Οι κινήσεις της επόμενης μέρας

Με στόχο να επιτύχει την πρώτη εκδοχή και ν’ αποτρέψει τη δεύτερη, ο Αντ. Σαμαράς κατέβηκε κι έδωσε την προεκλογική μάχη με κεντρικό σύνθημα «αυτοδυναμία ή ακυβερνησία;», καθιστώντας σαφές ότι σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας μοναδική λύση θα είναι η επανάληψη των εκλογών. Επιχειρηματολόγησε για την ανάγκη να υπάρξει μια ισχυρή, μονοκομματική κυβέρνηση με καθαρή λαϊκή εντολή, της Νέας Δημοκρατίας εν προκειμένω, ούτως ώστε να υλοποιήσει το πρόγραμμά της χωρίς ιδεολογικές υπαναχωρήσεις και μικροκομματικούς περισπασμούς. Επέμεινε μάλιστα στη θέση του ακόμη κι όταν οι δημοσκοπήσεις έδειχναν πενιχρές τις πιθανότητες αυτοδυναμίας, τουλάχιστον σ’ αυτήν την εκλογική αναμέτρηση.

Υπηρετώντας τη συγκεκριμένη στρατηγική, ο κ. Σαμαράς σε όλες τις δημόσιες παρεμβάσεις του (ομιλίες, συνεντεύξεις κ.ά.) απέφυγε επιμελώς να προαναγγείλει τη στάση που θα τηρήσει στην περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις. Ανάλογη ήταν η στάση των στενών συνεργατών του, αλλά και κορυφαίων στελεχών με ορισμένες εξαιρέσεις. Ωστόσο, πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι το θέμα έχει συζητηθεί εκτενώς κι έχουν εξετασθεί οι εναλλακτικές στρατηγικές. Θα ήταν άλλωστε πολιτικά παράδοξο να αναμένουν το εκλογικό αποτέλεσμα για να αξιολογήσουν εκείνη τη στιγμή τα δεδομένα και να καθορίσουν την τακτική τους. Πληροφορίες μάλιστα κάνουν λόγο για τουλάχιστον τρεις συσκέψεις, μία εξ αυτών στην κατοικία του κ. Σαμαρά, στις οποίες μετείχαν σταθερά οι Χρ. Λαζαρίδης, Δ. Σταμάτης, Γ. Μουρούτης, αλλά και ορισμένοι ακόμη από το στενό επιτελείο του προέδρου της ΝΔ. Αν και οι αποφάσεις που ελήφθησαν στις συγκεκριμένες συσκέψεις κρατούνται επτασφράγιστο μυστικό, τρεις είναι οι παράγοντες που θα καθορίσουν τη στάση του κ. Σαμαρά, αν τα εκλογικά αποτελέσματα διαμορφώνουν… σκηνικό ακυβερνησίας: Πρώτον το ποσοστό που θα συγκεντρώσει η ΝΔ, δεύτερο η διαφορά που θα έχει από το ΠΑΣΟΚ και τρίτον το πόσα κόμματα θα πιάσουν το όριο εισόδου στη Βουλή. Πιο συγκεκριμένα, αν η ΝΔ κινηθεί πέριξ του 30% πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι ο κ. Σαμαράς θα επιδιώξει να οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές, προβάλλοντας την αδυναμία συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ, αλλά και με τα κόμματα της Αριστεράς. Υπάρχει μάλιστα εισήγηση στην περίπτωση αυτή να καταθέσει αμέσως τη διερευνητική εντολή και να μην κάνει χρήση της, προκειμένου να επιταχύνει τις διαδικασίες. Μεθόδευση με την οποία δεν συμφωνούν ορισμένοι από τους στενούς συνεργάτες του, που επισημαίνουν τον κίνδυνο να δοθεί η εντύπωση στους πολίτες ότι ο κ. Σαμαράς άγχεται να αναλάβει με οποιοδήποτε κόστος τη διακυβέρνηση της χώρας. «Πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να πειστεί ο κόσμος ότι η προσφυγή στις κάλπες δεν είναι συνέπεια της στρατηγικής μας, αλλά προκύπτει ως αναγκαιότητα από τα πράγματα» τονίζουν.

