Συμφωνία για το χρέος με… μπόνους στους τραπεζίτες

Σε μια λύση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους που φέρνει τεράστια παράπλευρα κέρδη στους έλληνες τραπεζίτες αλλά και στα «κοράκια» των hedge funds, που θα εξασφαλίσουν αποδόσεις πάνω ακόμη και από το 100% από τις κερδοσκοπικές τους τοποθετήσεις των τελευταίων μηνών σε ελληνικά ομόλογα, οδηγούν με παράδοξο τρόπο οι τουλάχιστον περίεργοι διπλωματικοί ελιγμοί Μέρκελ – Σόιμπλε στο «παζάρι» με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που προκάλεσαν το «ναυάγιο» στο Eurogroup της Τρίτης.

Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, παρότι τη Δευτέρα αποδέχθηκε το σχέδιο που είχαν ετοιμάσει οι τεχνοκράτες του European Working Group για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, με κύριο εργαλείο μια μεγάλη μείωση στα επιτόκια των διακρατικών δανείων του πρώτου Μνημονίου, την Τρίτη άφησε άφωνους τους συνομιλητές του στη συνεδρίαση του Eurogroup όταν υπαναχώρησε από την αρχική συμφωνία και μπλόκαρε τη δραστική μείωση των επιτοκίων.

Σημειώνεται ότι η δραστική μείωση των επιτοκίων στα δάνεια του πρώτου Μνημονίου (53 δισ. ευρώ) ήταν η εναλλακτική λύση για να αποφευχθεί η υιοθέτηση της πρότασης του ΔΝΤ για μερικό «κούρεμα» αυτών των διακρατικών δανείων, πρόταση που η γερμανική πλευρά δεν ήθελε ούτε να ακούσει εν όψει των εκλογών του επόμενου φθινοπώρου.

Οι τεχνοκράτες είχαν προτείνει να μειωθεί το επιτόκιο κατά 90 μονάδες βάσης (0,9%), δηλαδή να πέσει από το 1,7% στο 0,8%. Ο Σόιμπλε όμως… θυμήθηκε την Τρίτη ότι αυτό θα συνιστούσε «παράνομη» δημοσιονομική μεταβίβαση από τη Γερμανία στην Ελλάδα, δεδομένου ότι το τελικό επιτόκιο θα διαμορφωνόταν κάτω από το κόστος άντλησης χρήματος που έχει η επενδυτική τράπεζα KfW, μέσω της οποίας χορήγησαν οι Γερμανοί τα δάνεια του πρώτου Μνημονίου. Αυτή η παρέμβαση Σόιμπλε αποκλείει μια μεγάλη μείωση των επιτοκίων, αφήνοντας περιορισμένα περιθώρια να «ψαλιδιστούν». Επιπλέον, η Γερμανία μπλόκαρε εν μέρει και ένα άλλο σκέλος του σχεδίου ελάφρυνσης του χρέους, καθώς η Μπούντεσμπανκ έγινε αίφνης η μοναδική κεντρική τράπεζα εθνικού κράτους που αρνείται να επιστρέψει στην Αθήνα τα κέρδη της από τοποθετήσεις σε ελληνικά ομόλογα.

«Ξέχασε» την επιμήκυνση

Σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, ο Σόιμπλε κινήθηκε στη διαπραγμάτευση του Eurogroup σαν να μην είχε… αντιληφθεί ότι είχε συμφωνηθεί να επιμηκυνθεί χρονικά το ελληνικό πρόγραμμα ως το τέλος του 2016. Έτσι, ενώ το ΔΝΤ απαιτούσε να διασφαλισθεί από σήμερα η χρηματοδότηση ολόκληρου του κόστους της επιμήκυνσης (33 δισ. ευρώ) ως το 2016, ο Σόιμπλε επέμενε να εγκριθεί χρηματοδότηση μόνο ως το τέλος του 2014 (χρονικό όριο λήξης του παλαιού προγράμματος) και να συζητηθεί η πρόσθετη χρηματοδότηση αργότερα, κάτι βεβαίως που θα διατηρούσε… ορθάνοικτη τη συζήτηση για αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ μετά τις γερμανικές εκλογές.

Υπό την (πειστική) απειλή της Λαγκάρντ ότι το Ταμείο θα αποσυρθεί από την Ελλάδα, οι Γερμανοί δέχθηκαν τελικά να κάνουν τρεις υποχωρήσεις: Nα εγκρίνουν από σήμερα τη χρηματοδότηση της επιμήκυνσης ως το 2016, να αποδεχθούν ότι θα τεθεί εκ νέου στο τραπέζι, αν χρειασθεί, το «κούρεμα» των επίσημων δανείων προς την Ελλάδα ως το τέλος του προγράμματος «διάσωσης» αλλά και να προχωρήσει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα επαναγοράς ελληνικών ομολόγων (έμμεσο «κούρεμα», δεύτερο PSI), που θα αντισταθμίσει τις απώλειες της Ελλάδας από την άρνηση των Γερμανών για μείωση των επιτοκίων των διακρατικών δανείων αλλά και από τη μη επιστροφή από την Μπούντεσμπανκ των κερδών της από τα ελληνικά ομόλογα.

