Ανατρεπτική δυναμική
Όχημα, μια κυβέρνηση «γενικής» συμμετοχής, με επιχείρημα –ή άλλοθι– τις επιπτώσεις από την ακυβερνησία. Ο στόχος τριπλός: επανανομιμοποίηση των μνημονιακών δυνάμεων, συνένοχη συμμετοχή της Αριστεράς στο κυβερνητικό σχήμα και παροχή πολύτιμου χρόνου στους μεγάλους ηττημένους για να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους.
Ο στόχος αυτός δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται. Η ΔΗΜΑΡ του κ. Κουβέλη, που αρχικά άφησε κάποιες ελπίδες στο μνημονιακό μπλοκ, δείχνει να υπαναχωρεί. Ο κυβερνητικός πειρασμός τέτοιου τύπου καθώς και τα εσωτερικά φτερουγίσματα κάποιων βουλευτών και στελεχών του νεοπαγούς κόμματος έδωσαν τη θέση τους στον ρεαλισμό της αυτοπροστασίας. Ενδεχόμενη συμμετοχή σε οικουμενική κυβέρνηση θα μείωνε σημαντικά την εκλογική δύναμή τους, αν δεν τους εκμηδένιζε.
Το επιχείρημα της ακυβερνησίας, παρότι επιστρατεύεται τρομοκρατικά, δεν στερείται σημασίας. Οι λόγοι προφανείς. Πόσω μάλλον όταν η χώρα βιώνει μια από τις χειρότερες περιόδους της ιστορίας της. Βέβαια, και υπό κανονικές συνθήκες σταθερών κυβερνήσεων, το κράτος υπολειτουργεί, αδυνατώντας να ανταποκριθεί σε στοιχειώδεις υποχρεώσεις (π.χ. είσπραξη φόρων). Εν πάση περιπτώσει, η ακυβερνησία όντως δημιουργεί πρόβλημα και εγκυμονεί κινδύνους, αλλά πολλαπλασίως περισσότεροι αποκαλύπτονται οι κίνδυνοι από κυβερνήσεις χλωμές και ευένδοτες απέναντι στους επικυρίαρχους. Η πρόσφατη εμπειρία –κυρίως αυτή– δεν αφήνει περιθώριο για ενστάσεις…
Με βασικό επιχείρημα την ανάγκη να εγκατασταθεί παντί τρόπω κυβέρνηση, η καθεστωτική χορεία επιχείρησε να συνθλίψει την αντιρρητική φωνή του ΣΥΡΙΖΑ. Μέσα Ενημέρωσης, ΣΕΒ, ΝΔ/ΠΑΣΟΚ και εν μέρει η ΔΗΜΑΡ εξαπέλυσαν μια άνευ προηγουμένου επίθεση στον Τσίπρα, αξιοποιώντας πλήρως το υλικό του παραπολιτικού οπλοστασίου. Δυσανεξία, διαστρεβλώσεις, σπερμολογία, συκοφαντίες, κακοήθειες, ελαφρότητες και μισές αλήθειες. Βοήθησαν και λίγο κάποιες αχρείαστες πιρουέτες (συναντήσεις με κοινωνικούς φορείς στο πλαίσιο της διερευνητικής εντολής), καθώς και οι άτεχνες προσεγγίσεις σοβαρών θεμάτων (Στρατούλης / τράπεζες), κι έτσι ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε πανταχόθεν βαλλόμενος. Μονάχα για το προπατορικό αμάρτημα δεν εγκάλεσαν τον Τσίπρα…
Δεν αδικεί την αλήθεια το επιχείρημα των δύο πρώην μεγάλων ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παραπέμπει σε κόμμα διαμαρτυρίας παρά σε κομματικό μόρφωμα ικανό να κυβερνήσει. Όντως, ο τροπαιούχος των εκλογών δεν διαθέτει σοβαρό και ολοκληρωμένο Σχέδιο για τη διακυβέρνηση της χώρας. Όμως, ο λόγος που ψηφίστηκε δεν είναι η κυβερνητική του πρόταση, αλλά το συμπυκνωμένο μήνυμα που έστειλε –και μέσω του ΣΥΡΙΖΑ– ικανό μέρος της ελληνικής κοινωνίας εναντίον του Μνημονίου… Πέραν αυτών, το επιχείρημα Σαμαρά / Βενιζέλου πάσχει καίρια στον πυρήνα του και κατά τούτο συνιστά μισή αλήθεια: τη στιγμή που εγκαλούν τον ΣΥΡΙΖΑ για έλλειψη Σχεδίου, οι ίδιοι παρουσιάστηκαν στις εκλογές εντελώς γυμνοί, μηρυκάζοντας ανεπεξέργαστες προτάσεις και εξαγγελίες, τις οποίες προέβαλαν ως πλήρες πρόγραμμα.
