Μπαίνουν στο συρτάρι οι σκληρότερες περικοπές μισθών και συντάξεων
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε την ύστατη ώρα προβλέπει ότι η Αθήνα θα παρουσιάσει δύο εναλλακτικά σενάρια περικοπών: ένα με τα επαχθή «ψαλιδίσματα» μισθολογικής δαπάνης στο Δημόσιο, των συντάξεων και των προνοιακών επιδομάτων και ένα ακόμη, που θα περιλαμβάνει εναλλακτικές κινήσεις εξοικονόμησης από άλλες κατηγορίες δαπανών του δημοσίου τομέα και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Το πρώτο σενάριο δεν θα εφαρμοσθεί αμέσως, αλλά θα μείνει στο συρτάρι για έναν χρόνο: Τα μέτρα θα περιγραφούν στο Μνημόνιο και θα ενεργοποιηθούν στις αρχές του 2014, σε περίπτωση που το εναλλακτικό σενάριο περικοπών αποδειχθεί ατελέσφορο, αν δηλαδή δεν καταφέρει η κυβέρνηση να πιάσει στο τέλος του 2013 τον νέο στόχο που θα τεθεί για πρωτογενές πλεόνασμα.
Ουσιαστικά, με αυτόν τον μεσοβέζικο τρόπο βρίσκεται μια προσωρινή λύση στην ανοικτή σύγκρουση της «τρόικας» με την κυβέρνηση, για μέτρα των υπουργείων Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Εσωτερικών, Υγείας και Άμυνας, τα οποία αρχικά απορρίφθηκαν από την «τρόικα», επειδή κρίθηκαν ανεπαρκή και αμφισβητήθηκε η αποτελεσματικότητά τους. Η κυβέρνηση θα έχει μια τελευταία ευκαιρία να αποδείξει ότι τα μέτρα της μπορούν να λειτουργήσουν, αλλιώς θα βρεθεί στις αρχές του 2014 αντιμέτωπη με ένα προαποφασισμένο πακέτο νέων επώδυνων περικοπών.
Κάτι ανάλογο αποφασίσθηκε και σε σχέση με τα πρόσθετα φορολογικά έσοδα, ύψους τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ, που στο Μνημόνιο είχε προβλεφθεί ότι θα συμπλήρωναν τις περικοπές δαπανών των 11,5 δισ. ευρώ, ανεβάζοντας τον συνολικό «λογαριασμό» στα 13,5 δισ. ευρώ. Η «τρόικα» αμφισβητούσε ότι τα έσοδα θα μπορούσαν να προέλθουν από την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και απαιτούσε «σίγουρα» φορολογικά μέτρα, που όμως έχουν έντονα υφεσιακά στοιχεία και χαρακτηρίζονται ως κοινωνικά άδικα. Ένα τέτοιο μέτρο που προτάθηκε από το υπουργείο Οικονομικών ήταν ο περιβόητος κεφαλικός φόρος τουλάχιστον 150 ευρώ σε κατόχους ακινήτων που τα ενοικιάζουν και σε ελεύθερους επαγγελματίες.
Τελικά η «τρόικα» δέχθηκε να συζητήσει τις επόμενες ημέρες σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων το πλήρες σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για τη φορολογική μεταρρύθμιση, να υπολογίσει όλα τα έσοδα που αυτή μπορεί να αποφέρει και να αφήσει για αργότερα τη συζήτηση για επαχθείς νέους φόρους.
Η κατάληξη αυτής της διαπραγμάτευσης επέτρεψε στον πρωθυπουργό να ανακοινώσει, από τη Ρώμη όπου βρισκόταν την Παρασκευή, ότι δεν πρόκειται να επιβληθεί ο κεφαλικός φόρος, ενώ θα αποφευχθούν και οι επώδυνες περικοπές αναπηρικών επιδομάτων, για τις οποίες, σημειωτέον, το υπουργείο Εργασίας είχε επεξεργασθεί λεπτομερές σχέδιο, που είχε εγκριθεί από την «τρόικα».
Αυτές οι εξελίξεις, πάντως, δεν μπορούν επ’ ουδενί να ερμηνευθούν ως «πολιτική νίκη» της κυβέρνησης έναντι της «τρόικας» στη διαπραγμάτευση για τα νέα μέτρα. Απλώς αποφεύγονται προς το παρόν τα… πολύ χειρότερα, για να μείνει όμως ένα πακέτο που παραμένει «ασήκωτο», τόσο πολιτικά και κοινωνικά όσο και από την άποψη των επιπτώσεών του στην οικονομική δραστηριότητα, αφού ο κύριος όγκος των εξοικονομήσεων θα προέλθει από περικοπές μισθών, συντάξεων και επιδομάτων, τα οποία στο μεγαλύτερο μέρος τους κατευθύνονται προς την άμεση κατανάλωση και στηρίζουν τη ζήτηση.
Στην πραγματικότητα, δηλαδή, η κυβέρνηση έχασε τη λεγόμενη «μάχη των ισοδυνάμων», αφού τα περισσότερα μέτρα έχουν τελικά οριζόντιο χαρακτήρα και αποτελούν περικοπές εισοδημάτων μεγάλων κατηγοριών του πληθυσμού, ενώ δεν αποφεύγεται και η νέα αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 έτη, που τώρα συνδυάζεται με τη μαζική αποχώρηση υπαλλήλων από το Δημόσιο, αφού όσοι έχουν κατοχυρώσει συνταξιοδοτικά δικαιώματα θα σπεύσουν να βγουν στη σύνταξη, ώστε να αποφύγουν την αύξηση του ορίου ηλικίας.
Τα πράγματα θα ήταν ασφαλώς ευκολότερα για την κυβέρνηση, σε σχέση με την «τρόικα», αν εξαρχής είχε δεχθεί ένα τολμηρότερο σχέδιο απομάκρυνσης υπαλλήλων από το Δημόσιο, με το οποίο θα επιτυγχανόταν ο αρχικός στόχος του Μνημονίου, για εξοικονόμηση της τάξεως των 3 δισ. ευρώ ετησίως από τη μισθολογική και συνταξιοδοτική δαπάνη. Η εμμονή της κυβέρνησης σε «ήπια» σχέδια εφεδρείας και πρόωρων συνταξιοδοτήσεων, τα οποία αποτελούν και μια από τις μεγαλύτερες εκκρεμότητες των συζητήσεων που θα συνεχισθούν τις επόμενες ημέρες, προκειμένου να προστατευθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι, μετέφερε αλλού τα βάρη της διαπραγμάτευσης και άνοιξε την όρεξη της «τρόικας» για εξαιρετικά επώδυνα μέτρα για άλλες κατηγορίες πολιτών.