Σαρώνουν την Ευρώπη οι… μεραρχίες λιτότητας!

Οι ανακοινώσεις του επικεφαλής της ΕΚΤ, που, σύμφωνα με πληροφορίες, κρύβουν έναν ιστορικό συμβιβασμό με τη Μέρκελ και τον Σόιμπλε για το μέλλον του ευρώ, έδειξαν ακόμη και σε μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις, όπως η Ισπανία και η Ιταλία, τον μονόδρομο των Μνημονίων, προειδοποιώντας, χωρίς περιττές «ευγένειες», ότι σε αντίθετη περίπτωση θα αφεθούν από την ΕΚΤ στα «νύχια» των κερδοσκόπων της αγοράς.

Οι εξελίξεις στην Ευρώπη, με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να έχει μεταβληθεί πλέον σε αιχμή του δόρατος για την εφαρμογή του γερμανικού σχεδίου διάσωσης του ευρώ, συντρίβουν κάθε προσδοκία της ελληνικής κυβέρνησης για ουσιαστική επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου και εξηγούν την απόλυτη αδιαλλαξία που, όπως είχε έγκαιρα προβλέψει το «Π» σε πρόσφατο δημοσίευμά του, επιδεικνύει η «τρόικα» στις διαπραγματεύσεις με την Αθήνα:

Όταν θεωρείται πλέον θέμα 24ώρων για την Ισπανία και ίσως λίγων εβδομάδων για την Ιταλία η υποχρεωτική τους προσφυγή σε Μνημόνιο, οι… μεραρχίες της σκληρής λιτότητας, όπως εκφράζονται από την «τρόικα», είναι αυτονόητο ότι θα δείξουν προς την Ελλάδα το σκληρότερο πρόσωπό τους.

Ο εκβιασμός ενισχύεται από μια πολύ σοβαρή κίνηση της ΕΚΤ, που εμφανίσθηκε ως πρωτοβουλία «τεχνικού χαρακτήρα», αλλά είναι μια βαθύτατα πολιτική κίνηση, που έγινε την κρισιμότερη ώρα της διαπραγμάτευσης με την «τρόικα»: Η ΕΚΤ έπαψε να δέχεται ομόλογα του Δημοσίου ή εγγυημένα από το Δημόσιο ομόλογα ελληνικών τραπεζών, σταματώντας εντελώς τη χρηματοδότηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, η οποία πέρασε πλέον καθ’ ολοκληρίαν στην Τράπεζα της Ελλάδος και στον έκτακτο μηχανισμό της για παροχή ρευστότητας. Αυτό σημαίνει, τονίζουν τραπεζικά στελέχη, ότι ακόμη κι αν η Ελλάδα κηρύξει στάση πληρωμών δεν πρόκειται να «σκάσει» στον ισολογισμό της ΕΚΤ μια «βόμβα» δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, αλλά το «κανόνι» θα διαλύσει την Τράπεζα της Ελλάδος και το Δημόσιο, ως τελικό εγγυητή της χρηματοδότησης των τραπεζών. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία (Ιούνιος 2012), η συνολική χρηματοδότηση των τραπεζών πλησιάζει τα 132 δισ. ευρώ και ο κίνδυνός της έχει μεταβληθεί πλέον πρωτίστως σε ελληνική υπόθεση. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΚΤ είναι πλέον πολύ καλύτερα προστατευμένη από κάθε άλλη φορά για να διαχειρισθεί μια χρεοκοπία της Ελλάδας, γι’ αυτό και η «τρόικα» μπορεί με πολύ μεγαλύτερη άνεση να διαπραγματεύεται με «σιδηρά πυγμή» με την ελληνική κυβέρνηση.

