Εξαρτημένοι και περιδεείς
Η Αργεντινή ξεμπέρδεψε. Αποπλήρωσε το χρέος της και γύρισε οριστικά σελίδα… Η Ελλάδα θαλασσοπνίγεται. Με χρέος που δεν μπορεί να διαχειριστεί –και με την ίδια τοξική συνταγή να συντηρεί το αδιέξοδο– βλέπει το απελπιστικό παρόν να προϊδεάζει για μαύρο μέλλον. Στην Αργεντινή τολμητίες πολιτικοί έβαλαν στην μπάντα τις ολέθριες συνταγές και δικαιώθηκαν. Στην Ελλάδα οι καθεστωτικοί σχηματισμοί αποδείχθηκαν φοβικοί, εξαρτημένοι και λίγοι…
Οι δύο χώρες έχουν πολλές διαφορές. Η Αργεντινή διέθετε πάντοτε μεγαλύτερες οικονομικές δυνατότητες από την Ελλάδα. Ακόμη και στις δύσκολες ώρες της παρήγαγε ανταγωνιστικά, εξαγώγιμα προϊόντα (κρέατα, σόγια κτλ.). Η Ελλάδα, ειδικά από τότε που μπήκε στην Ευρωζώνη, είδε τις εξαγωγές της να μειώνονται δραστικά, ενώ ταυτόχρονα –λόγω ακριβού ευρώ– έχανε το ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα στον τουρισμό… Επίσης, η Αργεντινή δεν είχε τόσα προβλήματα στη διοίκηση και στον κρατικό μηχανισμό εν γένει, όσα η χώρα μας. Και το κυριότερο: απέδειξε ότι διαθέτει ηγεσία με τόλμη και σχέδιο…
Ας θυμηθούμε την πρόσφατη δήλωση του δικού μας υπουργού Οικονομίας (τυφλή υποταγή στο Μνημόνιο και απώθηση της επαναδιαπραγμάτευσης στο μέλλον) και ας τη συγκρίνουμε με την προχθεσινή δήλωση του αργεντίνου ομολόγου του για να γίνει κατανοητή η διαφορά σκέψης, διάθεσης και επιλογών. Είπε ο Ερνάν Λορενζίνο: «Μπορεί κάποιος να βγει από την κρίση χωρίς να επιβάλει το κόστος και τις θυσίες μόνο στις χαμηλές οικονομικά τάξεις. Υπάρχει μια διέξοδος που δεν έχει τίποτε να κάνει με τις συνταγές που θέλουν να επιβάλουν σε χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως τα δικά μας»…
Ασφαλώς, δεν είναι ομοειδή τα προβλήματα των δύο χωρών. Η Αργεντινή δεν υπήρξε δέσμια Μνημονίου. Όταν όμως αποφάσισε να κόψει τους δεσμούς της με το δολάριο (βασικός λόγος της οικονομικής κακοδαιμονίας της), βρήκε το κουράγιο να αποκηρύξει τα χρέη της παραβιάζοντας τους διεθνείς κανόνες. Αυτούς που θέτουν οι δανειστές-τοκογλύφοι. Έκανε δική της πρόταση προς τους πιστωτές, αρκετοί εκ των οποίων την αποδέχθηκαν, ενώ ταυτόχρονα έχει αγνοήσει μέχρι στιγμής περισσότερες από 100 δικαστικές αποφάσεις σε όλο τον κόσμο. Κάποιοι χαρακτήρισαν ανήθικη την τακτική της έναντι των πιστωτών. Αλλά το διεθνές κεφάλαιο όχι μόνο δεν την τιμώρησε για την «ανεύθυνη συμπεριφορά της», αλλά τη στήριξε! Με νέα δανειοδότηση…
Όλα τα παραπάνω δεν αποτελούν προϊόν φαντασίας. Τα αναφέρει σε άρθρο του ο Τζέιμς Γκλάσμαν, υφυπουργός Δημόσιας Διπλωματίας και Δημοσίων Υποθέσεων στην κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους (αναδημοσιεύθηκε στην «Αυγή» στις 2/8/2012)… Στο σημείωμα του Γκλάσμαν, οι αναφορές στην Αργεντινή συνοδεύονται από συγκρίσεις με την κατάσταση στην Ελλάδα. Και είναι έκδηλος ο φόβος του αρθρογράφου –ή μάλλον των ευρωπαίων συνομιλητών του– μήπως η Ελλάδα ακολουθήσει το παράδειγμα της Αργεντινής…
