Το νέο «πακέτο» μέτρων και τα «όχι» από την «τρόικα»

Με δέος περιμένει το υπό τον Γ. Στουρνάρα νέο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης το πρώτο σημαντικό «crash test» με την «τρόικα» ύστερα από αρκετούς μήνες, την ερχόμενη Πέμπτη, καθώς γνωρίζει καλά, από τις άτυπες επαφές που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη τις τελευταίες ημέρες, ότι ολόκληρο το κυβερνητικό «πακέτο» μέτρων, που συζητήθηκε και στη συνάντηση των πολιτικών αρχηγών, παραμένει «μετέωρο» λόγω πλήθους ενστάσεων από την «τρόικα», ενώ η διαπραγμάτευση πολύ εύκολα μπορεί να οδηγηθεί σε αδιέξοδο, που θα φέρει στο προσκήνιο ισχυρές, αν όχι ευθέως εκβιαστικές πιέσεις για σκληρά οριζόντια μέτρα περικοπών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ηγεσία του ΔΝΤ ενημερώθηκε την Τετάρτη από τα γραφεία του Ταμείου στην Αθήνα, σε conference call αμέσως μετά τη συνάντηση των πολιτικών αρχηγών, για τη διαπραγματευτική γραμμή που ανακοίνωσε ότι θα ακολουθήσει η κυβέρνηση και το κλίμα που διαμορφώθηκε δεν ήταν το καλύτερο για την Αθήνα. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην Ουάσιγκτον πιστεύουν ότι έχουν να κάνουν με άλλη μια κυβέρνηση που φλυαρεί για μεγάλες μεταρρυθμίσεις, αλλά αδυνατεί ή είναι απρόθυμη να καλύψει ακόμη και τις σημαντικότερες υποχρεώσεις που αναλήφθηκαν με το Μνημόνιο του Μαρτίου.

Η συζήτηση στην Ελλάδα για πολιτικές παρεμβάσεις υψηλού επιπέδου από τον πρωθυπουργό και τους πολιτικούς αρχηγούς, ώστε να αλλάξει προς το καλύτερο για την Αθήνα η πολιτική εντολή, στη βάση της οποίας θα διαπραγματευθεί η «τρόικα», αφήνει παγερά αδιάφορο το Ταμείο.

Ο Πολ Τόμσεν, όπως λένε χαρακτηριστικά πηγές που γνωρίζουν τις κινήσεις που σχεδιάζει η «τρόικα», έρχεται στην Αθήνα με την ίδια εντολή που θα είχε αν είχε έλθει και τον Ιούνιο, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τα ανεπίσημα, προς το παρόν, αιτήματα της Ελλάδας για «χαλάρωση» του διαπραγματευτικού πλαισίου.

Πηγές του οικονομικού επιτελείου λένε ότι, στην παρούσα φάση, η «τρόικα» μπορεί και πρέπει να κάνει δύο βασικές υποχωρήσεις στο όνομα της πολύ βαθιάς ύφεσης, που σύμφωνα με ανεπίσημες προβλέψεις μπορεί να ξεπεράσει και το 8% (!):

Πρώτον, να αποδεχθεί ότι ο «εκτροχιασμός» των προβλέψεων του φετινού προϋπολογισμού δεν θα επιχειρηθεί να καλυφθεί με νέα μέτρα φέτος, αλλά θα γίνει δεκτή μια υπέρβαση του ελλείμματος στο τέλος του χρόνου, η οποία θα μείνει να καλυφθεί τα επόμενα χρόνια, με βάση και την επιμήκυνση του προγράμματος κατά δύο έτη, η οποία θα διευκολύνει την προσπάθεια.

Δεύτερον, να αποδεχθεί ότι στην παρούσα φάση δεν θα συμφωνηθεί ολόκληρο και με αναλυτική καταγραφή το «πακέτο» μέχρι τη λήξη του προγράμματος, αλλά μόνο τα μέτρα για το 2012 και το 2013, ενώ για τα υπόλοιπα θα υπάρξουν μόνο γενικού χαρακτήρα αναφορές και θα εξειδικευθούν σε επόμενη διαπραγμάτευση.

Αυτές οι δύο βασικές υποχωρήσεις, λένε στελέχη του οικονομικού επιτελείου, μπορούν να ενταχθούν στο πλαίσιο της εντολής που ήδη έχει η «τρόικα», πριν συζητηθεί σε υψηλότερο επίπεδο η επιμήκυνση του προγράμματος.

