«Καλά να πάθουν οι Έλληνες, αυτό ήθελαν, αυτό τους ταίριαζε, ο Τσίπρας…»
Η βαρύτατη ήττα του ΠΑΣΟΚ που κατέγραψε ποσοστό χαμηλότερο και από εκείνο του 1974, όταν ξεκίναγε, κάνει τον Βαγγέλη Βενιζέλο, που αντιμετωπίζει τις κατηγορίες ότι υποβάθμισε το κόμμα στην τρίτη θέση, να εμφανίζεται αρκετά οξύθυμος και να είναι μετά την Κυριακή οργισμένος ακόμη και με τους συνεργάτες του. Δεν μιλάει σε κανέναν, στοχάζεται αναλύοντας τα αίτια της ήττας και μονολογεί. «Καλά να πάθουν οι Έλληνες, αυτό ήθελαν και αυτό τους ταίριαζε, ο Τσίπρας…», είναι μερικές από τις κουβέντες που λέει κάθε μέρα σε συνομιλητές του. Αναμφισβήτητα ο Βαγγέλης Βενιζέλος πήρε ένα κόμμα στο 8% και το ανέβασε λίγο πάνω από το 13%. Ωστόσο βρίσκεται σε δεινή πολιτική θέση, γιατί είναι η δεύτερη προσωπική του ήττα. Η πρώτη ήταν το 2007, στην εσπευσμένη αναμέτρηση για την αρχηγία με τον Παπανδρέου.
Το ΠΑΣΟΚ αυτήν την ώρα, όπως αρκετοί παραδέχονται, μοιάζει με τον «Τιτανικό» που έχει χτυπήσει στο παγόβουνο και αργά αργά βυθίζεται στα παγωμένα νερά του Ατλαντικού Ωκεανού. Δίνει την εικόνα μελλοθάνατου, που οι κτύποι της καρδιάς του σιγοσβήνουν αργά αλλά σταθερά, μοιάζει με ένα άνυδρο δένδρο που, όπως έλεγε και ο Χαρίλαος Φλωράκης, είναι ανώφελο να το ποτίσεις από τη στιγμή που έχει ξεραθεί. Είναι ένας πολιτικός οργανισμός ξεπερασμένος, ντεμοντέ, με δίχως πλέον ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα. Χωρίς πρόσωπα που να εγγυώνται τη διαφάνεια και την προοπτική. Ο Β. Βενιζέλος δεν έχει πολλά περιθώρια κινήσεων. Αν βάλει λουκέτο στο κόμμα του και θελήσει να δημιουργήσει κάτι άλλο, θα βρει αντιστάσεις ακόμη και από τους ίδιους τους συνεργάτες του. Ορισμένοι μάλιστα συγκρίνουν τον κ. Βενιζέλο με τον Έβερτ, όταν έγινε ένα φεγγάρι πρόεδρος της ΝΔ, οδήγησε την παράταξη στην ήττα και γρήγορα κατέληξε στον πάγκο. Αν πάλι συνεχίσει με το σημερινό ΠΑΣΟΚ και επιχειρήσει μικροαλλαγές, κάνοντας κάποιο λίφτινγκ, γρήγορα θα ξεθωριάσουν. Γιʼ αυτό, όπως τονίζουν στελέχη, χρειάζεται να βρει τη χρυσή τομή ανάμεσα στα δύο, αλλά επειδή ο ίδιος είναι παρορμητικός ως χαρακτήρας και δεν έχει μάθει να χάνει, προσπαθεί απεγνωσμένα να πιαστεί από το σχοινί, μπας και σωθεί.
Το ΠΑΣΟΚ έχει χάσει τη φρεσκάδα του. Δεν εκπροσωπεί τίποτα απολύτως στην κοινωνία, είναι τρίτο κόμμα που συνεχώς συρρικνώνεται. Με τα ίδια πρόσωπα δεν μπορεί να εγγυηθεί τίποτε το νέο, που μπορεί να δημιουργήσει προσδοκίες και χτυποκάρδια στους ψηφοφόρους. Αυτό το κάνει ο Τσίπρας, καλώς ή κακώς, αναφέρουν συνομιλητές του Βενιζέλου. Εμφανίζεται με έναν αριστερό λόγο και όχι αποστεωμένο, μνημονιακό. Αναρωτιούνται μάλιστα πολλοί αν ο Τσίπρας αντιγράφει τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον προσαρμόζει στο 2012 ή το κόμμα του, ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι το νέο ΠΑΣΟΚ της εποχής, όπως εκείνο που έφτιαξε ο ιδρυτής του και επί τριάντα χρόνια ήταν πρωταγωνιστής των εξελίξεων. Στο ΠΑΣΟΚ δεν θέλουν να το πιστέψουν. Οι δημοσκοπήσεις όμως που έχουν στα χέρια τους αποτυπώνουν με τη γλώσσα των αριθμών ότι ο Τρίπρας συνεχώς ανεβαίνει με τα όσα υποστηρίζει –ψέματα ή αλήθεια– και το ΠΑΣΟΚ εξαφανίζεται από τον πολιτικό χάρτη καθημερινά! Παρομοιάζουν το ΠΑΣΟΚ με τον ασθενή που αιμορραγεί λίγο πριν τον επιθανάτιο ρόγχο.
Τα στελέχη που διαθέτει το ΠΑΣΟΚ σήμερα δεν είναι ικανά να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο για να αλλάξουν τη φορά των πραγμάτων. Η κοινωνία τούς προσπέρασε και ψάχνει αλλού. Είτε, αμυδρά, εντός του ΠΑΣΟΚ είτε, πολύ περισσότερο, εκτός του ΠΑΣΟΚ.
Θα είναι λάθος του Βενιζέλου, λένε, να ανακατέψει απλώς την τράπουλα, μοιράζοντας πόστα και τοποθετώντας δεξιά και αριστερά στελέχη του, για να έχουν με κάτι να ασχοληθούν. Χρειάζεται ριζική επανίδρυση σε βάθος, επώδυνη διάλυση σε νοοτροπίες, αντιλήψεις, στην εικόνα των στελεχών και διαφάνεια παντού. Για να γίνει αυτό, όμως, το ΠΑΣΟΚ πρέπει να λυτρωθεί από τον ίδιο του τον εαυτό, να παραμείνει εκτός εξουσίας, εκτός κοινωνίας, τουλάχιστον για 4-5 χρόνια. Να ξεχαστεί, να αναμορφωθεί, να επανασυσπειρωθεί. Το έχει το κουράγιο αυτό ο Βενιζέλος; Έχει συνειδητοποιήσει ότι για να γίνουν όλα αυτά και να σωθεί η παράταξη από το σαράκι της ίσως χρειαστεί να αποχωρήσει; Είναι διατεθειμένος;