Παράλληλα με αυτήν την κίνηση, η πίεση στην Ελλάδα μεγιστοποιήθηκε και μέσω της άρνησης των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης στο ελληνικό αίτημα για ένα δάνειο-γέφυρα, με το οποίο θα πλήρωνε η χώρα τα 3,2 δισ. ευρώ για το ομόλογο που κατέχει η ΕΚΤ και λήγει στις 20 Αυγούστου. Έτσι, η Αθήνα μπορεί πλέον να εξετάσει μόνο δύο δυνατότητες για την πληρωμή του ομολόγου: είτε με πρόσθετες εκδόσεις εντόκων γραμματίων, τα οποία θα χρηματοδοτήσει προς τις τράπεζες (κατόπιν άδειας της ΕΚΤ) η Τράπεζα της Ελλάδος, είτε με προσφυγή, που πάλι χρειάζεται άδεια από την «τρόικα», στα διαθέσιμα κεφάλαια του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Όλες αυτές οι «λύσεις» δημιουργούν μια πραγματικά ασφυκτική κατάσταση στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, που όχι μόνο έχει άδεια ταμεία αλλά και κάθε προσφυγή του σε δανεισμό, για να αποφευχθεί μια επίσημη χρεοκοπία, εξαρτάται από τη βούληση της ΕΚΤ και της «τρόικας». Υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών λένε ότι η πίεση που υφίσταται σήμερα η πολιτική του ηγεσία από το σύνδρομο των «άδειων ταμείων» και των επικείμενων λήξεων ομολόγων μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις ημέρες του Μαΐου του 2010, λίγο πριν από το πρώτο Μνημόνιο, αν και υπάρχει σήμερα μια ουσιώδης διαφορά, αρνητική για τα ελληνικά συμφέροντα, αφού για πρώτη φορά η ΕΚΤ έχει καλύψει αρκετά τα «νώτα» της από μια χρεοκοπία, σταματώντας εντελώς τη χρηματοδότηση των τραπεζών. Δεν πρέπει να περνάει απαρατήρητη, άλλωστε, η απόλυτα συνδεδεμένη με αυτές τις εξελίξεις πρόταση που διατύπωσαν γερμανοί «σοφοί» για προσωρινή έξοδο χωρών από την Ευρωζώνη, ώστε να ανακτούν διά της υποτίμησης των νομισμάτων τους ανταγωνιστικότητα και να επανέρχονται αργότερα στο ευρώ, πρόταση που «φωτογραφίζει», σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή, την περίπτωση της Ελλάδας.

«Γονατίστε για να σωθείτε»!

Στο ευρύτερο «κάδρο» των εξελίξεων στην Ευρωζώνη, τα γεγονότα των τελευταίων ημερών διέψευσαν κάθε προσδοκία των ελλειμματικών οικονομιών ότι θα μπορούσαν να διασωθούν με μεγάλες παρεμβάσεις αμερικανικού τύπου από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στις αγορές, χωρίς να χρειασθεί να «συνθηκολογήσουν» υπογράφοντας σκληρά Μνημόνια λιτότητας και εγκατάλειψης της εθνικής κυριαρχίας στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής:

1. Ο Μάριο Ντράγκι, ύστερα από μια συμφωνία με το Βερολίνο, ανακοίνωσε χωρίς την παραμικρή ασάφεια την Πέμπτη ότι ο μόνος τρόπος για να δεχθεί η ΕΚΤ να διασώσει από τις αγορές ακόμη και μεγάλες οικονομίες, όπως της Ισπανίας και της Ιταλίας, είναι να υποβάλουν πρώτα επίσημα αιτήματα στήριξης από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς διάσωσης και να αποδεχθούν την παράδοση της οικονομικής τους πολιτικής στην «τρόικα». «Αυτός είναι ο μόνος τρόπος;», ρώτησε στη συνέντευξη Τύπου της ΕΚΤ βρετανός δημοσιογράφος του «Guardian», για να πάρει την ευθεία απάντηση του Ντράγκι: «Σωστά καταλάβατε».

