«Εκάς οι βέβηλοι»
Τώρα που ο κύκλος της μεταπολίτευσης κλείνει με την κατάρρευση του δικομματικού συστήματος εξουσίας, ιστορικές ημερομηνίες -που αποτέλεσαν αφετηριακούς σταθμούς στον κύκλο αυτό και νοηματοδότησαν τις πολιτικές εξελίξεις- όπως η ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ της 3ης του Σεπτέμβρη, αποκτούν στην κρίσιμη περίοδο που διερχόμαστε μια ιδιαίτερη ιστορική σημασία.
Η επίκληση της 3ης του Σεπτέμβρη δεν μπορεί να αποτελεί ασφαλώς μια φυγή στο παρελθόν, μια νοσταλγία για μια ιδανική εποχή που έσβησε οριστικά.
Δεν μπορεί επίσης να χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για να νομιμοποιηθεί, έστω και τυπικά, μια εξαχρειωμένη κομματική ελίτ που διοικεί το σημερινό ΠΑΣΟΚ και η οποία ακύρωσε, αλλοίωσε και ευτέλισε κάθε παράγραφο, κάθε πρόταση, κάθε πολιτικό και ιδεολογικό περιεχόμενο από την ιστορική εκείνη διακήρυξη.
Το γεγονός, η διαπίστωση που έχει αξία, είναι η διαχρονική ισχύς της διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη. Οι συνεκτικοί κρίκοι που μας συνδέουν, 38 χρόνια μετά, με μια στρατηγική πρόταση, με μια συνεκτική δέσμη προτάσεων και αρχών που μπορούν να συμβάλουν στο ξεπέρασμα της σημερινής εθνικής και κοινωνικής κρίσης, να εμπλουτίσουν τον προβληματισμό μας και να δώσουν μια ελπιδοφόρα προοπτική αποτελούν την ιστορική απόδειξη.
Εθνική Ανεξαρτησία, Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση: Σ’ αυτό το τρίπτυχο συμπυκνώθηκαν και εκφράστηκαν από τον Ανδρέα Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ τα οράματα, οι αξίες, οι ανάγκες και οι ελπίδες ενός ολόκληρου λαού που επεδίωκε να απαλλαγεί από την ξένη εξάρτηση και να συμμετέχει ενεργά σε μια νέα δημιουργική πορεία για τη χώρα.
Αυτό που αποκαλούμε «χάρισμα», αυτό που αναγνωρίζουμε στην ιστορική συνεισφορά ενός ηγέτη είναι η ικανότητα, η διορατικότητά του να κατανοεί τις ιστορικές εξελίξεις, να μπορεί να σχεδιάζει το μέλλον, να διαμορφώνει ισχυρές κοινωνικές συμμαχίες διευρύνοντας τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών. Αυτή ακριβώς υπήρξε η ιστορική συνεισφορά του Α. Παπανδρέου, γι’ αυτό και η 3η του Σεπτέμβρη αποτελεί μια απαράγραπτη ιστορική κατάθεση, που παραμένει ζωντανή στις μνήμες, στις καρδιές, στις σκέψεις ενός ολόκληρου λαού -ανεξάρτητα από τις κομματικές επιλογές του κάθε πολίτη- μέχρι σήμερα. Το Μνημόνιο, ως μείζων, ως δεσπόζουσα πολιτική επιλογή και πράξη συμβολοποίησε και ενεργοποίησε ταυτόχρονα τους μηχανισμούς κατάρρευσης του παραδοσιακού σχήματος διακυβέρνησης, σε δύο μάλιστα στάδια:
– Στο πρώτο στάδιο, στο Καστελλόριζο, ο Γ. Παπανδρέου ανήγγειλε την de facto κατάργηση της εθνικής κυριαρχίας και την υπαγωγή της διακυβέρνησης στο ΔΝΤ και στην «τρόικα».
– Στο δεύτερο στάδιο, η συγκρότηση της κυβέρνησης του Λ. Παπαδήμου αποτέλεσε την de jure νομιμοποίηση της ξένης πολιτικής και οικονομικής κατοχής της χώρας.
