Έρχεται νέο «κούρεμα» των Ταμείων!
Ο κίνδυνος εξόδου από το ευρώ απομακρύνεται, η απόφαση για εκταμίευση της δόσης των 31,5 δισ. ευρώ θεωρείται ειλημμένη και η επιμήκυνση του προγράμματος «ευλογήθηκε» από τους πολιτικούς ηγέτες. Όμως, στο τραπέζι της Συνόδου έπεσε πρόταση της ΕΚΤ για δεύτερο PSI, που θα προκαλέσει μεγάλο πλήγμα κυρίως στα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία, αν τελικά υλοποιηθεί.
Το «σπριντ» Στουρνάρα για την οριστικοποίηση των μέτρων των 13,5 δισ. ευρώ απέδωσε την Τετάρτη την πολυπόθητη δήλωση της «τρόικας», όπου σημειωνόταν η σημαντική πρόοδος στη διαπραγμάτευση. Η δήλωση αυτή «όπλισε» διπλωματικά τον πρωθυπουργό, ο οποίος εξασφάλισε από τη Σύνοδο Κορυφής μια γενική δήλωση αποδοχής της προόδου που έχει σημειώσει η Ελλάδα, που ήταν και ό,τι καλύτερο θα μπορούσε σε αυτήν τη φάση να πετύχει η ελληνική πλευρά.
Η δήλωση των ευρωπαίων ηγετών, όπως επισημαίνουν κυβερνητικά στελέχη:
1. Πιστοποιεί την αλλαγή του πολιτικού κλίματος στην Ευρώπη για την Ελλάδα και ευθυγραμμίζεται πλήρως με την οριστική απόφαση της Μέρκελ να αφήσει στο συρτάρι (για την ώρα, τουλάχιστον) τα σενάρια εξόδου της χώρας από το ευρώ.
2. Προοιωνίζεται την έγκριση από το Eurogroup, στην τακτική του συνεδρίαση στις 12 Νοεμβρίου, της εκταμίευσης της δόσης των 31,5 δισ. ευρώ. Όπως προειδοποίησε τους ευρωπαίους ηγέτες ο έλληνας πρωθυπουργός, άλλωστε, δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια για καθυστερήσεις, καθώς στις 16 Νοεμβρίου το πρόβλημα με την εξάντληση των ταμειακών διαθεσίμων του Δημοσίου θα φθάσει σε επικίνδυνη κλιμάκωση, που θα έφερνε τη χώρα στα όρια της χρεοκοπίας. Η δόση, όπως έχει συμφωνηθεί με το δεύτερο Μνημόνιο, δεν θα πάει απευθείας στην ελληνική κυβέρνηση, αλλά θα μείνει δεσμευμένη σε ενδιάμεσο, ειδικό λογαριασμό στην Τράπεζα της Ελλάδος και θα εκταμιεύεται σταδιακά, για τους σκοπούς που έχουν προαποφασισθεί (ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών, πληρωμή οφειλών σε προμηθευτές, εξόφληση εντόκων γραμματίων), με επιτήρηση από την «τρόικα».
3. Υποκρύπτει, χωρίς βεβαίως να αναφέρεται αυτό ρητά, την πολιτική έγκριση της επιμήκυνσης του ελληνικού προγράμματος κατά δύο χρόνια. Στελέχη του οικονομικού επιτελείου αναγνωρίζουν ότι η επιμήκυνση δεν ελαφραίνει το δυσβάστακτο «πακέτο» μέτρων για το 2013, όπου θα πρέπει να καλυφθεί το 70% του στόχου των συνολικών εξοικονομήσεων, με μέτρα που θα υπερβούν κατά πολύ τα 9 δισ. ευρώ. Όμως, αν δεν υπήρχε η επιμήκυνση, επισημαίνουν, η «τρόικα» θα ήταν υποχρεωμένη να καλέσει την κυβέρνηση να βρει μέτρα εξοικονόμησης 18 δισ. ευρώ (!) τη διετία 2013-2014, που θα ήταν εξοντωτικά για την ελληνική οικονομία. Αντίθετα, με την επιμήκυνση το βάρος μοιράζεται καλύτερα: μέτρα 13,5 δισ. ευρώ θα εφαρμοσθούν τη διετία 2013-2014 και θα μείνει μια «ουρά» μέτρων ύψους 4,5 δισ. ευρώ για τη διετία 2015-2016. Αυτό, όπως εκτιμά ο Γ. Στουρνάρας, θα επιτρέψει στην οικονομία να ανακάμψει ταχύτερα, αρχής γενομένης από το 2014.
