Ξυπόλυτοι στʼ αγκάθια…
Η κρίση που μαστίζει την Ευρώπη δημιουργεί συνθήκες υπαρξιακού αδιεξόδου. «Ίσως το ευρώ να διαλυθεί», λέει ο «Εκόνομιστ», αλλά το πιο πιθανό να επισυμβεί –σε περίπτωση εξοστρακισμού της Ελλάδος από την Ευρωζώνη– είναι ένα «μεγάλο άλμα ενοποίησης» προκειμένου να αποτραπεί ευρύτερη κατάρρευση. Βέβαια, το πρώτο βήμα ενδέχεται να γίνει από εκεί που δεν το περιμένουν. Από την Ιταλία. Και τότε θα προκύψει απείρως δυσκολότερη η αποτροπή της συνολικής κατάρρευσης…
Και η Ελλάδα; Το πειραματόζωο και μαύρο πρόβατο της Ευρώπης, πώς αντιδρά; Πώς διαχειρίζεται τη σημερινή τραγική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει και πώς αντιμετωπίζει την περίπτωση του απευκταίου, δηλαδή την πιθανότητα αποπομπής από την Ευρωζώνη; Τα ως άνω ερωτήματα συνοψίζονται σε ένα, καίριο και καθοριστικό: Υπάρχει σχέδιο για την ανάπτυξη, για την ανακαίνιση του κράτους, για την αναδιαπραγμάτευση και, βέβαια, για το ενδεχόμενο να αποβληθεί από τη ζώνη του ευρώ; Μία και μόνη η απάντηση. Μονολεκτική: ΟΧΙ. Ας δούμε αναλυτικά τα ακανθώδη πεδία:
Έξοδος: Στην Ιταλία μιλούν πλέον ανοιχτά για την πιθανότητα επιστροφής στη λιρέτα. Το είπε δυνατά ο επανακάμψας Μπερλουσκόνι και το συζητούν ευρέως οι βιομήχανοι της χώρας. Ο παλιός ενθουσιασμός τους για το ευρώ εξατμίστηκε. Σήμερα δεν προβληματίζονται απλώς, αλλά ομολογούν ότι η εισδοχή στην Ευρωζώνη ωφέλησε τη Γερμανία, αλλά έβλαψε τη δική τους βιομηχανία. Στερνή μου γνώση… Αλλά έστω και αργά, στην Ιταλία συζητούν δίχως κόμπλεξ και λαϊκίστικες κινδυνολογίες το κατά πόσον συμφέρει τη χώρα η παραμονή στο ευρώ. Ακόμη και ο Μόντι, σε μια επιθετική αποστροφή ομιλίας του, είπε προ καιρού ότι τυχόν επιστροφή στη λιρέτα θα πλήξει καίρια κάποιους άλλους και λιγότερο την Ιταλία…
Στην Ελλάδα του κομψευόμενου ευρωπαϊσμού δεν έλειψαν παρόμοιες συζητήσεις. Υπήρξαν, όμως, προβληματικές. Θύμιζαν περισσότερο ανταλλαγή συνθημάτων μεταξύ οικονομολόγων που διαφωνούσαν, παρά ουσιαστικό διάλογο με επιχειρήματα και θέσεις. Το πεδίο ήταν επαρκώς ναρκοθετημένο: Ακόμη και ο παραμικρός προβληματισμός για την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη προκαλούσε καταιγισμό αντιδράσεων και κρημνιστικών σχολίων εκ μέρους της άγρυπνης, οξειδωτικής προπαγάνδας… Το χειρότερο, όμως, είναι άλλο: Ενώ ο κόσμος όλος συζητεί –επί έναν χρόνο και βάλε– τη σοβαρή πιθανότητα να εξοστρακιστεί η Ελλάδα από το ευρώ, η εγχώρια ιθύνουσα τάξη –πολιτική, οικονομική κ.ά.– αρνείται να κατανοήσει ότι είναι εκ των πραγμάτων υποχρεωμένη να καταστρώσει σοβαρό εναλλακτικό σχέδιο για την περίπτωση της αποπομπής από το ευρώ. Καθεύδει μακαρίως. Και αρκείται να μυκτηρίζει το «λόμπι της δραχμής»… Το περιώνυμο plan B΄ –εκ των ων ουκ άνευ για μια σοβαρή χώρα– δεν φαίνεται να απασχολεί κανέναν…
Οικονομία: Τα λέγαμε κατά κόρον προεκλογικώς. Ουδείς διέθετε σοβαρό, επεξεργασμένο σχέδιο για την ανάπτυξη. Η διελκυστίνδα του Μνημονίου και οι εύλογες αντιπαραθέσεις που δημιουργήθηκαν περιόρισαν το ενδιαφέρον στην (αναγκαία, φυσικά) επαναδιαπραγμάτευση, αφήνοντας υποφωτισμένο τον τομέα ενός σχεδίου για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Ρητορικές και άσαρκες οι αναφορές. Από όλους… Οι φόβοι επιβεβαιώθηκαν πλήρως: Το σκαληνό κυβερνητικό τρίγωνο δεν έχει τίποτε ουσιαστικό να παρουσιάσει στους παραγωγικούς τομείς της γεωργίας, του τουρισμού και της βιοτεχνίας. Οι υπουργοί αυτοσχεδιάζουν, οι αρχηγοί ρητορεύουν και όλοι μαζί περιμένουν το ΕΣΠΑ και τα μεγάλα έργα για να κινηθεί η ανάπτυξη. Παλιά μου τέχνη κόσκινο, με τα γνωστά αποτελέσματα…
