Έρχεται Μνημόνιο και στην Εκκλησία!
Από την περασμένη άνοιξη γράφαμε πως η Εκκλησία της Ελλάδος το φθινόπωρο θα φτάσει στο «μη παρέκει». Και ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος και οι συνοδικοί μητροπολίτες βλέπουν πλέον τον τοίχο να πλησιάζει απειλητικά. Μέχρι τα Χριστούγεννα τοποθετούν τα στελέχη των οικονομικών υπηρεσιών της Εκκλησίας την «κόκκινη γραμμή».
Οι κακοί χειρισμοί των προηγούμενων ετών, με τις αγορές μετοχών και τις γαλαντόμες συμμετοχές σε αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων της Εθνικής Τράπεζας, οι αλόγιστοι τραπεζικοί δανεισμοί, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη καθίζηση της αγοράς ακινήτων και των μισθώσεων, απ’ όπου προέρχονται τα περισσότερα έσοδα της Εκκλησίας, έφεραν το αδιέξοδο. Τα ιδρύματα της Εκκλησίας αδυνατούν να αντεπεξέλθουν, αφού τα ασφαλιστικά ταμεία τα «έχουν φεσώσει για τα καλά», όπως έλεγε χαρακτηριστικά έμπειρος στα οικονομικά μητροπολίτης. Τα περιθώρια αντίδρασης δεν είναι πλέον μεγάλα. Ο προβληματισμός στις συνεδριάσεις της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου είναι κάτι παραπάνω από έκδηλος. Τους τελευταίους μήνες ο Μητροπολίτης Ελασσόνος και ο Επίσκοπος Σαλώνων έβαζαν κάτω με χαρτί και μολύβι όλες τις προτάσεις. Έκαναν εισηγήσεις στη Σύνοδο, υπολογισμούς και προβλέψεις, με τη βοήθεια ειδικών, για τον «μήνα της κρίσης». «Το 2013 θα είναι ζοφερό και στην κυριολεξία θα βαρέσουμε κανόνι αν δεν πάρουμε τώρα τις αποφάσεις που πρέπει», έλεγε τις προάλλες συνοδικός μητροπολίτης. Μέχρι σήμερα δεν έχει ληφθεί οριστική απόφαση για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Τα επικρατέστερα σενάρια, που συνθέτουν ένα «μίνι Μνημόνιο» για την Εκκλησία, είναι ωστόσο τρία. Πιθανόν να εφαρμοστούν ταυτόχρονα, άλλα σε μικρότερο και άλλα σε μεγαλύτερο βαθμό:
1. Περικοπές δαπανών: Η μείωση των δαπανών, για να επιτευχθεί μια ελάφρυνση των ταμείων, όπως εισηγούνται στην ΕΚΥΟ, μπορεί να επιτευχθεί με περαιτέρω μειώσεις μισθών του προσωπικού που δεν μισθοδοτείται από το Δημόσιο (κυρίως τους τεχνοκράτες, το επιστημονικό προσωπικό και τον Ρ/Σ σταθμό της Εκκλησίας), με απολύσεις του έκτακτου προσωπικού και με περιορισμό των εξωτερικών συνεργατών. Στη χειρότερη περίπτωση, προτείνεται η μείωση του φιλανθρωπικού έργου, μια λύση που έχουν έτοιμη για εφαρμογή πολλές μητροπόλεις. Στη Σύνοδο έχουν μειώσει ήδη δαπάνες που μπορούσαν να περικοπούν ευκολότερα, όπως έξοδα παράστασης και μετακίνησης στις συνοδικές επιτροπές, δαπάνες για πολιτιστικές εκδηλώσεις και υποτροφίες σε φοιτητές κ.λπ.
2. Αναδιάρθρωση δανείων και επαναχρηματοδότησή τους: Οι δόσεις που καταβάλλει σε μηνιαία βάση η Σύνοδος για τα δάνεια που είχε λάβει πριν από λίγα χρόνια προκειμένου να μπορέσει να συμμετάσχει στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής Τράπεζας έχουν γίνει δυσβάσταχτες. Εφόσον γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και ολοκληρωθούν οι συγχωνεύσεις, μελετάται το ενδεχόμενο να ζητηθεί μια γενναία περίοδος χάριτος, κατά την οποία θα καταβάλλονται μόνον οι τόκοι, και ίσως να ανευρεθούν τρόποι αναχρηματοδότησης των δανείων με νέα δάνεια που θα ληφθούν από την Εκκλησία με καλύτερους όρους. Πρόβλημα θα υπάρξει το 2013 με τη συμμετοχή της Εκκλησίας στη νέα αύξηση κεφαλαίου που θα κάνει η Εθνική μετά τη συγχώνευση με τη Eurobank, και τα λεφτά που θα χρειαστούν θα είναι πολλά. Αν δεν μπει στην αύξηση, το ποσοστό της Εκκλησίας στην Εθνική θα μειωθεί σημαντικά.
3. Παραχώρηση ακινήτων με περίοδο χάριτος: Η μεγάλη πληγή για την ΕΚΥΟ είναι τα ακίνητα που μένουν αναξιοποίητα και τα περισσότερα «ρημάζουν». Η πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι είναι να παραχωρηθούν σε ενδιαφερομένους με πολύ χαμηλό αντίτιμο, ώστε να μην επιβαρύνει τα ταμεία της Εκκλησίας η φορολόγησή τους και να μπορέσουν οι επενδυτές με τα χρήματα που θα εξοικονομήσουν, αφού δεν θα καταβάλλουν μεγάλα μισθώματα, να τα ξανακάνουν λειτουργικά και αξιοποιήσιμα. Με λίγα λόγια, από το να «κάθονται» τα ακίνητα, τουλάχιστον να μην τα πληρώνουν από πάνω και να έχουν να περιμένουν κάποια έσοδα, έστω και μελλοντικά…
Το μεγάλο ερώτημα είναι ο τρόπος με τον οποίο θα λύσουν το άμεσο πρόβλημα ρευστότητας, που θα γίνει ακόμη πιο έντονο τους πρώτους μήνες του επόμενου έτους. Πάντως, το σενάριο της επιβολής «έκτακτου χαρατσιού» στις πιο εύρωστες οικονομικά μητροπόλεις υπέρ της Ιεράς Συνόδου έχει σχεδόν αποκλειστεί…