Τι θα γίνει αν (όταν…) μας οδηγήσουν σε «οικειοθελή» έξοδο από το ευρώ;
Η επίσκεψη Μέρκελ στην Αθήνα χρησιμοποιείται –αφελώς ή όχι– από πολλούς ως «επίσημο έγγραφο» παραμονής της χώρας μας στο ευρώ. Εδώ έχουμε δύο ζητήματα:
1. Από πουθενά δεν προκύπτει ότι η γερμανίδα καγκελάριος εγγυήθηκε την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Αντιθέτως, όταν «πιέστηκε» και θεώρησε πως πρέπει να πει κάτι σχετικό, διατύπωσε εκείνο το τουλάχιστον ασαφές, αλλά ειλικρινές από τη μεριά της, «ελπίζω και εύχομαι η Ελλάδα να παραμείνει μέλος της Ευρωζώνης». Που φυσικά καμιά εγγύηση δεν προσφέρει ως πρόταση και ως έννοια.
2. Συνεχώς επικαλείτο σε σχετικές συζητήσεις, είτε με μέλη της κυβέρνησης είτε με βιομηχάνους, την «τρόικα». «Θα το θέσω στην “τρόικα”» ήταν η απάντηση-επωδός της σε σειρά ζητημάτων, θέλοντας προφανέστατα να καταδείξει ότι είναι η «τρόικα» που εκτιμά τα πράγματα και τις συνθήκες, αξιολογεί, εισηγείται, και στη βάση αυτών των ενεργειών αποφασίζουν το ΔΝΤ, η ΕΚΤ, το Eurogroup, οι κυβερνήσεις των δανειστών.
Η φράου Μέρκελ ήταν απολύτως σαφής και ειλικρινής, με τον τρόπο της ίσως, αλλά ο καθένας τον δικό του τρόπο έχει. Δεν είπε αυτό που ήθελαν να ακούσουν στην κυβέρνηση και στα τρία κόμματα που τη στηρίζουν, ότι «ναι, βεβαίως, η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει στο ευρώ», διότι δεν θα μπορούσε να το πει. Και όχι για λόγους αβρότητας και εθιμοτυπίας, επειδή δηλαδή η «τρόικα» εργάζεται και θα πρέπει πρώτα να κατατεθεί η έκθεσή της και μετά να μιλήσουν οι κυβερνήσεις, αλλά επειδή ούτε η ίδια ξέρει το αύριο του ευρώ και της Ευρωζώνης! Αν και ποιοι θα φύγουν, αν συμφέρει και πότε να φύγουν, αν από τις 17 χώρες-μέλη της Ευρωζώνης μείνουν οι 15 ή οι 12 ή και 10, του στενού γερμανικού πυρήνα, ώστε να κάνει απρόσκοπτα το παιχνίδι του νέος γερμανικός άξονας.
Αλλά εμείς εκεί. Επιμένουμε να ακούμε ότι «ναι, παιδιά, ό,τι και να γίνει, θα μείνετε στο ευρώ». Ακόμα κι αν δεν θέλετε, ακόμα κι αν παρακαλάτε να φύγετε, όταν τα εισοδήματά σας θα συρρικνωθούν τόσο, που δεν θα έχετε να πληρώσετε δάνεια, κάρτες, ενοίκια και ηλεκτρικό, θα παραμείνετε στο ευρώ. Ακόμα κι αν δεν φτάνουν τα χρήματά σας ούτε για φάρμακα ούτε για τα αγγλικά και τα φροντιστήρια των παιδιών, ακόμα κι αν βάζετε βενζίνη στο ΙΧ σας σαν να βάζετε σε μηχανάκι, ένα τάλιρο δηλαδή. Δεν θα φύγετε ακόμα κι αν σας πάμε το πετρέλαιο στα δύο ευρώ το λίτρο, ή και στα τρία, έτσι που για να ζεσταίνεστε θα καίτε ξύλα, υγραέριο, κηροζίνη. Κι αν δεν έχετε λεφτά σε λίγο ούτε γιʼ αυτά, θα καίτε τα έπιπλά σας: Να πώς θα γυρίσετε στη δεκαετία του ʼ50, στα κάρα και στα μουλάρια, όπως έλεγαν και έγραφαν τα άθλια και υπηρετικά ΜΜΕ ότι θα συνέβαινε αν φεύγαμε από το ευρώ. Μπα, δεν θα συνέβαινε επιστροφή στο ʼ50 τότε, τώρα θα συμβεί, που θα μείνετε με κάθε τρόπο.
Η μόνη χάρη που μπορούν να μας κάνουν η καγκελάριος και οι συνεργάτες της (όχι οι εγχώριοι, για τους ξένους μιλάμε τώρα, για τις χώρες-συνεργάτες της Γερμανίας) είναι να μας αφήσουν να φύγουμε μόνοι και αξιοπρεπώς, πριν φτάσουμε σε όσα περιγράφουμε. Δεν απέχουμε πολύ. Η καγκελάριος ήρθε για τους δικούς της λόγους στην Αθήνα (για να δείξει προφανώς ότι είναι μια συνειδητοποιημένη Ευρωπαία, μια καλή ηγέτις που νοιάζεται για τις άλλες χώρες εταίρους – κυρίως όταν αυτές αντιμετωπίζουν προβλήματα), αλλά δεν είπε κανένα ψέμα στην ελληνική κυβέρνηση ούτε υποσχέθηκε πράγματα που δεν γίνονται. Εμείς ως χώρα, πιο σωστά η τρικομματική ελληνική κυβέρνηση είναι που θέλει να βγάλει από την επίσκεψη συμπεράσματα που δεν προκύπτουν.
Γιατί άραγε; Μα διότι εξακολουθεί όχι απλώς να μην επιλέγει την εκτός ευρώ οδό (το σύνθημα παραμένει «ευρώ με κάθε θυσία» – ακόμα κι αν δεν έχει ο κόσμος να πληρώσει όχι εφορία, αλλά ούτε νοίκι, πετρέλαιο και φαγητό), αλλά ούτε καν να σχεδιάζει και να εκπονεί το plan B που κάθε κυβέρνηση θα σχεδίαζε και θα είχε έτοιμο έπειτα από τρία χρόνια κρίσης. Αρνείται να ετοιμάσει εναλλακτικό σχέδιο πορείας της χώρας, ίσως διότι με έναν μεταφυσικό τρόπο θεωρεί πως, αν το κάνει, προετοιμάζει τις διαδικασίες για έξοδο από το ευρώ! Αλήθεια, τι θα γίνει αν η έξοδος πραγματοποιηθεί με μη προβλέψιμο τρόπο και σε προβλέψιμο χρόνο; Αν γίνει βίαια; Τι θα συμβεί αν δεν γίνει βίαια, αλλά συμβεί λόγω αδυναμίας των ελλήνων πολιτών να ανταποκριθούν σε χρέη, υποχρεώσεις, δαπάνες, δεσμεύσεις;
Είναι εξαιρετικά ανησυχητικό ότι δεν παίρνουμε απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα, που δεν είναι θεωρητικά, αλλά απολύτως πραγματικά.
Μήπως η πολιτική που εκφράζει, ασπάζεται και προωθεί αυτή η κυβέρνηση έχει ήδη χρεοκοπήσει;