Δεν αντέχουν το Grexit, αναζητούν συμβιβασμό!
Το φιάσκο της ισπανικής διάσωσης είναι πλέον σαφές ότι δεν επιτρέπει εφαρμογή ακραίων σεναρίων για την Ελλάδα, αλλά αντίθετα επιβάλλει ακόμη και στο Βερολίνο να αναζητήσει μια γραμμή συμβιβασμού με όποια κυβέρνηση αναλάβει τη διαπραγμάτευση για το επόμενο Μνημόνιο, καθώς η Ευρωζώνη δεν αντέχει, στην παρούσα φάση τουλάχιστον, μια ρήξη με καταστροφικές συνέπειες όχι μόνο στο εσωτερικό της, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο.
Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες του «Π», στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής της 28ης Ιουνίου, που χαρακτηρίζεται ως εξαιρετικά κρίσιμη για την εξέλιξη της ευρωπαϊκής κρίσης, θα προσφερθεί στη νέα ελληνική κυβέρνηση ένα πλαίσιο ουσιαστικής αλλαγής των όρων του Μνημονίου. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διαπραγμάτευση θα είναι εξαιρετικά λεπτή και δεν προσφέρεται για μονομερείς καταγγελίες και άλλες ενέργειες υψηλού ρίσκου, που θα άφηναν τους Ευρωπαίους χωρίς «φύλλο συκής» και θα άφηναν ανοικτό στις κυβερνήσεις του Βορρά μόνο τον δρόμο της οριστικής ρήξης.
Αυτό φαίνεται ότι έχει γίνει αντιληπτό και από τον ΣΥΡΙΖΑ. Οι τελευταίες δηλώσεις στελεχών του οικονομικού του επιτελείου, όπως ο Γ. Σταθάκης, αφήνουν σαφώς να εννοηθεί ότι δεν έχουν σκοπό να πάνε στη Σύνοδο Κορυφής με τη «βόμβα» της μονομερούς καταγγελίας ανά χείρας, αλλά με πρόθεση να αρχίσουν διαπραγμάτευση για ένα νέο πρόγραμμα κοινής αποδοχής. Άλλωστε, η επόμενη κυβέρνηση θα κληθεί να διαπραγματευθεί σε συνθήκες ακραίας πίεσης, καθώς τα χαμηλά ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου, χωρίς την εκταμίευση της επόμενης δόσης του δανείου, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα επιτρέψουν μια στοιχειωδώς ομαλή λειτουργία του Δημοσίου κατά το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου.
Σε αυτό το πλαίσιο, πληροφορίες του «Π» αναφέρουν ότι η «τρόικα» εξετάζει ένα εναλλακτικό σενάριο για το Μνημόνιο, που θα φέρνει μπροστά τις διαρθρωτικές αλλαγές και τις επενδύσεις και θα αφήνει σε δεύτερο πλάνο τη δημοσιονομική προσαρμογή:
Η χρονική περίοδος της δημοσιονομικής προσαρμογής αναγνωρίζεται ότι θα πρέπει να παραταθεί τουλάχιστον κατά δύο χρόνια, ενδεχομένως και κατά τρία, με αύξηση της χρηματοδότησης για το πρωτογενές έλλειμμα, που υπολογίζεται ότι δεν θα ξεπεράσει τα 20-30 δισ. ευρώ, πλέον των κονδυλίων που ήδη έχουν εγκριθεί. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα στελέχη του οποίου στην Αθήνα συνεχίζουν να εργάζονται πυρετωδώς όλες τις τελευταίες ημέρες, θεωρεί ότι είναι αδιανόητο να αποφασισθούν στην παρούσα φάση δημοσιονομικά μέτρα τουλάχιστον 12 δισ. ευρώ για τη διετία 2013-2014, καθώς θα έφερναν τρομακτική επιδείνωση του ήδη βεβαρημένου οικονομικού και κοινωνικού κλίματος, θα βύθιζαν την οικονομία σε ακόμη χειρότερη ύφεση, που θα κατέληγε με μαθηματική βεβαιότητα στον οριστικό εκτροχιασμό του προγράμματος μέσα στο φθινόπωρο. Έτσι, ο νέος σχεδιασμός προβλέπει ότι θα τεθούν νέοι στόχοι για το έλλειμμα σε βάθος έως και τριετίας, που θα είναι πολύ πιο εύκολο να επιτευχθούν, ιδιαίτερα αν από το δεύτερο εξάμηνο του 2013 η οικονομία επανέλθει σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης και, παράλληλα, αποδώσουν καρπούς τα μέτρα για τη φοροδιαφυγή.