«Κλωτσάει» το ΔΝΤ
Πέρα από αυτά τα «κέρδη», όμως, η Σύνοδος Κορυφής δεν φώτισε επαρκώς σημαντικές «γκρίζες ζώνες», οι οποίες συνδέονται με το μεγάλο ανοικτό ζήτημα της αντιπαράθεσης Ευρώπης – ΔΝΤ για τη χρηματοδότηση της επιμήκυνσης και τη διατηρησιμότητα του χρέους. Πρόκειται για δύο ζητήματα αλληλένδετα, όπως τόνισε ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του μετά τη λήξη της Συνόδου, για τα οποία η κυβέρνηση έχει επιλέξει να κρατήσει μια γραμμή «ίσων αποστάσεων» από τις θέσεις του ΔΝΤ (που πιέζει για «κούρεμα» των δανείων του επίσημου τομέα) και της Γερμανίας, που αρνείται να συζητήσει τέτοιο αίτημα, τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές του επόμενου φθινοπώρου. Όπως είπε ο πρωθυπουργός, η Αθήνα θα αφήσει το ΔΝΤ και τους Ευρωπαίους να επεξεργασθούν λύσεις για το χρέος και θα παρέμβει μόνο αν διαπιστώσει ότι αυτές οι λύσεις στρέφονται κατά των ελληνικών συμφερόντων.
Από ελληνικής πλευράς, το μόνο που επιχειρεί η κυβέρνηση είναι να καταδείξει, με σενάρια επί χάρτου για τη βιωσιμότητα του χρέους, τα οποία καταρτίζονται υπό την καθοδήγηση του κ. Στουρνάρα, ότι το χρέος μας μπορεί να γίνει βιώσιμο, με την προϋπόθεση ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί με ταχύτερους ρυθμούς από τις προβλέψεις του ΔΝΤ.
Όμως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επιμένει ότι αυτά τα σενάρια είναι υπερβολικά αισιόδοξα και δεν αποσύρει το επίμονο αίτημά του για «κούρεμα» του χρέους προς τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ή/και προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Σε αυτήν τη διαμάχη ο έλληνας πρωθυπουργός, όπως φάνηκε από την απάντησή του, την Παρασκευή, σε σχετική δημοσιογραφική ερώτηση, κρατά σαφείς αποστάσεις από τη γραμμή του ΔΝΤ, προκειμένου να μη φέρει σε δύσκολη θέση την καγκελάριο Μέρκελ.
Η παρέμβαση της ΕΚΤ
Σε αυτήν τη συζήτηση, όπως τόνισε το «Π» και την περασμένη Κυριακή, παρενέβη δυναμικά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με μια συμβιβαστική πρόταση, που συζητήθηκε στη Σύνοδο Κορυφής χωρίς να ληφθούν αποφάσεις. Μια πρόταση που θα μπορούσε να αποδειχθεί άκρως επικίνδυνη για τα ελληνικά συμφέροντα, πλήττοντας άλλη μια φορά τα ασφαλιστικά ταμεία.
Η ΕΚΤ ουσιαστικά προτείνει ένα δεύτερο PSI, δηλαδή ένα δεύτερο «κούρεμα» των πιστωτών του ιδιωτικού τομέα (τράπεζες, ασφαλιστικά ταμεία κ.ά.). Εισηγείται, δηλαδή, να χρηματοδοτηθεί η Ελλάδα από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, για να προχωρήσει σε επαναγορά ομολόγων που εκδόθηκαν στο πλαίσιο του PSI από τους ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι τα κατέχουν σήμερα. Με δεδομένη τη μεγάλη διαφορά της αγοραίας αξίας αυτών των τίτλων από την ονομαστική τους αξία, η Ελλάδα θα μπορούσε να διαγράψει χρέος δεκάδων δισ. ευρώ με αυτήν τη διαδικασία (αγοράζοντας, π.χ., ένα ομόλογο που σήμερα διαπραγματεύεται στο 25% της αξίας του και διαγράφοντας από το χρέος το 100% της ονομαστικής του αξίας).