Η εκτός προβλέψεων ύφεση, όπως λένε, θα είναι το βασικό επιχείρημα που μπορεί να επικαλεστεί η κυβέρνηση για να «μαλακώσει» την «τρόικα». Από την άλλη, αυτές οι δύο κρίσιμες υποχωρήσεις είναι οι σημαντικότερες και σε πολιτικό επίπεδο για την κυβέρνηση, καθώς θα επιτρέψουν να μείνει συνεπής στη δέσμευσή της για «πάγωμα» των νέων μέτρων φέτος, ενώ, αν υποχρεωθεί να λάβει σύντομα νέα μέτρα, θα βρεθεί πολιτικά εκτεθειμένη και θα έχει αρχίσει την πορεία της χάνοντας πολύ σημαντικό μέρος του πολιτικού της κεφαλαίου. Δεδομένο, πάντως, πρέπει να θεωρείται ότι η «τρόικα» δεν θα ανεχθεί σε αυτήν τη φάση άλλες καθυστερήσεις για οποιαδήποτε αιτία (αλλαγές προσώπων, που θα πρέπει να ενημερωθούν, καθυστερήσεις στη συγκέντρωση στοιχείων) και θα επιμείνει στην απαίτησή της για σκληρή δουλειά από την κυβέρνηση και για παρουσίαση απτών αποτελεσμάτων αντί των διακηρύξεων και των γενικόλογων δεσμεύσεων. «Δεν έχετε άλλο περιθώριο να μας εξηγείτε γιατί δεν μπορείτε να κάνετε τη δουλειά. Πρέπει απλώς να την κάνετε και να δούμε ότι την κάνετε», είναι το μήνυμα που έχει περάσει στο Μέγαρο Μαξίμου και στην πλατεία Συντάγματος από την «τρόικα».

Αντιρρήσεις σε όλα!

Πάντως, εν όψει του κρίσιμου ραντεβού της Πέμπτης και των επόμενων που θα ακολουθήσουν μέχρι τις αρχές Αυγούστου, το «πακέτο» που ετοιμάζει η κυβέρνηση σαρώνεται από… αντιρρήσεις και επιφυλάξεις «κατά ριπάς» από την πλευρά της «τρόικας». «Σε κάθε σημείο της διαπραγμάτευσης υπάρχει ο κίνδυνος δυσάρεστων εκπλήξεων», προειδοποιούν στελέχη του οικονομικού επιτελείου, τονίζοντας ότι αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο ο Γ. Στουρνάρας, παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις των αρχηγών, αποφεύγει να αποκλείσει ακόμη και τα εξαιρετικά αντιδημοφιλή και επιβαρυντικά για την οικονομία οριζόντια μέτρα περικοπών σε μισθούς και συντάξεις:

1. Σε ό,τι αφορά τις φετινές περικοπές, μεγάλα «αγκάθια» διαπιστώνονται στο σχέδιο της κυβέρνησης για ισοδύναμα μέτρα περικοπής λειτουργικών δαπανών, που θα της επιτρέψουν να αποφύγει την πολιτικά δυσάρεστη μείωση στα ειδικά μισθολόγια κατά 12%. Η «τρόικα» έχει δύο βασικές ενστάσεις: Οι περικοπές λειτουργικών δαπανών δεν έχουν μόνιμο χαρακτήρα, ενώ είναι πολύ αμφίβολο αν μπορούν να θεωρηθούν «νέα» μέτρα ισοδύναμου αποτελέσματος με βάση το Μνημόνιο, αφού ήδη έχουν προβλεφθεί μεγάλες περικοπές λειτουργικών δαπανών, οι οποίες δεν έχουν εφαρμοσθεί πλήρως. Έτσι, το «ψαλίδισμα» στα ειδικά μισθολόγια, με αναδρομική ισχύ μάλιστα από 1ης Ιουνίου, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα αποφευχθεί.

2. Σε ό,τι αφορά τις φορολογικές διευκολύνσεις που θέλει να καθιερώσει το υπουργείο Οικονομικών, τόσο για την εξόφληση του φόρου εισοδήματος έως και σε 10 δόσεις όσο και για την επαναφορά της ρύθμισης για τα ληξιπρόθεσμα, με αύξηση των δόσεων έως και σε 60, η «τρόικα» είναι εξαιρετικά επιφυλακτική. Οι δόσεις για τον φόρο εισοδήματος, λέει, δεν μπορούν να επεκταθούν χρονικά πέραν του Φεβρουαρίου του 2012, γιατί θα χαθούν έσοδα από τον φετινό προϋπολογισμό, χωρίς να υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για την κάλυψή τους. Για τα ληξιπρόθεσμα η «τρόικα» τονίζει ότι η προηγούμενη ρύθμιση είχε ρητά συμφωνηθεί ότι θα ήταν η τελευταία και δεν θέλει να κάνει πίσω, γιατί θεωρεί ότι οι διαδοχικές ρυθμίσεις ευνοούν τη διαμόρφωση κλίματος μη συμμόρφωσης με τις φορολογικές υποχρεώσεις.