Έμφαση σε αγορές, κράτος, επενδύσεις
Στο νέο Μνημόνιο, όμως, θα δοθεί μεγαλύτερο βάρος στα διαρθρωτικά μέτρα, για τα οποία μάλιστα θα τεθούν πολύ σύντομες προθεσμίες εφαρμογής. Σύμφωνα με πληροφορίες, το ΔΝΤ δίνει μεγάλη έμφαση πλέον στη λειτουργία των αγορών, στην απελευθέρωση του ανταγωνισμού και στη μείωση του πληθωρισμού που μπορεί να έρθει από αυτήν την οδό, αναγνωρίζοντας ότι οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στις περισσότερες επιμέρους αγορές δεν επιτρέπουν την υποχώρηση των τιμών, παρότι οι αμοιβές της εργασίας συμπιέζονται δραματικά. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζεται με ιδιαίτερη έμφαση ο μηχανισμός διαμόρφωσης των τιμών στα σούπερ μάρκετ ή και στην αγορά καυσίμων, ενώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται έκθεση εμπειρογνωμόνων του ΟΟΣΑ, στο τέλος του καλοκαιριού, η οποία θα προσδιορίζει όλες τις νομοθετικές ρυθμίσεις που στρεβλώνουν τη λειτουργία των αγορών, ώστε να ζητηθεί η κατάργηση ή τροποποίησή τους μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του έτους.
Επιπλέον, παρά τα προβλήματα που συνάντησαν στην Ελλάδα, που προς στιγμήν τους εξώθησαν ακόμη και σε εγκατάλειψη της αποστολής τους, οι γάλλοι εμπειρογνώμονες που ασχολούνται με τη λειτουργία του Δημοσίου έχουν σχεδόν ολοκληρώσει τις προτάσεις τους για τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν αμέσως και στις οποίες θα δοθεί επίσης μεγάλη βαρύτητα με το νέο Μνημόνιο. «Λειτουργία των αγορών και του κράτους έρχεται στην πρώτη γραμμή της επόμενης διαπραγμάτευσης για το Μνημόνιο και τα δημοσιονομικά περνούν σε δεύτερη μοίρα», τονίζουν πηγές που γνωρίζουν τις διεργασίες στους κόλπους της «τρόικας».
Εξάλλου, το σκέλος των επενδύσεων αναμένεται να έρθει στην πρώτη γραμμή ενδιαφέροντος, καθώς διαπιστώνεται ότι ο σχεδιασμός που έχει γίνει ως τώρα για το ΕΣΠΑ δεν ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες, όπου οι ιδιωτικές επιχειρήσεις και οι τράπεζες αδυνατούν να ανταποκριθούν στο σκέλος των υποχρεώσεων που τους αναλογεί ή απλώς αρνούνται να αναλάβουν επενδυτικούς κινδύνους. Ένα πρόγραμμα δανειοδότησης των μικρομεσαίων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, με 500 εκατ. ευρώ αρχικά και σταδιακή αποδέσμευση περισσότερων πόρων, σε συνδυασμό με την απεμπλοκή αμέσως χρηματοδοτήσεων για τους μεγάλους αυτοκινητόδρομους, θα είναι οι πρώτες κινήσεις προς την κατεύθυνση της αναθέρμανσης της επενδυτικής δραστηριότητας, ενώ παράλληλα θα σχεδιάζεται η ανακατανομή των πόρων του ΕΣΠΑ.
Πώς «κάηκε» το Grexit
Η νέα συμβιβαστική διάθεση με την Ελλάδα υπαγορεύεται στο Βερολίνο από τη δραματική αποτυχία του σχεδίου για γρήγορη διάσωση της Ισπανίας, ώστε να αντιμετωπισθεί από αύριο με μεγαλύτερη ασφάλεια μόνο το ελληνικό ζήτημα και με τρόπο που θα επέτρεπε στους Γερμανούς να αφήσουν την Ελλάδα στο χάος της κατάρρευσης και της εξόδου από το ευρώ.