Κράτος: Κάτι φαίνεται να κινείται στο πεδίο αυτό, αλλά πόρρω απέχει από το επιθυμητό και αναγκαίον. Κάτι είπε ο πρωθυπουργός για τη μεταφορά υπουργείων και υπηρεσιών σε κρατικά κτίρια, κάτι ψέλλισε ο κ. Μανιτάκης για συγχωνεύσεις και καταργήσεις φορέων και οργανισμών, κάτι λέγεται για καταγραφή του υπαλληλικού δυναμικού, αλλά για τίποτε δεν εξαγγέλθηκε επισήμως και αποφασιστικά ότι υλοποιείται τάχιστα. Ο λόγος; Η πλήρης ανετοιμότης. Η έλλειψη στοιχειώδους σχεδίου. Το προεκλογικώς αβέλτερον και μακάριον, που λέγαμε… Και σαν να μην έφτανε το ευδιάκριτο και οδυνηρό αυτό κενό, ενέσκηψαν τα γνωστά παθογενή: Γέμισε ο τόπος από ημέτερους γενικούς γραμματείς υπουργείων (αποτυχημένοι πολιτευτές οι περισσότεροι), ενώ ταυτόχρονα εξαπολύονται φωτοβολίδες εντυπώσεων για παρεκβάσεις και κρούσματα (ψεύτικες συντάξεις, φοροδιαφυγή κ.λπ.). Ερασιτεχνισμός, αυτοσχεδιασμοί και άφατος λαϊκισμός. Κατά τα ειωθότα…
Μια παρένθεση, για την τιμή των όπλων. Για «κράτος της πλάκας» μίλησαν προσφάτως τα «Νέα» (18/7/2012), με αφορμή την απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων, τις δηλώσεις Σαμαρά για τη μετεγκατάσταση των υπουργείων και την ανάγκη να νοικοκυρευτεί το κράτος. Έχει δίκιο η εφημερίδα. «Κράτος της πλάκας» έχουμε. Έναν ερειπιώνα. Μια μόνιμη εστία διαφθοράς. Έναν οργανισμό παραλυτικό και παραλυμένο. Ένα κράτος για το οποίο ουδείς νοιάστηκε. Ούτε η ανύπαρκτη μεταρρύθμιση του Καραμανλή ούτε ο παινεμένος «εκσυγχρονισμός» του Σημίτη. Μόνο που τα «Νέα» –και συνολικά η χορεία των «εκσυγχρονιστικών» μίντια– υμνούσαν παθιασμένα τον «εκσυγχρονισμό» του κράτους από τον υπερεκτιμημένο λογιστή. Όπως άλλωστε και την «ισχυρή οικονομία». Που αποδείχθηκε φούσκα και βρόχος…
Επαναδιαπραγμάτευση: Διαθέτει πλήθος πειστικών επιχειρημάτων και στοιχείων η κυβέρνηση, αλλά δεν δείχνει διατεθειμένη να τα χρησιμοποιήσει. Πρυτανεύει η παγιδευτική «σωφροσύνη» του ρεαλισμού. Κυριαρχεί ο φόβος της εναντιοδρομίας. Και η περιώνυμη επαναδιαπραγμάτευση υπονομεύεται… Κι έτσι, ασύστολοι και απερίσπαστοι οι Γερμανοί, η «τρόικα» και οι πάσης φύσεως λαϊκιστές της Εσπερίας συνεχίζουν να ασχημονούν. Δηλαδή λένε ανοησίες (π.χ. ότι το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων θα αποφέρει αύξηση κατά 1,5-2% στο ΑΕΠ). Πέφτουν έξω στους υπολογισμούς τους, αλλά δεν δίνουν λογαριασμό σε κανέναν (ποιος δεν θυμάται τι έλεγαν για την ύφεση και την έξοδο της Ελλάδος στις αγορές). Δεν διερωτώνται πού θα βρουν χρήματα οι καταρρακωμένοι Έλληνες να πληρώσουν φόρους και χαράτσια και δεν προβληματίζονται για τις τραγικές επιπτώσεις από τη δραστική μείωση των δαπανών (φαίνονται στα νοσοκομεία, στην πυρόσβεση κ.λπ.)… Όσο για την ανάπτυξη, το μόνο που τους νοιάζει είναι να φτάσουν οι αποδοχές σε επίπεδο Εσθονίας και Βουλγαρίας. Να γίνουν οι Έλληνες φτωχοί και επαίτες. Καθημαγμένοι και ταπεινωμένοι. Για να μάθουν…
Το χαμηλό βαρομετρικό στην Ευρωζώνη προϊδεάζει για δυσάρεστες εξελίξεις. Αλλά η τρίχρωμη κυβέρνηση δείχνει αδύναμη και ανέτοιμη να τις αντιμετωπίσει. Βαδίζουμε ξυπόλυτοι στʼ αγκάθια…