Οι δύο φίλοι που γίνανε από δυο χωριά χωριάτες

Ο πρώην υπουργός Υγείας γνωρίζει τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ πάνω από 20 χρόνια. Από την εποχή των ξέγνοιαστων φοιτητικών χρόνων. Δέθηκαν περισσότερο την εποχή που ο Βαγγέλης Βενιζέλος διεκδικούσε την αρχηγία του ΠΑΣΟΚ από τον Γιώργο Παπανδρέου το 2007. Καθημερινά ήταν μαζί τις περισσότερες ώρες, οι συνεργάτες τους στο ίδιο γραφείο και τα επιτελεία τους κοινά. Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι ύστερα από μερικά χρόνια σχεδόν δεν θα μιλιούνταν. Στην πολιτική όμως αυτά είναι συνηθισμένα φαινόμενα. Ακόμη και στις καλύτερες οικογένειες υπάρχουν χωρισμοί.

Τις καλές εποχές, ο Βαγγέλης Βενιζέλος και ο Ανδρέας Λοβέρδος μιλούσαν σαν αδέρφια. Μάλιστα το βράδυ εκείνο που ο Βενιζέλος δεν προχώρησε στην απόφασή του να φτιάξει τον Όμιλο Προβληματισμού που είχε ανακοινώσει, φτάνοντας τις σχέσεις του με τον Γιώργο Παπανδρέου σε οριακό σημείο, μέχρι και διαγραφής του, κουρασμένος από την υψηλή πίεση και το μεγάλο ρίσκο που είχε πάρει, γύρισε στον Ανδρέα Λοβέρδο και σχεδόν αποκαμωμένος από την κούραση του είπε κάνοντας χιούμορ: «Ανδρέα, έχεις τίποτα ψιλά πάνω σου, κάνα δυο ευρώ;» «Έχω» του απάντησε ο Λοβέρδος, απορώντας τι τα ήθελε τέτοια ώρα τα δύο ευρώ, για να του απαντήσει ο Βενιζέλος: «Να, μωρέ, να αγοράσουμε λίγο καλαμπόκι…» Ήθελε να δείξει πόσο κότα ήταν και δεν προχώρησε στη δημιουργία Πολιτικού Ομίλου, όπως είχε εξαγγείλει τις προηγούμενες ημέρες.

Αυτό το περιστατικό, που είναι πραγματικό και δεν έχει δημοσιοποιηθεί ποτέ, δείχνει και πόσο στενές ήταν οι σχέσεις που είχαν μεταξύ τους. Ήταν αυτό που λέμε «αυτοκόλλητοι». Μόνο που δεν κοιμόντουσαν στο ίδιο σπίτι. Κοινή σκέψη τους ήταν το πώς θα πάρουν το κόμμα από τον Γ. Παπανδρέου.

Οι καιροί όμως άλλαξαν. Ο Βαγγέλης Βενιζέλος την πάτησε σαν μωρό παιδί από τον Γ. Παπανδρέου και τώρα δέχεται όλη την κριτική για την πολιτική που άσκησε ως αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός των Οικονομικών. Το λέει και ο ίδιος, σημειώνοντας ότι δεν ξέρει πού θα του βγει ιστορικά… Δέχθηκε να πάρει πάνω του τις αμαρτίες του Γιώργου Παπανδρέου, να φύγει από υπουργός Άμυνας, πόστο χωρίς φθορά, και τώρα δεν μπορεί να μιλήσει σε κανέναν γιατί απλώς δεν τον ακούει και κανείς. Το έδειξαν άλλωστε οι εκλογές.

Στα χρόνια της κυβέρνησης Παπανδρέου δεν είχαν ποτέ ιδιαίτερες τριβές. Τότε που ο Ανδρέας είχε το υπουργείο Εργασίας αρχικά και μετά το υπουργείο Υγείας. Από εκεί και μετά οι σχέσεις τους άρχισαν να στραβώνουν, καθώς ως αντιπρόεδρος ο Βαγγέλης Βενιζέλος πίεζε τον Ανδρέα Λοβέρδο για να δώσει και άλλα στην «τρόικα». Όπως και έκανε. Το σημείο μηδέν για τους δύο ήταν όταν ο Βαγγέλης μαζί με άλλα στελέχη αποφάσισαν να αμφισβητήσουν τον Γιώργο Παπανδρέου ως πρωθυπουργό και προχώρησαν τον περασμένο Ιούνιο στις κινήσεις με τα γνωστά αποτελέσματα. Την παραίτηση Φλωρίδη και τις πολύ κακές δηλώσεις που έγιναν τότε από βουλευτές του Βενιζέλου (Τ. Αντωνίου, Λ. Γρηγοράκο, Δ. Λιντζέρη, Π. Κουκουλόπουλο, Ν. Σαλαγιάννη, Οδ. Κωνσταντινόπουλο, Γ. Λιάνη) κατά του Παπανδρέου και ως ασπίδα του εμφανίστηκε τότε ο Θ. Πάγκαλος, που τους κατηγόρησε όλους αυτούς ως «αποστάτες». Τελικά σήμερα ελάχιστοι έχουν επανεκλεγεί, ο δε Θ. Πάγκαλος εγκατέλειψε την πολιτική πριν από τις εκλογές και κρατάει τη βεντέτα του με τον Βαγγέλη Βενιζέλο.

