Θα υποτιμηθεί το ευρώ έναντι του δολαρίου;
1
Πολλοί οικονομολόγοι, κυρίως ευρωπαίοι, προτείνουν την αλλαγή της νομισματικής και πιστωτικής πολιτικής που εφαρμόζει σήμερα η ΕΚΤ, υποκύπτοντας στις υποδείξεις και τις πιέσεις του γερμανικού μπλοκ. Εκτιμούν ότι, εφόσον η ΕΚΤ δεν εκδίδει το ευρωομόλογο, που αποτελεί μια λύση για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους, λόγω της επίμονης άρνησης της Γερμανίας, και δεν αυξάνει την ποσότητα του κυκλοφορούντος χρήματος (όπως έπραξε η FΕD), λόγω του αντιπληθωριστικού συμπλέγματος από το οποίο κυριαρχείται η κ. Μέρκελ, η μοναδική λύση που απομένει είναι η ελεγχόμενη κατολίσθηση της ισοτιμίας του ευρώ, μέχρι που να φθάσει 1 ευρώ = 1 δολάριο. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ήδη η διοίκηση της ΕΚΤ έχει καταρτίσει «Ομάδα Εργασίας» που μελετά το θέμα, καθώς και τις επιπτώσεις από την εφαρμογή του μέτρου αυτού. Ήδη το ευρώ έχει υποτιμηθεί κατά 15% αφότου γιγαντώθηκε η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη. Και αυτό βασικά έχει προκληθεί από τις συνεχείς μειώσεις των επιτοκίων του ευρώ από τη διοίκηση της ΕΚΤ. Οι μελετητές της «Ομάδας Εργασίας» βασικά εστιάζουν την προσοχή τους σε τρία μέχρι στιγμής θέματα: α) στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, β) στις επιπτώσεις στον πληθωρισμό και την ανταγωνιστικότητα των ευρωζωνικών προϊόντων και γ) στις αναμενόμενες αντιδράσεις από τη χρηματοπιστωτική αγορά. Και κυρίως στις τιμές των ευρωζωνικών πιστωτικών τίτλων (ομολόγων, μετοχών, παραγώγων κ.λπ.).
2
Ο καθηγητής Οικονομικών του γνωστού πανεπιστημίου του Χάρβαρντ Μάρτιν Φελντστάιν, αρθρογραφώντας προ ημερών στους «Financial Times», εξέφρασε την άποψη ότι, εάν το ευρώ «κατολισθήσει» κατά 25% και η ισοτιμία του με το δολάριο φθάσει 1 προς 1, τότε οι περιφερειακές οικονομίες της Ευρωζώνης θα βοηθηθούν να ξεπεράσουν την κρίση χωρίς να χρειαστεί να ληφθούν άλλα μέτρα. Την ίδια άποψη υποστηρίζει και ο νομπελίστας οικονομολόγος Ρόμπερτ Μαντέλ, που δηλώνει ότι η κατολίσθηση του ευρώ είναι ένα όπλο που πρέπει να το εκμεταλλευτεί η Ευρωζώνη, καθώς το μέτρο αυτό προκαλεί ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών των κρατών-μελών. Έτσι ενισχύονται οι εξαγωγές και περιορίζονται οι εισαγωγές από τις τρίτες χώρες. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και τα πλεονεκτήματα είναι άμεσα στον τουρισμό, στις επενδύσεις, στην αύξηση της απασχόλησης και στη μείωση της ανεργίας. Ενώ στο κύκλωμα εισαγωγών – εξαγωγών η βελτίωση εμφανίζεται συνήθως με καθυστέρηση 10-12 μηνών. Πριν να ιδρυθεί η Ευρωζώνη με την κυκλοφορία του ευρώ, τα κράτη ασκούσαν αυτόνομη και ανεξάρτητη νομισματική και πιστωτική πολιτική, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες της δικής τους οικονομίας. Όμως με την ίδρυση της Ευρωζώνης η άσκηση νομισματικής πολιτικής περιήλθε αποκλειστικά και μόνο στην αρμοδιότητα της ΕΚΤ, και οι σχετικές αποφάσεις της ΕΚΤ επόμενο είναι να λαμβάνονται με γνώμονα τις ανάγκες των οικονομιών των ισχυρών κρατών-μελών. Με το δεδομένο αυτό, η άποψη των οικονομολόγων που υποστηρίζουν το μέτρο της κατολίσθησης (υποτίμησης) του ευρώ είναι ότι το μέτρο αυτό αντικαθιστά εν μέρει την υποτίμηση του νομίσματος τους που θα μπορούσαν να εφαρμόσουν οι χώρες της περιφέρειας του ευρωζωνικού Νότου αν δεν είχαν ενταχθεί στο ευρώ.
3
Το αγκάθι του πληθωρισμού: Η υποτίμηση του ευρώ ασφαλώς έχει μια αρκετά σημαντική αρνητική επίπτωση… την άνοδο των τιμών αρχικά στα εισαγόμενα (πρώτες ύλες, προϊόντα και υπηρεσίες) και στη συνέχεια και στα εγχωρίως παραγόμενα. Με άλλα λόγια, προκαλεί πληθωρισμό, με αρνητικές επιπτώσεις στην ενεργό ζήτηση και στην ανάπτυξη (μείωση επενδύσεων). Όμως ο πληθωρισμός βοηθάει τα κράτη να ξεπεράσουν τις δημοσιονομικές ανισορροπίες (που αντιμετωπίζουν) με μικρότερο κόστος. Για παράδειγμα: Αν το Δημόσιο είναι ανάγκη να περικόψει μισθούς και συντάξεις κατά 10% και έχει πληθωρισμό στο ίδιο ποσοστό, μπορεί απλά, αντί για περικοπές αποδοχών να εφαρμόσει το «πάγωμα των αποδοχών», με ισοδύναμο δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Εξάλλου, η αύξηση των τιμών προκαλεί και αύξηση των φορολογικών εσόδων του κράτους, κυρίως αυτών που προέρχονται από την έμμεση φορολογία. Και σημειώνουμε ότι το «πάγωμα αποδοχών» είναι περισσότερο ανώδυνο από τη «μείωση αποδοχών» και προκαλεί περιορισμένους κλυδωνισμούς στην οικονομία. Το κακό είναι όταν υπάρχει ταυτόχρονα μείωση αποδοχών, αύξηση της φορολογίας και πληθωρισμός, όπως συνέβη (και συμβαίνει ακόμη) στη χώρα μας. Τότε η οικονομία καταρρέει.