Η αρχική συμφωνία του περασμένου Σαββατοκύριακου, για τη διάθεση στη Μαδρίτη έως και 100 δισ. ευρώ για τη στήριξη των τραπεζών της, δηλαδή ενός ποσού που θεωρείται επαρκέστατο για να καλυφθούν οι ανάγκες τους, δεν είχε την εξέλιξη που περίμενε το Βερολίνο και μέχρι την Παρασκευή το κόστος δανεισμού της Ισπανίας είχε ξεπεράσει το 7%, ενώ οι αγορές άρχισαν «γενική πρόβα» για επίθεση στην Ιταλία.
Έτσι, αντί να προστατευθεί η Ισπανία από τον κίνδυνο… ελληνικής έκρηξης, οι αγορές έφεραν το Βερολίνο μπροστά σε έναν διπλό κίνδυνο, που μπορεί να τινάξει στον αέρα όλο το σύστημα διάσωσης προβληματικών χωρών της Ευρωζώνης: αν χρειασθεί πλήρης χρηματοδοτική υποστήριξη της Ισπανίας με 350 δισ. ευρώ και της Ιταλίας με άλλα 800 δισ. ευρώ μέσα στους επόμενους μήνες, όχι μόνο εξαντλούνται όλοι οι διαθέσιμοι πόροι και του προσωρινού και του μόνιμου μηχανισμού στήριξης, αλλά στη Γερμανία θα απειληθεί σφοδρή πολιτική αναταραχή, καθώς οι φορολογούμενοι θα βρεθούν αίφνης αντιμέτωποι με τεράστια νέα βάρη για τη στήριξη των οικονομιών της περιφέρειας.
Στο «κάψιμο» του γερμανικού σχεδίου συνέβαλαν όχι μόνο οι αγορές, αλλά και οι πολιτικές δυνάμεις που συσπειρώνονται πλέον απέναντι στο Βερολίνο: ο βρετανός υπουργός Οικονομικών ευθέως αποκάλυψε ότι το σχέδιο της γερμανικής κυβέρνησης ήταν να «κάψει» την Ελλάδα, για να μπορέσει να επιβάλει στους γερμανούς ψηφοφόρους χωρίς αντιδράσεις τη διάσωση των άλλων, μεγαλύτερων οικονομιών. Κάτι ανάλογο είπε, όχι με την ίδια ευθύτητα, και ο γάλλος Πρόεδρος Ολάντ, στη συνέντευξή του στο Mega, προειδοποιώντας ότι υπάρχουν κάποιοι που απεργάζονται την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Αυτή η δημόσια αποκάλυψη τέτοιων σχεδίων από επίσημα χείλη ήταν προανάκρουσμα σκληρού «στριμώγματος» του Βερολίνου στην αυριανή συνάντηση του G20 και έφερε ευθέως τη γερμανική κυβέρνηση προ του κινδύνου να κατηγορηθεί όχι μόνο για μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση της κρίσης στην Ευρωζώνη, αλλά και για τις καταστροφικές της συνέπειες στο διεθνές οικονομικό σύστημα.
Η διπλή επίθεση στο Βερολίνο, από κυβερνήσεις και αγορές, φέρνει πλέον τη Μέρκελ προ των ευθυνών της Γερμανίας για τη διάσωση του ευρώ, χάρη στο οποίο «απογειώθηκε» την τελευταία δεκαετία η γερμανική οικονομία.
Και δεν της επιτρέπει να παίζει πλέον με την τύχη της Ελλάδας, με τρόπο που θα αποσταθεροποιούσε το διεθνές σύστημα. Έτσι, η επόμενη ελληνική κυβέρνηση έχει ουσιαστικά περιθώρια διαπραγμάτευσης για μια ανακούφιση της οικονομίας από τη βαριά λιτότητα, που όμως μπορούν να αξιοποιηθούν μόνο αν αποφευχθούν κινήσεις… καμικάζι, όπως μια μονομερής καταγγελία του Μνημονίου και της δανειακής σύμβασης.