Τότε ο Λοβέρδος διαφωνούσε κάθετα με όλους αυτούς τους χειρισμούς. Ήταν από τους πρώτους υπουργούς που ο τότε πρωθυπουργός του είχε μεγάλη εμπιστοσύνη για το έργο του έναντι των συνθηκών που υπήρχαν με την «τρόικα». Δεν είχε λάβει ενεργό μέρος σ’ εκείνο το κίνημα εναντίον του Παπανδρέου, ο οποίος και το εκτίμησε, άσχετα αν είχε τους λεγόμενους κηπουρούς και δεν τον άφηναν να μιλήσει για τον κ. Λοβέρδο με θετικά λόγια. Το έκανε αργότερα. Παραδέχθηκε ότι, αν και δεν ήταν δικός του, ήταν από τους δουλευταράδες στην κυβέρνησή του. Ως υπουργός Υγείας είχε διαφωνήσει σε πολλά, αλλά ποτέ δεν το έβγαζε προς τα έξω.

Κορυφαία στιγμή ήταν η νύχτα της Νίκαιας, όταν ο Παπανδρέου πήγε στη Μέρκελ και τον Σαρκοζί με τη θηλιά στο λαιμό και τους είπε για δημοψήφισμα. Εκείνη τη νύχτα μέχρι το πρωί ο Λοβέρδος μιλούσε με πολλούς υπουργούς και βουλευτές, διαισθανόμενος ότι ερχόταν το τέλος της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού. Αύριο πέφτουμε, δεν υπάρχουμε, έλεγε συνεχώς μέχρι τα ξημερώματα που επέστρεψε ο Παπανδρέου με τον Βενιζέλο από τη Νίκαια της Γαλλίας.

Τα παραπολιτικά και η στόχευση εναντίον του Λοβέρδου

Από εκείνο το βράδυ και μετά ο Λοβέρδος άρχισε να καταλαβαίνει ότι οι βουλευτές είχαν μεγάλη εκτίμηση στο πρόσωπό του. Όταν οι συζητήσεις προχώρησαν πια και έγινε ό,τι έγινε με τον Παπανδρέου, ο Λοβέρδος αποφάσισε να διεκδικήσει την αρχηγία απέναντι στον κ. Βενιζέλο με τον οποίο οι σχέσεις του δεν είχαν διαταραχθεί, αν εξαιρέσει κανείς κάποια παραπολιτικά που είχαν διοχετευτεί εναντίον του από συνεργάτες του Βενιζέλου. Υπήρχε μια βασική συνεννόηση μόνο μεταξύ τους, σε πολύ ρηχό όμως επίπεδο. Μάλιστα ένα παραπολιτικό που είχε γραφτεί, ο Λοβέρδος το χρέωσε στον συνεργάτη τού Βαγγέλη, τον Γιάννη Δατσέρη (σύζυγο της Συλβάνας Ράπτη), στον οποίο κάποια στιγμή, όταν τον είδε μπροστά του, είπε: «Εγώ με τον Βαγγέλη είμαι πάνω από είκοσι χρόνια φίλος. Εσείς του προσφέρετε κακές υπηρεσίες, αν νομίζετε ότι τον βοηθάτε με αυτά που κάνετε». Ο πυρηνικός γιατρός του «Ευαγγελισμού» τα έχασε. Προσπάθησε να του εξηγήσει τι είχε γίνει, αλλά ο κ. Λοβέρδος δεν άκουγε τίποτα. Συνεργάτες των δύο στελεχών της κυβέρνησης Παπανδρέου έφτασαν σε σημείο να βρίζονται και να επιτίθενται πολιτικά ο ένας εναντίον του άλλου. Ωστόσο ένας εκ των συνεργατών του Λοβέρδου συνεχώς του έλεγε: «Ανδρέα, σίγουρα πάμε μόνοι μας;» «Ναι», απαντούσε ο Λοβέρδος, σίγουρος για την πορεία του. Άλλωστε είχε διαμορφώσει όλες εκείνες τις αναγκαίες συνθήκες με τους βουλευτές προκειμένου να βγει νικητής στην κούρσα της διαδοχής. Βράδυ στο σπίτι του Δημήτρη Κρεμαστινού, όπου ήταν και ο Μίμης Ανδρουλάκης, ο κύβος είχε ριφθεί. Ήξερε ωστόσο ότι θα δεχθεί επιθέσεις από τα ΜΜΕ. Όπως και έγινε…

