Η 6η Μαΐου έδειξε τον δρόμο
Υπάρχει κίνδυνος να πραγματωθούν οι απειλές για έξοδο από την Ευρωζώνη αν η νέα ελληνική κυβέρνηση διεκδικήσει σθεναρά το δίκιο της χώρας; Ή μήπως η Ελλάδα είναι ξεγραμμένη ούτως ή άλλως και θα τεθεί εκποδών, ανεξάρτητα από το πρόσημο της νέας κυβερνήσεως;
Πολλά τα ερωτήματα, παρόμοια ή συναφή, και ευεξήγητος ο προβληματισμός. Προσδοκίες και φόβοι, ελπίδες και ανησυχία συνυπάρχουν. Μονάχα για ένα ζήτημα -αν θα υπάρξει κυβέρνηση ή όχι- φαίνεται ότι παρέλκουν τα ερωτήματα. Όλα τα στοιχεία οδηγούν στο συμπέρασμα ότι δεν θα ταλανίσει τη χώρα (και) το κενό της ακυβερνησίας. Που είναι προτιμότερο, ως πρόσκαιρο καθεστώς από τη νόθευση της λαϊκής εντολής, με τη συγκρότηση μιγαδικών σχημάτων που θα ορχούνται στο ίδιο (μνημονιακό) πεδίο, αλλά δεν παύει η ακυβερνησία να παροξύνει τα ήδη δυσεπίλυτα προβλήματα. Τέλος πάντων, όλα δείχνουν ότι θα υπάρχει κυβέρνηση τη Δευτέρα… Ας δούμε, λοιπόν, τα υπόλοιπα, αποφεύγοντας την πολυκαιρισμένη λέξη «διακύβευμα»…
Έξοδος από την Ευρωζώνη: Οι απειλές ποτέ δεν έλειψαν. Συνόδευαν εκφοβιστικά τις εξαγγελίες οδυνηρών μέτρων, ώστε να περιοριστούν οι λαϊκές αντιδράσεις και να καμφθεί το φρόνημα της αιφνιδιασμένης κοινωνίας. Απειλές -ευθείες ή πλάγιες-, υψωμένα δάκτυλα και αφόρητες πιέσεις έκαναν την εμφάνισή τους, ακόμη και όταν είχε υψώσει το ανάστημά του ο Σαμαράς. Οι ιθύνοντες της Ένωσης διέβλεπαν -και σωστά- έναν μεγάλο κίνδυνο για τις αυθαίρετες επιλογές τους: όταν στις αντιδράσεις συνοδοιπορεί με την Αριστερά ένα συντηρητικό κόμμα, οι πιθανότητες να καταστούν ανέλεγκτες οι εξελίξεις πολλαπλασιάζονται. Το άμαθο σε κινητοποιήσεις κεντροδεξιό κομμάτι της κοινωνίας στο συκοφαντημένο πεζοδρόμιο; Κίνδυνος-θάνατος για τη συστημική άμυνα. Εφ ω και εξαπολύθηκε μια πρωτοφανής επιχείρηση πιέσεων προς τον Σαμαρά αλλά και ανοιχτών προειδοποιήσεων για την τύχη της χώρας. Ήταν η εποχή κατά την οποία η λέξη «αναδιαπραγμάτευση» δεχόταν πυρά και λοιδορίες, ενώ άναβε ταυτόχρονα το φωτάκι της εξόδου από την Ευρωζώνη. Αργότερα ημέρεψε και υποτάχθηκε ο Σαμαράς, αλλά δεν τον ακολούθησε η κοινωνία. Όλοι κατάλαβαν -και πρώτοι οι Γαλλογερμανοί- ότι «κάτι τρέχει» στο τιμάριο του Νότου. Και άρχισαν να προετοιμάζονται για το χειρότερο. Κι όταν αυτό ήρθε (εκρηκτική άνοδος του θυελλώδους ΣΥΡΙΖΑ), οι προειδοποιητικές βολές για έξοδο από την Ευρωζώνη προσέλαβαν χαρακτήρα μόνιμου καταιγισμού.
Οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία και όχι απλώς στην ευρωπαϊκή τοιαύτη από ενδεχόμενη αποπομπή της Ελλάδος είναι γνωστές και ομολογημένες. Σήμερα, βέβαια, είναι καλύτερα οχυρωμένη η Ευρωζώνη, αλλά αυτό δεν αρκεί. Με το πρώτο σήμα οι αγορές θα επιπέσουν στην Ισπανία και την Ιταλία και το ντόμινο θα είναι γεγονός. Επομένως, έπρεπε οπωσδήποτε να προνοήσουν μέτρα για την Ισπανία, όπερ και εγένετο, και να ακολουθήσουν ανάλογα οχυρωματικά έργα για την Ιταλία και την Κύπρο, κάτι που δεν θα αργήσει να φανεί. Αν λοιπόν έχει αποφασιστεί «κεντρικά» να αποκοπεί το άρρωστο μέλος της Ευρωζώνης, αυτό θα συμβεί ακόμη κι αν αναδειχθεί κυβέρνηση μικρών απαιτήσεων και προσδοκιών. Εν η περιπτώσει επιβεβαιωθεί το σενάριο αυτό, αποκαλύπτεται καθαρά ότι το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στη μορμώ του Τσίπρα, αλλά στο εγγενές πάσχον του Μνημονίου και της πολιτικής που εφαρμόστηκε. Εξάλλου, όπως προείπαμε, οι ψίθυροι και οι κραυγές για πιθανή έξοδο από την Ευρωζώνη είχαν αρχίσει πολύ πριν εμφανιστεί ο Τσίπρας στο προσκήνιο.
Όμως η έξοδος ούτε θεσμικά είναι δυνατή (δεν υπάρχει σχετική πρόβλεψη) ούτε πατάς ένα κουμπί και σβήνει το φως των δεδομένων αρμών με την Ευρωζώνη. Υπάρχει ακόμη ένα στοιχείο που υπενθυμίζει το περίπλοκον της πιθανής επιχείρησης. Είναι οι αμερικανικές εκλογές. Όσο κι αν φαντάζει ασύνδετο, το στοιχείο αυτό βαρύνει ιδιαίτερα, διότι ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδος δύναται να προκαλέσει παγκόσμιους τριγμούς, με άμεσες επιπτώσεις στο προφίλ του Ομπάμα. Επομένως, μέχρι τον Οκτώβριο, οπότε και οι εκλογές στις ΗΠΑ, δεν φαίνεται να υπάρχει περίπτωση ραγδαίων εξελίξεων στο πεδίο αυτό.
Μένει να δούμε, λοιπόν, ανεξαρτήτως των προαναφερθέντων, τι θα σημάνει πιθανή ανάδειξη του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία και κατά πόσο η διελκυστίνδα για το Μνημόνιο μπορεί να προκαλέσει επίφοβες αναταράξεις. Μέχρι τώρα, οι ασκήσεις ετοιμότητος των Γερμανών καθώς και η δυσανεξία τους απέναντι στην απρόσμενη γι’ αυτούς δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν ότι θα επιστρατεύσουν τα πάντα -ό,τι θεμιτό και αθέμιτο βάζει ο νους του ανθρώπου- προκειμένου να προσγειώσουν τον Αλέξη Τσίπρα στο αεροδρόμιο του ταπεινωτικού υποχωρητισμού. Το ίδιο θα πράξουν, βέβαια, και με τον Σαμαρά, αν (ως πρωθυπουργός) ορθώσει το ανάστημά του και επιμείνει σε ουσιαστική αναδιαπραγμάτευση.
Όμως ειδικά απέναντι στον πρωθυπουργό Τσίπρα, οι απειλές θα δώσουν τη θέση τους σε συγκεκριμένες, τιμωρητικές αποφάσεις (διακοπή δόσεων κτλ.) και τα σχετικά τελεσίγραφα. Εδώ βρίσκεται το «κλειδί»: αν ο Τσίπρας επιμείνει σθεναρά, με επεξεργασμένα επιχειρήματα, έχει τη δυνατότητα -βοηθούσης και της συγκυρίας- να σπάσει το ταμπού του Μνημονίου και να δείξει στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη το προφανές. Ότι δεν πρόκειται για επηρμένο πιτσιρικά μιας άμυαλης Αριστεράς που παίζει στα ζάρια την τύχη της χώρας του, αλλά για έναν πείσμονα και ικανό εκφραστή της λαϊκής θέλησης. Ότι η φωνή του συνοψίζει το πανευρωπαϊκό και όχι απλώς πανελλήνιο αίτημα για αλλαγή της συνταγής…
Ο Τσίπρας αλλά και ο Σαμαράς έχουν στα χέρια τους ένα πολύτιμο όπλο. Το προηγούμενο του Ολάντ! Ο Πρόεδρος της Γαλλίας, ως υποψήφιος για την Προεδρία, είχε καταστήσει σαφές ότι θα επαναδιαπραγματευτεί το Δημοσιονομικό Σύμφωνο, δίνοντας έμφαση στην ανάπτυξη. Όμως, το εν λόγω Σύμφωνο εμπεριέχει και τη δημοσιονομική πτυχή (χαλάρωση της ασφυκτικής λιτότητας κτλ.), η οποία βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την ανάπτυξη, όσο κι αν προσπαθούν να πείσουν για το αντίθετο η Μέρκελ και οι συν αυτή.
Ας υψωθεί, λοιπόν, περίβλεπτη η κοινοτοπία: οι επικείμενες εκλογές είναι οι πλέον κρίσιμες στη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Η 6η Μαΐου έδειξε τον δρόμο…