Χωρίς αποθεματικά τα ασφαλιστικά ταμεία!

Ένα ασφαλιστικό σύστημα όχι απλώς «κουρεμένο», αλλά και με αποθεματικά που στην πράξη είναι άχρηστα για τα Ταμεία, άφησε πίσω του το πολυδιαφημισμένο PSI: Τα νέα ομόλογα, που κρατά η Τράπεζα της Ελλάδος για λογαριασμό των Ταμείων, έχουν χάσει το μεγαλύτερο μέρος της αξίας τους στην αγορά. Έτσι, όποιο Ταμείο κάνει το λάθος να ζητήσει ρευστό από τον λογαριασμό του στην ΤτΕ υφίσταται δυσβάστακτη περιουσιακή ζημιά από την πώληση ομολόγων, που στην πράξη καθιστά απαγορευτική κάθε ανάληψη από το Κοινό Κεφάλαιο!

Οι περισσότεροι πολίτες δεν είχαν αντιληφθεί τι πραγματικά σημαίνει «κούρεμα» χρέους για τα ασφαλιστικά τους ταμεία. Έτσι όπως είχε παρουσιασθεί το εγχείρημα του PSI, ίσως πίστεψαν ότι απλώς τα Ταμεία θα έχαναν περίπου τα μισά αποθεματικά, που είχαν υποχρεωτικά τοποθετήσει στο Κοινό Κεφάλαιο της ΤτΕ. Στην πραγματικότητα όμως η ζημιά είναι πολύ μεγαλύτερη, αφού τα νέα ομόλογα που πήραν τα Ταμεία έχασαν αμέσως την αξία τους στην αγορά, επειδή οι «παίκτες» θεωρούν ότι υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα το κράτος να «κουρέψει» στο μέλλον και τα νέα ομόλογα.

Αυτό σημαίνει, όπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη, ότι τα Ταμεία βρίσκονται σήμερα περίπου στην ίδια θέση που βρέθηκαν όσοι κατά καιρούς «εγκλωβίστηκαν» στο Χρηματιστήριο, μόνο στην περίπτωσή τους αυτό δεν έγινε επειδή επέλεξαν να κερδοσκοπήσουν, αλλά επειδή με νόμο της κυβέρνησης Σημίτη (νόμος 2469/1997) το μεγαλύτερο μέρος των αποθεματικών τους επενδύεται υποχρεωτικά σε τίτλους του Δημοσίου από την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία μάλιστα έχει και την ευθύνη νομικής εκπροσώπησης των Ταμείων, ως κατόχων των ομολόγων (γι’ αυτό και στο PSI τα Ταμεία, θέλοντας και μη, υποχρεώθηκαν να ψηφίσουν υπέρ της ανταλλαγής των ομολόγων τους με νέα, καθώς η ΤτΕ άσκησε για λογαριασμό τους τα δικαιώματα ψήφου στις συνελεύσεις των ομολογιούχων, ψηφίζοντας υπέρ των λεγόμενων ρητρών συλλογικής δράσης, με τις οποίες «κουρεύτηκαν» υποχρεωτικά όλοι οι κάτοχοι ομολόγων ελληνικού δικαίου).

Με απλά λόγια, τα Ταμεία αντάλλαξαν τα παλιά τους ομόλογα με νέα κρατικά ομόλογα ονομαστικής αξίας 31,5 ευρώ, για κάθε 100 ευρώ παλαιών ομολόγων που κατείχαν, συν 15 ευρώ σε ομόλογα υψηλής αξίας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Τα νέα ελληνικά ομόλογα που πήραν (τα 31,5 ευρώ για κάθε 100 ευρώ παλαιών ομολόγων) έχουν χάσει σήμερα πάνω από 90% της αξίας τους στην αγορά. Έτσι, αν ρευστοποιηθούν πριν από τη λήξη τους, προκειμένου να καλύψει ένα Ταμείο άμεσες ανάγκες χρηματοδότησης, η ανάληψη πληρώνεται πανάκριβα, με τη μορφή μεγάλων ζημιών για το Ταμείο.

Απολύτως ενδεικτικό του οικονομικού αδιεξόδου στο οποίο οδηγούνται τα Ταμεία μετά το PSI είναι το «πάθημα» του ταμείου επικουρικής ασφάλισης και περίθαλψης των δημοσιογράφων (ΕΔΟΕΑΠ). Όπως προκύπτει από έγγραφη απάντηση που έδωσε στον ΕΔΟΕΑΠ ο υποδιοικητής της ΤτΕ, Γ. Παπαδάκης, το Ταμείο είχε τοποθετήσει 115 εκατ. ευρώ στο Κοινό Κεφάλαιο και μετά την ολοκλήρωση του PSI η ονομαστική αξία της τοποθέτησης αυτής έπεσε στα 59 εκατ. ευρώ (αξία σε περίπτωση διακράτησης μέχρι τη λήξη). Όμως, το πραγματικό ύψος του αποθεματικού, με βάση τις τρέχουσες τιμές των νέων ομολόγων στην αγορά στις 12 Μαρτίου ήταν μόνο 35 εκατ. ευρώ, δηλαδή περίπου 30% του αρχικού αποθεματικού («κούρεμα» κατά 70%, σε τρέχουσες τιμές αγοράς).

