ζωντανεύει και εκείνος λέει ως Κολοκοτρώνης «Άντε, ρε Έλληνες, ελάτε να χορέψουμε ένα τσάμικο λεβέντικο, να μοσχοβολήσει η Ελλάδα», οι περισσότεροι ηθοποιοί είμαστε κρυμμένοι πίσω από τις γκούιντες και τον θαυμάζουμε…

// Τι σε πικραίνει στη χώρα μας;
Ότι πιστέψαμε στον υπερκαταναλωτισμό, στην επιδειξιμανία, στο υπερβολικό καλοζωισμό και την τσάντα την επώνυμη και η φούσκα έσκασε και μας πήρε μαζί της. Με πικραίνει που δεν αντισταθήκαμε. Με πικραίνει γιατί χάσαμε τις αξίες μας. Ξέρεις τι είναι να συναντώ παιδιά 25 και 30 χρόνων και να μου λένε ότι ποτέ δεν έχουν πάει θέατρο; Δεν είναι ωραίο να μην έχεις πάει στο θέατρο. Δεν μπορώ να το φανταστώ. Έχεις χρόνο και χρήματα για μπουζούκια, καφέ, μπαρ και όχι για να ανοίξεις τους ορίζοντές σου; Δηλαδή μόνο τσιφτετέλι και φραπέ;

// Ειδήσεις βλέπεις;
Αν δω ειδήσεις θα πρέπει να μαζέψω τρόφιμα και να περιμένω την καταστροφή. Δεν θέλω να πάθω κατάθλιψη. Μ’ αρέσουν οι καταπληκτικές βρετανικές σειρές της ΝΕΤ. Και αναρωτιέμαι αφού έχουμε αυτήν την επιλογή, γιατί βλέπουμε τα τουρκικά; Η μάζα είναι τρομερό πράγμα.

// Θα αλλάξουμε το ρου της ιστορίας;
Κάτι γίνεται, κάτι γίνεται! Θέληση να υπάρχει και ένωση! Η Ελλάδα είναι ένα «Μεγάλο τσίρκο». Έχει την ανατροπή της τελευταίας στιγμής, όπως γίνονται στα τσίρκο με τα ακροβατικά! Αλλά έχει και τη μελαγχολία του κλόουν, παρόλο το μεγάλο της γέλιο…