Ας δούμε, όμως, ορισμένα διαφωτιστικά στοιχεία από το άρθρο αυτό, ξεκινώντας από την πρόταση της Αργεντινής προς τους πιστωτές της: Το 2001 η χώρα παρουσίασε μια προσφορά από 35 σεντ το δολάριο, ενώ εκείνοι είχαν καταβάλει 50-60 λεπτά. Μιλάμε για δάνεια ύψους 80 δισ. δολαρίων. «Έτσι –λέει ο Γκλάσμαν– οι δανειστές δεν είχαν άλλη επιλογή και πολλοί ξένοι αποδέχθηκαν»…
Παρʼ όλα αυτά, η Αργεντινή δεν τιμωρήθηκε. Το αντίθετο: «Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει δανειοδοτήσει την Αργεντινή με περίπου 8 δισ. δολάρια και η Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης (IADB) με αρκετά δισεκατομμύρια περισσότερα, συμπεριλαμβανομένων, κατά ειρωνεία της τύχης, 36 εκατ. δολαρίων στις 6 Ιουλίου, για την παραγωγική θεσμική ενίσχυση και τη δημοσιονομική διαχείριση. Πέρα από τα δάνεια, η Αργεντινή έχει τιμηθεί πραγματικά. Είναι σήμερα ένα από τα πλέον εξέχοντα μέλη της ομάδας G20»…
Μεταφέροντας την ανησυχία ευρωπαίων συνομιλητών του –ανησυχία διανθισμένη με αρκετή δόση σαρκασμού– ο Γκλάσμαν σημειώνει: «Η Ελλάδα μπορεί νομίμως να δει την Αργεντινή ως χώρα που έχει δει την ανευθυνότητα και την έλλειψη διεθνούς συνεργασίας να αποδίδουν καρπούς». Ο Λάρι Έλιοτ, οικονομικός συντάκτης της «Γκάρντιαν» στη Βρετανία, συνόψισε την υπόθεση σε άρθρο με τον τίτλο «Η Ελλάδα θα πρέπει να ακολουθήσει το παράδειγμα της Αργεντινής;» και κατέληξε στο εξής συμπέρασμα: «Όταν μια οικονομική κρίση σε χτυπήσει, είναι συχνά καλύτερο να προχωρήσεις μόνος σου»…
Φυσικά, τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα ούτε απλά. Ειδικά για μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία δεν έχει τις δυνατότητες ούτε τις εναλλακτικές της Αργεντινής. Ωστόσο, εκείνο που χαρακτηρίζει τη συμπεριφορά του πολιτικού δυναμικού της –κατʼ ακρίβειαν, εκείνων που την κυβερνούν χρόνια τώρα– είναι η έλλειψη σχεδίου και η νοοτροπία του εξαρτημένου και περιδεούς… Αντιθέτως, η Αργεντινή είχε ολοκληρωμένο σχέδιο για έξοδο από την κρίση. Ταυτόχρονα, όταν χρειάστηκε, έλαβε τολμηρές αποφάσεις πέραν όσων προαναφέρθηκαν. Συγκεκριμένα, δεν δίστασε να εθνικοποιήσει ικανό μέρος των πετρελαίων της, αδιαφορώντας για την οργή τής Ισπανίας και την αντίδραση του διεθνούς παράγοντα. Και όχι μόνον αυτό: λίγους μήνες μετά την απόφαση αυτή, έκλεισε μια σημαντική συμφωνία με την Κίνα, πολυεπίπεδη και αμοιβαίως επωφελή.
Επιμύθιον: δίχως φιγούρες και μαγκιές η χώρα θα μπορούσε να είχε αποφύγει άνετα το δυναστικό Μνημόνιο, αν ο τραγικός Γ. Παπανδρέου αξιοποιούσε ρεαλιστικά τις δυνατότητες που υπήρχαν τότε. Δηλαδή να ασκήσει έναν γόνιμο εκβιασμό, τον οποίο ήταν αδύνατον να μη δεχθούν οι εταίροι. Θα προτιμούσαν να δώσουν δάνειο με λογικό επιτόκιο, να δεχθούν μια χρονική επιμήκυνση για την αποπληρωμή του χρέους και να μην επιμείνουν τόσο στις δραστικές περικοπές όσο στις αναγκαίες διαρθρωτικές και άλλες αλλαγές, παρά να δουν την Ελλάδα να καταρρέει και να αποχωρεί από τη ζώνη του ευρώ. Τότε, θα ήταν καταστροφή για ολόκληρη τη ζώνη. Τώρα, είναι ενδεχόμενο αντιμετωπίσιμο, χωρίς τις τρομακτικές επιπτώσεις που είχε το 2009 για την Ευρωζώνη…
Δυστυχώς, στην ίδια ρότα πάνω-κάτω κινούνται και οι σημερινοί. Γιʼ αυτό η χώρα δεν θα γίνει ποτέ Αργεντινή. Αλλά θα συνεχίσει να ζει για δεκαετίες στην κόλαση.