Η στιγμή έφτασε για τον Λοβέρδο όταν κατάλαβε από τις επιθέσεις που δέχθηκε ότι τα πράγματα δεν θα ήταν και τόσο εύκολα γι’ αυτόν. Τα έβαλε κάτω, τα μέτρησε και είπε μέσα του: Αξίζει για την αρχηγία να υποστώ τέτοια μεγάλη επίθεση με ψεύδη και λάσπη που στο τέλος ποιος ξέρει τι θα μείνει; Και τότε αποφάσισε να κάνει τη στροφή. Βέβαια και από την πλευρά του Βενιζέλου διαφαινόταν ανάλογη διάθεση για συμπόρευση. Ήταν όμως θέμα γοήτρου το ποιος θα έκανε την πρώτη κίνηση.

Ο δρόμος προς την πλατεία Συντάγματος και το ραδιόφωνο στο υπουργικό αυτοκίνητο

Εκείνες τις μέρες στο γραφείο του Λοβέρδου υπήρχε έντονος εκνευρισμός. Κάλεσε δυο-τρία στελέχη της απόλυτης εμπιστοσύνης του, μεταξύ των οποίων τον Βασίλη Χρήστου και τον Ευθύμιο Καρδαρά, και τους είπε: «Δεν θα πείτε σε κανέναν τίποτα, πάμε στο υπουργείο Οικονομικών σε είκοσι λεπτά». Κατάλαβαν τι εννοούσε. Μέσα στο αυτοκίνητο, καθώς είχε μαθευτεί από τους δημοσιογράφους ότι κάτι γίνεται και το έλεγαν στα ραδιόφωνα και τα κινητά δεν σταματούσαν να κτυπούν, κατάλαβαν ότι το… μυστικό είχε διαρρεύσει από την άλλη πλευρά. Έφτασαν στο γραφείο του Βενιζέλου και κλείστηκαν οι δυο τους -υποτίθεται για τις τιμές στα φάρμακα- λίγη ώρα, όμως μετά ανακοίνωσαν μπροστά στις κάμερες, γεμάτοι πλατιά χαμόγελα, την κοινή συμπόρευση για την αρχηγία του ΠΑΣΟΚ.

Συνεργάτες και των δύο που παρακολουθούσαν δήλωσαν ότι όλο αυτό το εγχείρημα δεν θα είχε μεγάλο δρόμο μπροστά του. Τυπικά πάντως έδιναν τα χέρια…

Δεν άργησαν όμως οι συνεργάτες τους να επιβεβαιωθούν. Θυμίζουμε ότι η κόντρα που υπήρχε πριν συνενώσουν τις δυνάμεις τους ήταν για τον τρόπο που θα γινόταν η εκλογή. Με κάλπη από τη βάση που ήθελε ο Λοβέρδος ή από το συνέδριο ή την ΚΟ που επιθυμούσε ο Βενιζέλος, επειδή ήταν πιο ελεγχόμενα όργανα από τον ίδιο. Τελικά συμφωνήθηκε από τη βάση.

Η πρώτη ρήξη και το πούλημα

Η πρώτη ρήξη ήρθε λίγο μετά τη συγκατοίκηση. Υπήρχε εξαρχής αρκετή επιφυλακτικότητα μεταξύ τους, αλλά και οι δύο κρατούσαν τα προσχήματα. Οι δύο άνδρες είχαν ορίσει δύο συνεργάτες τους για να μιλούν κάθε φορά που θα συνέβαινε είτε κάποια παρεξήγηση είτε χρειαζόταν κάποιο θέμα να ρυθμιστεί. Από την πλευρά του Βενιζέλου είχε οριστεί ο Κ. Σκανδαλίδης και ο Βαγγέλης Αργύρης και από την πλευρά του Λοβέρδου ο βουλευτής Δράμας Χρήστος Αηδόνης, που παλαιότερα ήταν κοντά στον Χρήστο Παπουτσή. Η σύζυγός του Εύη εργαζόταν στο γραφείο του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου στη Βουλή και είχε άμεση επαφή με ό,τι γινόταν.