Αφήνοντας κατά μέρος τη στρεψόδικη συμπεριφορά των εκπεσόντων, ας επανέλθουμε στο μείζον – την ετυμηγορία της 6ης Μαΐου, η οποία κλόνισε το οικοδόμημα του ημέτερου δικομματισμού και τροφοδότησε ποικίλους προβληματισμούς. Είναι σαφές ότι η ψήφος συμπύκνωσε ένα οργισμένο «ως εδώ και μη παρέκει». Πρόκειται για ηχηρή ένσταση στις επιλογές των Ευρωπαίων, απολύτως συμβατή με τις καταγεγραμμένες –εξίσου καταδικαστικές– της ευρωπαϊκής κοινωνίας και πλήθους οικονομολόγων, ακόμη και συντηρητικών. Η ολέθρια συνταγή των Μέρκελ / Σαρκοζί αποδείχτηκε αναποτελεσματική. Σχεδιάστηκε πρόχειρα και λειτούργησε, επί σκοπώ, τιμωρητικά. «Το σχέδιο διάσωσης πρέπει να πονάει. Θέλουμε να είμαστε σίγουροι ότι κανένας άλλος δεν θα το θέλει», είπε η Μέρκελ στον Γ. Παπανδρέου όταν εκείνος ζήτησε δειλά ηπιότερους όρους για το Μνημόνιο (αναλυτικό ρεπορτάζ της αμερικανικής εφημερίδας «Wall Street Journal» στις 10.5.2012). Όπερ έδει δείξαι…
Επομένως, η ετυμηγορία του ελληνικού λαού ούτε μαξιμαλιστική είναι ούτε εξωφρενική. Δεδομένου, μάλιστα, ότι η πλειονότης επιθυμεί την παραμονή της χώρας στη ζώνη του ευρώ, το αποτέλεσμα των εκλογών κατέδειξε την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των κεντρικών ευρωπαϊκών επιλογών. Δηλαδή, ενισχύει καθοριστικά την υπαρκτή δυναμική που αναπτύσσεται σε ολόκληρη την Ευρώπη και επιδοτεί αυτό που ονόμασε η στήλη «ανατρεπτική κινητικότητα»…
Είναι σαφές ότι η ανελαστική στάση της Γερμανίας σε συνάρτηση με το εν γένει δυσκίνητον της Ευρωζώνης δεν επιτρέπουν μεγάλες προσδοκίες για άμεσες αλλαγές. Ούτε βέβαια η εκλογή Ολάντ προσφέρεται για ανάλογες προσδοκίες. Σωτηριολογικές αντιλήψεις τέτοιου τύπου καλλιεργούν φρούδες ελπίδες. Ωστόσο, το άθροισμα θετικών εξελίξεων –ελληνικές εκλογές, προεδρία Ολάντ, καταδίκη της λιτότητας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο κ.ά.– δύσκολα μπορεί να αγνοηθεί και να παρακαμφθεί. Για κάποιο διάστημα η γερμανική χορωδία θα επιμένει μονότονα να αρνείται αλλαγή πολιτικής και να απειλεί ποικιλοτρόπως. Όμως οι κατακλυσμιαίες πολιτικές εξελίξεις και η πανθομολογούμενη αποτυχία της ασκούμενης πολιτικής θα εξαναγκάσουν σε υποχωρήσεις τη Γερμανία. Η βαθμηδόν χαλάρωση του ασφυκτικού ιστού θα λειτουργήσει εκτονωτικά, ως βαλβίδα ασφαλείας, και προοπτικά ως μόνη διέξοδος για τη δοκιμαζόμενη Ευρωζώνη.
Κατά τούτο, αποδεικνύεται σοφή και γόνιμη η απόφανση του ελληνικού λαού. Ψήφισε «με το θάρρος της θλίψης του» και με την ορμή της οργής του. Τιμώρησε τους θύτες και έστειλε σαφές μήνυμα στους άρχοντες της Εσπερίας. Τι λέτε; Ήταν προτιμότερη μια κυβερνητική ακινησία, βασισμένη στους φθαρμένους πυλώνες του δικομματισμού, από την προδήλως ευοίωνη –παρά τις δυσκολίες– ανατρεπτική δυναμική;