Αν η ΝΔ κινηθεί σε ποσοστά κοντά στο 30%, ρόλο στην τελική απόφαση θα παίξει και ο αριθμός των κομμάτων που θα μπουν στη Βουλή, κυρίως δε από αυτά που θεωρούνται όμορα, όπως η Δημοκρατική Συμμαχία, ο ΛΑΟΣ και δευτερευόντως οι Ανεξάρτητοι Έλληνες. Τα σενάρια εδώ είναι δύο: Αν είναι εντός, σε περίπτωση επαναληπτικών εκλογών η δύναμή τους θα περιορισθεί προς όφελος της ΝΔ, όπως διαχρονικά συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις. Αν είναι εκτός Κοινοβουλίου (ΛΑΟΣ, Δημοκρατική Συμμαχία), ο κ. Σαμαράς θα έχει το προνόμιο δύο κινήσεων: Είτε να πάει σε εκλογές συρρικνώνοντας ακόμη περισσότερο τα ποσοστά τους, είτε να απευθύνει «προσκλητήριο συστράτευσης» τόσο προς τον κ. Καρατζαφέρη, όσο και προς την κ. Μπακογιάννη. Κι αν αυτήν την ώρα μια επιστροφή τους στη ΝΔ φαντάζει απίθανη, την επομένη των εκλογών τα δεδομένα θα έχουν αλλάξει άρδην και, έχοντας αποτύχει να επανεκλεγούν, δεν θα έχουν την πολυτέλεια πολλών επιλογών.

Σενάρια

Τα πράγματα θα καταστούν εξαιρετικά περίπλοκα για τον κ. Σαμαρά αν το ποσοστό της ΝΔ απέχει από το 30% και τον πήχη της αυτοδυναμίας. Στελέχη του στενού επιτελείου του υποστηρίζουν ότι και σ’ αυτήν την περίπτωση πρέπει να προκριθεί η λύση των νέων εκλογών, άλλοι ωστόσο δεν συμφωνούν, μιλούν για κίνηση «υψηλού ρίσκου» με αμφίβολα αποτελέσματα. Προτείνουν τότε να αναζητηθεί «φόρμουλα» κυβερνητικής συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ, καθότι άλλη δυνατότητα δεν θα υπάρχει, τονίζοντας ότι η χώρα θα βγει προσωρινά από το αδιέξοδο, ενώ θα αμβλυνθούν και οι ανησυχίες εντός κι εκτός Ελλάδας. Ο κ. Σαμαράς απεύχεται ένα τέτοιο ενδεχόμενο όπως «ο διάβολος το λιβάνι», από την άλλη όμως θα δυσκολευτεί να λάβει μια απόφαση για επανάληψη των εκλογών αν δεν υπάρχουν οι ενδείξεις εκείνες ότι τη δεύτερη φορά θα επιτευχθεί ο στόχος της αυτοδυναμίας. Καταλήγοντας στην απόφαση να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ θα ξεκινήσει μια «μεγάλη περιπέτεια», αρχικά ως προς την επιλογή του προσώπου για τη θέση του πρωθυπουργού, αλλά και των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου. Αλλά και στη συνέχεια, όταν η πολιτική που καλείται κάθε φορά να εφαρμόσει η κυβέρνηση θα αποτελεί αντικείμενο διαφωνιών ή ακόμη και αψιμαχιών, με ό,τι αυτές θα συνεπάγονται. Τις πρώτες ημέρες της προεκλογικής περιόδου ο κ. Σαμαράς ήταν σαφής και κατηγορηματικός για τη θέση του πρωθυπουργού, λέγοντας ότι αυτονόητα θα την καταλάβει ο αρχηγός του πρώτου κόμματος. Πρόσφατα όμως, σε μια δήλωσή του έδωσε μια άλλη διάσταση στην υπόθεση. «Δεν θα κάτσω στη θέση του πρωθυπουργού χωρίς να είμαι πρωθυπουργός» σημείωσε και πολλοί το εξέλαβαν ως διαφοροποίηση της αρχικής θέσης του κι ότι ουσιαστικά προανήγγειλε ότι, σε περίπτωση κυβερνητικής συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ, δεν θα είναι ο ίδιος πρωθυπουργός. Πολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι στο θέμα αυτό ρόλο θα παίξει η διαφορά με το ΠΑΣΟΚ. Αν είναι μικρή δεν θα συμφωνήσει ο κ. Βενιζέλος, πιεζόμενος από το εσωτερικό του κόμματός του, σε πρωθυπουργία του κ. Σαμαρά. Αλλά κι ο τελευταίος δεν θα ήταν ενθουσιασμένος σε μια τέτοια προοπτική, καθώς η πίεση από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ θα ήταν ασφυκτική σε σημείο που θα δυσκολευόταν να φέρει σε πέρας τα καθήκοντά του.

Γ. ΖΑΦΕΙΡΗΣ