Μάλιστα, οι Γερμανοί εξαναγκάσθηκαν να… πατήσουν μία από τις σημαντικότερες «κόκκινες γραμμές» τους στη διαπραγμάτευση: Αμέσως μετά τη σύνοδο του Eurogroup η Άνγκελα Μέρκελ ανακοίνωσε στους βουλευτές ότι θα χρειασθεί πρόσθετο δάνειο 10 δισ. ευρώ για την Ελλάδα από τον προσωρινό μηχανισμό στήριξης (EFSF). Με τον τρόπο αυτό, η Μέρκελ «κουρέλιασε» τη δέσμευσή της ότι δεν θα δοθεί ούτε ένα ευρώ στην Ελλάδα πέραν των δανείων που ήδη έχουν συμφωνηθεί.

Ποιοι «κάνουν ταμείο»

Η πρόταση για εκτεταμένο πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων, που εκδόθηκαν στο πλαίσιο του PSI, είναι «βούτυρο στο ψωμί» των ελλήνων τραπεζιτών, που είχαν ζητήσει ήδη από την «τρόικα» (και είχαν… φάει πόρτα) να ανταλλάξουν τα ομόλογα αυτά με «χαρτιά» του EFSF, ώστε να περιορίσουν τις ζημίες τους από τη χαμηλή αποτίμηση των ομολόγων και να περιορίσουν αντίστοιχα το κόστος της ανακεφαλαιοποίησης και τα νέα κεφάλαια που θα πρέπει να εισφέρουν οι ιδιώτες μέτοχοι.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», μετά τη συμφωνία που αναμένεται στο αυριανό Eurogroup, θα κινηθούν πολύ γρήγορα οι διαδικασίες για τη δημόσια προσφορά από τον ελληνικό Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους προς τους κατόχους των ομολόγων του PSI, δηλαδή κυρίως προς τις ελληνικές τράπεζες και τα hedge funds, με στόχο να έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του χρόνου. Μόνο που στο διάστημα που μεσολάβησε από την έναρξη των συζητήσεων για την επαναγορά μέχρι την υλοποίησή της οι τιμές των ομολόγων θα έχουν ανέβει σε πολύ υψηλά επίπεδα. Ήδη για τα δεκαετή οι τιμές, που είχαν υποχωρήσει και κάτω από το 20% της ονομαστικής αξίας, έχουν εκτιναχθεί πάνω από το 35% και θα συνεχίσουν το «ράλι», σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς. Αυτό σημαίνει ότι η προσφορά για επαναγορά θα πρέπει να γίνει σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από το 25% που ήθελαν οι Γερμανοί, χωρίς να αποκλείεται να κινηθεί τελικά και προς το 50% της ονομαστικής αξίας!

Αυτό σημαίνει ότι οι ελληνικές τράπεζες θα εγγράψουν μεγάλα λογιστικά κέρδη από την πώληση των ομολόγων στο Δημόσιο. Ήδη έχουν αποτιμήσει τα ομόλογα σε πολύ χαμηλές τιμές (στο ένα πέμπτο, περίπου, της ονομαστικής αξίας) και γι’ αυτήν τη ζημία έχει συμφωνηθεί να λάβουν ενίσχυση με την ανακεφαλαιοποίηση. Αν στο μεταξύ καταφέρουν να τα πουλήσουν σε υπερδιπλάσιες τιμές, θα εγγράψουν σημαντικό λογιστικό κέρδος, θα μειωθεί το ύψος των νέων κεφαλαίων που θα χρειασθούν και θα ωφεληθούν σημαντικά οι ιδιώτες μέτοχοι, όπως επίσης και το Δημόσιο, που θα χρειασθεί λιγότερα κεφάλαια για την κάλυψη των αναγκών των τραπεζών.

Τεράστιο κέρδος, ακόμη και 200%, αν η προσφορά γίνει σε υψηλή τιμή, θα βάλουν στην τσέπη με την επαναγορά και οι επενδυτές των ουκ ολίγων hedge funds, που προχώρησαν σε σημαντικές κερδοσκοπικές τοποθετήσεις σε ομόλογα από το καλοκαίρι, σε τιμές ακόμη και κάτω από το 20% της ονομαστικής αξίας. Οι Γερμανοί έχουν σοβαρό πολιτικό πρόβλημα να εγκρίνουν μια ενίσχυση της Ελλάδας μέσω μείωσης των επιτοκίων, αλλά δεν έχουν δισταγμό να ενισχύσουν με λεφτά των φορολογουμένων τους τα υπερκέρδη των διεθνών κερδοσκόπων. Είναι και αυτό ένα από τα παράδοξα της πολιτικής διαπραγμάτευσης για το ελληνικό πρόβλημα…