2. Η ΕΚΤ εμφανίζεται έτοιμη, παρότι η Μπούντεσμπανκ είναι η μοναδική τράπεζα που δεν στηρίζει πλήρως αυτές τις επιλογές, να τα… δώσει όλα για τις οικονομίες της Ισπανίας και της Ιταλίας εφόσον αποδεχθούν τα Μνημόνια: Ο Ντράγκι έφθασε στο σημείο να μιλήσει για πρώτη φορά για απεριόριστες παρεμβάσεις της ΕΚΤ στη δευτερογενή αγορά ομολόγων, για να μειωθεί το κόστος χρηματοδότησης, με τρόπο μάλιστα που ανατρέπει την έως τώρα πολιτική της ΕΚΤ και παραπέμπει σε μεθόδους της αμερικανικής Fed. Δηλαδή, να αγοράζει ομόλογα η Κεντρική Τράπεζα, χωρίς αμέσως μετά να αφαιρεί τα ίδια ποσά ρευστότητας από τις τράπεζες, προκειμένου να θεωρείται ότι, τεχνικά τουλάχιστον, δεν έχει τυπώσει χρήμα. Ουσιαστικά, η ΕΚΤ στέλνει το μήνυμα ότι είναι έτοιμη ακόμη και να τυπώσει χρήμα για να σωθεί το ευρώ, πλην όμως αυτό δεν μπορεί να γίνει, όπως θα επιθυμούσαν η Μαδρίτη και η Ρώμη, χωρίς πλήρη συνθηκολόγησή τους με τη γερμανική λιτότητα. Αυτό που δεν είναι έτοιμη να κάνει η ΕΚΤ, καθώς απορρίπτεται προς το παρόν κατηγορηματικά από το Βερολίνο και την Μπούντεσμπανκ, είναι να δεχθεί ότι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα λειτουργήσει σαν τράπεζα, με δυνατότητα να δανείζεται απεριόριστα από την ΕΚΤ, με ενέχυρο ομόλογα αδύναμων οικονομιών, τα οποία θα αγοράζει από την πρωτογενή αγορά. Εκτιμάται, όμως, ότι και μόνο η δυνατότητα απεριόριστων αγορών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά θα δώσει στην ΕΚΤ αρκετά «όπλα» για να σταματήσει την κερδοσκοπία εις βάρος αδύναμων οικονομιών.

«Αδύναμος κρίκος» ο Ολάντ

Καθώς η ΕΚΤ «σέρνει» πλέον ανοικτά, λειτουργώντας σαν «μακρύ χέρι» του Βερολίνου, ακόμη και την Ισπανία και την Ιταλία σε Μνημόνια σκληρής λιτότητας, όπου συνεχώς θα εκβιάζονται με απειλή διακοπής της χρηματοδότησης και της στήριξης από την ΕΚΤ, ο Φρανσουά Ολάντ φαίνεται εντελώς απρόθυμος να αντιδράσει στα σχέδια Γερμανών και κεντρικών τραπεζιτών. Δυστυχώς, κάθε ημέρα που περνά ο γάλλος Πρόεδρος φαίνεται όλο και περισσότερο καταδικασμένος να ακολουθήσει την πορεία του Σαρκοζί, καθώς θα είναι θέμα 24ώρων να περάσει η Γαλλία στο στόχαστρο των κερδοσκόπων και να κινδυνεύσει να έχει την ίδια τύχη με την Ισπανία και την Ιταλία αν το Παρίσι φανεί να αποστασιοποιείται από την ΕΚΤ ή να συγκρούεται ανοικτά με το Βερολίνο, ζητώντας να στηριχθούν η Ισπανία και η Ιταλία χωρίς να έχουν προσυπογράψει τα Μνημόνια.

Στη διεθνή οικονομική διπλωματία, όπως και στο πόκερ, αυτός που έχει τα λεφτά έχει και το πάνω χέρι και, σε αυτήν τη φάση τουλάχιστον, η Γαλλία είναι πολύ πιο κοντά, από οικονομική άποψη, στην «άφραγκη» Ισπανία ή την Ιταλία παρά στη Γερμανία, που ως εκλεκτή των αγορών δανείζεται και με αρνητικά επιτόκια. Έτσι, οι προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί για παρεμβάσεις του Ολάντ υπέρ των «αδυνάτων» της Ευρώπης φαίνεται ότι πολύ σύντομα θα διαψευσθούν με κάθε επισημότητα, είτε στην επόμενη προγραμματισμένη Σύνοδο Κορυφής του Σεπτεμβρίου είτε στη συζητούμενη στο παρασκήνιο έκτακτη Σύνοδο μέσα στον Αύγουστο…