Οι μυστικές συσκέψεις και οι γνωριμία στελεχών

Ένα απόγευμα ο Βαγγέλης Βενιζέλος επισκέφθηκε στο υπουργείο Υγείας τον κ. Λοβέρδο, όπου στο γραφείο του είχαν συγκεντρωθεί οι άνθρωποί του για να τους γνωρίσει ο τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Στην ουσία ήθελε να έρθει πιο κοντά στον συγκάτοικό του… Στη σύσκεψη παρόντες ήταν βουλευτές και στελέχη του πρώην υπουργού Υγείας, μεταξύ των οποίων η Θεοδώρα Τζάγκρη, ο Χρήστος Αηδόνης, ο Μάρκος Μπόλαρης κ.ά. Ήταν τότε που έξω από το υπουργείο Υγείας στην Κηφισίας ήταν συγκεντρωμένες πολλές κάμερες περιμένοντας τον Βενιζέλο, ο οποίος όμως έφυγε από την πίσω πόρτα για να μη γίνει αντιληπτός από τους δημοσιογράφους. Στη σύσκεψη εκείνη ειπώθηκαν πολλά μεταξύ Βενιζέλου, Λοβέρδου και των συνεργατών τού πρώην υπουργού Υγείας. Τόσα που κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα ερχόταν μία ημέρα που οι δύο άνδρες δεν θα… βλέπονταν.

Στη «συμφωνία» που είχε κλειστεί, ανάμεσα στα άλλα είχε αποφασιστεί όλα να γίνουν από κοινού από τα δύο επιτελεία. Να φτιαχτούν τα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ, οι επιλογές των υποψηφίων βουλευτών, η στρατηγική στις εκλογές και να καθοριστεί ο ρόλος του Λοβέρδου. Είχε ειπωθεί τότε ότι στην περίπτωση που προέκυπτε συγκυβέρνηση ΝΔ -ΠΑΣΟΚ, ο Λοβέρδος να είχε ρόλο αντιπροέδρου όχι όμως σε οικονομικό τομέα, όπως ήταν ο Βενιζέλος.

Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν έγινε. Και έτσι η πρώτη ρήξη δεν άργησε να έρθει, με τον Λοβέρδο να λέει ότι τον πούλησε ο Βενιζέλος. Κάτι που δεν το πίστευε ότι θα μπορούσε να συμβεί. Από την άλλη, για να καλύψει ο Βενιζέλος την κόντρα του με τον Λοβέρδο, διοχέτευε σε δημοσιογράφους πως οι προτάσεις του ήταν συνεχείς όπως και συνεχείς ήταν οι αρνήσεις τού πρώην υπουργού για κάποια κομματική θέση. Στην πραγματικότητα όμως ποτέ ο Βενιζέλος δεν πρότεινε τίποτα το ουσιαστικό στον Λοβέρδο, εκτός από τη θέση του αντιπροέδρου στο ΠΑΣΟΚ. Όλες οι υποτιθέμενες προτάσεις για να αναλάβει κάποιον κεντρικό ρόλο, ήταν λόγια και μόνο…

Ο εκνευρισμός και η σιωπή

Έπειτα απ’ όλα αυτά, ο Λοβέρδος κρατάει αποστάσεις από την Ιπποκράτους, όχι όμως και από το ΠΑΣΟΚ και τα στελέχη του, με τα οποία καθημερινά βρίσκεται σε επαφή. Οι λόγοι είναι προφανείς. Δεν θέλει να εμπλακεί στις αλλαγές που προωθεί ο Βενιζέλος γιατί πολύ απλά δεν είναι αλλαγές που συμβάλλουν προς θετική κατεύθυνση, στην ανανέωση του στελεχιακού δυναμικού και την ανασύσταση του κόμματος. Γι’ αυτό και επέλεξε τη σιωπή, μέχρι να κρίνει ο ίδιος το πότε θα μιλήσει, αφήνοντας περιθώριο στον Βενιζέλο αν θέλει να διορθώσει τα κακώς κείμενα.