Η διοίκηση του ΕΔΟΕΑΠ έκανε το σφάλμα να προχωρήσει σε πέντε διαδοχικές απολήψεις κεφαλαίου από το Κοινό Κεφάλαιο τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Η ΤτΕ λέει ότι, για να καλύψει αυτά τα αιτήματα για ρευστό, πούλησε σε «χτυπημένες» τιμές ομόλογα που είχε το Ταμείο στο Κοινό Κεφάλαιο. Το αποτέλεσμα ήταν ότι στις 7 Ιουνίου 2012 ο ΕΔΟΕΑΠ ενημερώθηκε από την ΤτΕ ότι το υπόλοιπο του λογαριασμού του είχε ονομαστική αξία 5,6 εκατ. ευρώ, που θα είναι βέβαια πολύ χαμηλότερη αν το Ταμείο προχωρήσει σε νέες απολήψεις και η ΤτΕ ξαναπουλήσει ομόλογα σε «χτυπημένες» τιμές! Στην πραγματικότητα, δηλαδή, ένα «κούρεμα» και πέντε αναλήψεις έχουν εξαφανίσει όλο το κεφάλαιο που διατηρούσε ο ΕΔΟΕΑΠ στην ΤτΕ και το Ταμείο, ένα από τα υγιέστερα ως τώρα, αντιμετωπίζει πρόβλημα βιωσιμότητας! (Περισσότερα στη σελ. 17)

Τα αποθεματικά έγιναν καπνός!

Ανάλογο πρόβλημα έχουν συνολικά οι ασφαλιστικοί οργανισμοί και τα άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, που διατηρούν υποχρεωτικά τα αποθεματικά τους στο Κοινό Κεφάλαιο της ΤτΕ. Τον Φεβρουάριο, η ονομαστική αξία των ομολόγων που κατείχε η ΤτΕ για λογαριασμό τους, σύμφωνα με τη λογιστική κατάσταση της Τράπεζας, έφθανε περίπου τα 24 δισ. ευρώ. Τον Απρίλιο, μετά το «κούρεμα», η ονομαστική αξία των ομολόγων είχε μειωθεί στα 13,4 δισ. ευρώ, ενώ η αποτίμησή τους στην αγορά υπολογίζεται από τραπεζικά στελέχη ότι δεν ξεπερνούσε τα 7 δισ. ευρώ και σήμερα είναι ακόμη χαμηλότερη: κάτω από 5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις! Ουσιαστικά, τα κεφάλαια των Ταμείων έχουν εξανεμισθεί και πλέον δεν μπορούν να τραβήξουν χρήματα από την Τράπεζα της Ελλάδος, παρά μόνο αν αποδεχθούν ότι η ανάληψη θα ισοδυναμεί με τεράστια περιουσιακή ζημιά.

Ο Οικονομικός Εισαγγελέας Γρ. Πεπόνης ζήτησε διεξαγωγή προκαταρκτικής εξέτασης, για να διαπιστωθεί αν έχει τελεστεί το αδίκημα της απιστίας από στελέχη της ΤτΕ ή από τη διοίκηση του ΕΔΟΕΑΠ.

Όταν, όμως, μια διοίκηση Ταμείου αντιμετωπίζει τον κίνδυνο, έπειτα από μια «ζημιογόνο ανάληψη», να βρεθεί υπόλογη ακόμη και για απιστία, είναι προφανές ότι καμιά διοίκηση δεν πρόκειται να αποφασίσει εύκολα να προχωρήσει σε ανάληψη από το Κοινό Κεφάλαιο, ακόμη και αν το Ταμείο αντιμετωπίζει σοβαρή οικονομική ανάγκη. Οι ζημιές από αναλήψεις και ο κίνδυνος να αντιμετωπίσει μια διοίκηση ακόμη και ποινικές ευθύνες καθιστούν πρακτικά άχρηστα τα ελάχιστα αποθεματικά των Ταμείων, που έχουν απομείνει στο Κοινό Κεφάλαιο. Και το μεγάλο ερώτημα που προβάλλει για όλους τους ασφαλισμένους είναι πώς μπορεί να συνεχίσει την πορεία του ένα ασφαλιστικό σύστημα χωρίς αποθεματικά, τη στιγμή μάλιστα που το Δημόσιο είναι χρεοκοπημένο και υπό την κηδεμονία της «τρόικας» και έχει ελάχιστα περιθώρια να καλύψει τις ανάγκες των Ταμείων. Μήπως το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας έχει προ πολλού καταρρεύσει και είναι μόνο θέμα χρόνου να περικόψει ακόμη και βασικές παροχές στους ασφαλισμένους;

Ν.Χ.