Η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ, το δίδυμο Γ. Παπανδρέου-Ε. Βενιζέλος διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις αυτές. Με τις επιλογές τους μετέτρεψαν το ΠΑΣΟΚ -για την ακρίβεια ό,τι είχε απομείνει από τη λαίλαπα του σημιτικού εκσυγχρονισμού- σε νεοφιλελεύθερο πολιτικό «όχημα» του Μνημονίου.
Το φθινόπωρο του 2011 ολοκληρώθηκε και επίσημα η συνολική κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ, με συνέπεια στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις να το εγκαταλείψει μαζικά, με πρωτοφανείς μάλιστα ρυθμούς για τη σύγχρονη πολιτική ιστορία, η κοινωνική του βάση. Τώρα ο κ. Ε. Βενιζέλος προετοιμάζει τον ευτελισμό των συμβολικών αναφορών του ΠΑΣΟΚ με το «κούρεμα» των ακτίνων του ηλίου του εμβλήματός του, ώστε ο αριθμός τους να προσαρμοσθεί στις πολιτικοϊδεολογικές ανησυχίες του… Ο «ήλιος» του ΠΑΣΟΚ όμως έχει ήδη «εκλείψει» κάτω από τη βαριά σκιά του Μνημονίου.
Οι καταστατικές αρχές, οι αξίες, τα σύμβολα και τα νοήματα της 3ης του Σεπτέμβρη ΔΕΝ ΤΕΜΑΧΙΖΟΝΤΑΙ, ΔΕΝ ΔΩΡΙΖΟΝΤΑΙ, ΔΕΝ ΚΛΗΡΟΔΟΤΟΥΝΤΑΙ, για να θυμηθούμε την κλασική ρήση του Α. Παπανδρέου. Παραμένουν κατατεθειμένα στην Ιστορία και στις ψυχές και τις καρδιές αυτών που τα πίστεψαν και τα υπηρέτησαν χωρίς ανταλλάγματα.
Στις σημερινές κρίσιμες συνθήκες ο λαός μας διεξάγει έναν πολυμέτωπο αγώνα για να αντιμετωπίσει την καταστροφική επέλαση των δυνάμεων της ξένης κατοχής και ταυτόχρονα για να αναδιοργανώσει το πολιτικό σύστημα και να δρομολογήσει μια πορεία εξόδου από την κρίση. Οι δυνάμεις της Αριστεράς, ο δημοκρατικός και προοδευτικός χώρος που ανασυγκροτείται την περίοδο αυτή θα πρέπει να στηριχθεί σε τρία βάθρα για να διαμορφώσει μια συνεκτική και αποτελεσματική στρατηγική.
– Στην επεξεργασία και διατύπωση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ανάπτυξης και αξιοποίησης του εθνικοπαραγωγικού πλούτου. Η αδιαπραγμάτευτη αντιμνημονιακή θέση θα πρέπει, πριν απ’ όλα, να στηρίζεται σ’ ένα τέτοιο εθνικό σχέδιο.
– Στην ανασυγκρότηση του πολιτικού συστήματος και των θεμελιωδών θεσμών του, στη θεσμικά οργανωμένη συμμετοχή των πολιτών, των κοινωνικών φορέων στις αποφάσεις.
– Στη διαμόρφωση ενός «νέου πατριωτισμού» για την ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας, την υπεράσπιση της εθνικής αξιοπρέπειας, την ανεξάρτητη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών και εξουσιών (εκτελεστικής, νομοθετικής, δικαστικής) που σήμερα λειτουργούν «κατ’ επιταγήν» των δυνάμεων (οικονομικών και πολιτικών) της ξένης κατοχής.
Μέσα από μια τέτοια εθνική στρατηγική μπορούμε να κρατήσουμε ζωντανό και δημιουργικό το νόημα, το περιεχόμενο της 3ης του Σεπτέμβρη και να αναδείξουμε τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές αξίες που δίνουν νόημα στη Δημοκρατία και την πολιτική.
Όσο για τους παραχαράκτες, που «εμπορεύθηκαν» τις αξίες και τις αρχές αυτές, που μετέτρεψαν το ΠΑΣΟΚ σε «όχημα» μιας νεοφιλελεύθερης εξουσίας, μία φράση μόνο ταιριάζει: «Εκάς οι βέβηλοι».