Η Κύπρος με το ένα πόδι στον Μηχανισμό Στήριξης

Η Κύπρος βρίσκεται μια ανάσα πριν από την προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ή, κατά άλλους, βρίσκεται με το ένα πόδι στον Μηχανισμό Στήριξης, εφόσον η ανακεφαλαιοποίηση δεν μπορεί να γίνει από τους ιδιώτες και τις αγορές.

Κατά τη διάρκεια δημοσιογραφικής διάσκεψης, ο Επίτροπος Ρεν έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην Κύπρο και στην Ισπανία, επισημαίνοντας ότι αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρές ανισορροπίες, κυρίως στον χρηματοπιστωτικό τομέα, και προσθέτοντας ότι το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως.

Κόκκινη γραμμή

Η διάσκεψη Τύπου και οι δηλώσεις του Επιτρόπου Όλι Ρεν έγιναν την περασμένη Τετάρτη στις Βρυξέλλες εξ αφορμής της αξιολόγησης στην οποία προέβη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την οικονομική κατάσταση των κρατών-μελών.

Η επτασέλιδη έκθεση εγκρίθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ. Στο θέμα του τραπεζικού συστήματος της Κύπρου τονίζεται ότι έχει γίνει παρέμβαση από το κράτος μέσω νομοθεσίας ώστε να περιοριστούν οι απειλές εις βάρος της βιωσιμότητας των τραπεζών ή εις βάρος των αναγκών της ανακεφαλαιοποίησης, οι οποίες δεν μπορούν να καλυφθούν από τις αγορές. Με άλλα λόγια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι η κυπριακή κρατική παρέμβαση μεταφράζεται ως διαπίστωση ότι η ανακεφαλαιοποίηση δεν μπορεί να γίνει από τις αγορές ή ότι είναι περιορισμένες οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο.

Συνεπώς, η Κύπρος μάλλον προσφεύγει στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, στο τμήμα το οποίο βοηθάει τις τράπεζες και όχι τα υπό πτώχευση κράτη.

Πρόσθετα μέτρα

Γενικότερα, σε ό,τι αφορά την Κύπρο διατυπώνονται οκτώ συνολικά συστάσεις:

1. Ζητείται η λήψη πρόσθετων μέτρων για να επιτευχθεί η αντιμετώπιση του υπερβολικού ελλείμματος εντός του 2012, ο αυστηρός έλεγχος των δαπανών, με σκοπό τη μείωση του δημοσίου χρέους, η βελτίωση της φοροσυλλεκτικότητας, καθώς και η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

2. Ζητείται η εναρμόνιση της εποπτείας των συνεργατικών πιστωτικών ιδρυμάτων σύμφωνα με τα πρότυπα που ισχύουν για τις εμπορικές τράπεζες, καθώς και η ενίσχυση των κανονιστικών διατάξεων για την αποτελεσματική ανακεφαλαιοποίηση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, προκειμένου να περιοριστεί η έκθεση του χρηματοπιστωτικού τομέα σε εξωτερικές κρίσεις.

3. Ζητείται η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος και η αντιμετώπιση των υψηλών ποσοστών φτώχειας ανάμεσα στους ηλικιωμένους. Ταυτοχρόνως, επισημαίνεται η ανάγκη ευθυγράμμισης του ορίου αφυπηρέτησης με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής.

4. Ζητείται η ολοκλήρωση εθνικού σχεδίου υγείας κατά τρόπο άμεσο και στη βάση οδικού χάρτη.

5. Ζητείται η βελτίωση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού και η λήψη περαιτέρω μέτρων για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων.

6. Ζητείται η λήψη ενισχυτικών μέτρων με σκοπό την τόνωση της επιχειρηματικής καινοτομίας.

7. Ζητείται η άρση αδικαιολόγητων εμποδίων στις αγορές υπηρεσιών και η βελτίωση της εφαρμογής της οδηγίας των υπηρεσιών σε τομείς με μεγάλο δυναμικό ανάπτυξης, όπως ο τουρισμός.

8. Ζητείται η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μέσω και της μεταρρύθμισης του συστήματος αυτόματης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, κατόπιν διαβούλευσης με τους κοινωνικούς εταίρους και σύμφωνα με την εθνική πρακτική.

Δημοσιονομικό έλλειμμα και ανεργία

Σχετικά με τους δείκτες της κυπριακής οικονομίας, στην έκθεση αξιολόγησης επισημαίνεται ότι ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2012 θα έχει αρνητικό πρόσημο 0,8% επί του ΑΕΠ, ενώ το 2013 αναμένεται να είναι της τάξεως του 0,3% επί του ΑΕΠ.

Αναφορά γίνεται στην ανεργία, η οποία εκτιμάται ότι εντός του 2012 θα φθάσει στο 8,9%. Ως προς τη βελτίωση της δημοσιονομικής κατάστασης, στην έκθεση τονίζεται ότι έχει ληφθεί σειρά μέτρων για τη μείωση του ελλείμματος.

Ύφεση και φοροδιαφυγή

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρει ότι για την αντιμετώπιση της οικονομικής ύφεσης η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει ένα ευρύ πακέτο μέτρων, προκειμένου να ενισχύσει τη δυνητική ανάπτυξη της χώρας, την απασχόληση, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα.

Επιπροσθέτως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι παρά τις προσπάθειες η Κύπρος επηρεάζεται από ένα μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, από σημαντικό χρέος στον ιδιωτικό τομέα, από διευρυνόμενα ετήσια ελλείμματα των δημόσιων οικονομικών και από τη μεγάλη έκθεση του τραπεζικού τομέα στην Ελλάδα.

Στα αρνητικά στοιχεία προστίθεται η αδυναμία συλλογής φόρων, που οδηγεί στην αύξηση της φοροδιαφυγής.

Ταμείο συντάξεων και φτώχεια ηλικιωμένων

Επισημαίνεται ακόμη ότι η Κύπρος χρειάζεται συνολική μεταρρύθμιση του συστήματος συντάξεων προκειμένου να αντιμετωπιστούν προβλήματα επάρκειάς του, δεδομένου του υψηλού κινδύνου φτώχειας μεταξύ των ηλικιωμένων. Ταυτοχρόνως, επιβάλλεται η μεταρρύθμιση του ταμείου συντάξεων, που θα δημιουργήσει προϋποθέσεις για τη βιωσιμότητά του.