«Νάρκη» από το Μνημόνιο στη ρύθμιση των δανείων
Μέχρι το τέλος Ιουνίου, σύμφωνα με τον προγραμματισμό του Μνημονίου, τον οποίο υπενθύμισε έγγραφο που διέρρευσε πριν από λίγες ημέρες από το πρωθυπουργικό γραφείο, θα πρέπει η επόμενη ελληνική κυβέρνηση να έχει καταλήξει σε μια πρόταση νόμου για τη διαχείριση του προβλήματος με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αλλά και με τα δάνεια που κινδυνεύουν στο προσεχές μέλλον να «κοκκινίσουν».
Η νομοθετική ρύθμιση για τα δάνεια θα ακολουθήσει χρονικά τις αποφάσεις της επόμενης κυβέρνησης για τη διευθέτηση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, η οποία, ως γνωστόν, έχει μείνει «μετέωρη» ανάμεσα σε δύο διαδοχικές κυβερνήσεις, καθώς η κυβέρνηση Παπαδήμου την ολοκλήρωσε μόνο κατά το ήμισυ: Αποφασίσθηκε να προκαταβληθούν στις τέσσερις μεγάλες τράπεζες 18 δισ. ευρώ για να συνεχίσουν ανεμπόδιστα τη λειτουργία τους, αλλά οι όροι συμμετοχής των ιδιωτών στην ανακεφαλαιοποίηση αφέθηκαν να καθορισθούν από την επόμενη κυβέρνηση.
Το γενικό περίγραμμα της διαδικασίας, όμως, έχει ήδη χαραχθεί από την κυβέρνηση Παπαδήμου, με όρους που ακόμη και αναλυτές της JP Morgan χαρακτήρισαν «γενναιόδωρους» για τις ελληνικές τράπεζες και τους μετόχους τους: Βάσει του σχεδίου, που πολύ δύσκολα θα το ανατρέψει μια επόμενη κυβέρνηση χωρίς να προκαλέσει τεράστια αναταραχή στην αγορά, οι τράπεζες θα πάρουν τη μερίδα του λέοντος των κεφαλαίων (90%) που χρειάζονται από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, χωρίς όμως το Ταμείο να πάρει σε αντάλλαγμα μετοχές με πλήρη δικαιώματα ψήφου.
Με αυτόν τον τρόπο, εκτιμάται ότι τελικά το μεγαλύτερο μέρος από τα 50 δισ. ευρώ που έχουν «μπει στην άκρη» από το δάνειο του ευρωπαϊκού μηχανισμού θα εξαντληθεί σε αυτήν τη φάση της ανακεφαλαιοποίησης. Έτσι, ελάχιστα κεφάλαια θα μείνουν διαθέσιμα στο κράτος αν θελήσει να αναπληρώσει απώλειες των τραπεζών από μια ευνοϊκή ρύθμιση για τους δανειολήπτες με «κόκκινα δάνεια». Όταν έλθει η ώρα για να διευθετηθεί νομικά το πρόβλημα, η επόμενη κυβέρνηση θα βρεθεί στη δυσάρεστη θέση να πει στους δανειολήπτες ότι «λεφτά δεν υπάρχουν» γι’ αυτούς! Αυτό έχει μεγάλη σημασία γιατί στη σχετική παράγραφο του δεύτερου Μνημονίου, όπου ορίζεται το γενικό πλαίσιο για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που τυπικά θα είναι υποχρεωμένη να σεβασθεί η επόμενη κυβέρνηση, τίθεται ένας βασικός περιορισμός: Η νομοθετική ρύθμιση για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα πρέπει να κινείται εντός των ορίων αντοχής των τραπεζών και του Δημοσίου, που τις υποστηρίζει με (δανεικά) κεφάλαια και εγγυήσεις.
Αυτό σημαίνει ότι, αν τα περισσότερα κεφάλαια που είναι διαθέσιμα για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών εξαντληθούν για να καλυφθούν οι ζημίες από το PSI και τον έλεγχο της BlackRock στα χαρτοφυλάκια δανείων, θα μείνει διαθέσιμο ένα μικρό ποσό για να καλυφθούν πρόσθετες ζημίες που θα εγγράψουν οι τράπεζες από τη ρύθμιση για τα δάνεια των ιδιωτών. Έτσι, η «τρόικα» θα έχει τη δυνατότητα να προβάλει βέτο όχι μόνο σε ρυθμίσεις για γενικό «κούρεμα» δανείων, τις οποίες προτείνουν τα κόμματα της Αριστεράς, αλλά πιθανόν ακόμη και στη μετριοπαθέστερη πρόταση Σαμαρά για περίοδο χάριτος στους δανειολήπτες στεγαστικών, με πληρωμή μόνο τόκων.
Πέραν αυτού, στις 98 λέξεις που αφιερώνει το δεύτερο Μνημόνιο στο θέμα των δανείων περιλαμβάνονται πολλοί ακόμη περιορισμοί, που θα επιτρέψουν στην «τρόικα» να προβάλει «βέτο» σε ευνοϊκές ρυθμίσεις: Ορίζεται ότι η ρύθμιση δανείων πρέπει να είναι «στοχευμένη», δηλαδή όχι γενικού χαρακτήρα, ότι δεν θα πρέπει να θίγει την «κουλτούρα συνέπειας στις πληρωμές», ότι δεν θα πρέπει να οδηγεί δανειολήπτες στη διακοπή της εξυπηρέτησης δανείων με την προσδοκία ευνοϊκής ρύθμισης, αλλά και ότι θα πρέπει να αφήνει στις τράπεζες το δικαίωμα να αποφασίζουν ποιων επιχειρήσεων τα δάνεια αξίζει να ρυθμισθούν και ποιες θα πρέπει να αφεθούν στον… Καιάδα.
Με αυτό το γενικό πλαίσιο που διαμορφώνει το Μνημόνιο αλλά και με δεδομένη την απόφαση της κυβέρνησης Παπαδήμου να εξαντλήσει τα περισσότερα κεφάλαια στήριξης των τραπεζών προς χάριν της μείωσης των βαρών για τους ιδιώτες μετόχους, είναι φανερό ότι ελάχιστα περιθώρια μένουν μετά τις εκλογές για να εφαρμοσθούν φιλόδοξες και τολμηρές λύσεις στο πρόβλημα της υπερχρέωσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Εκτός αν η επόμενη κυβέρνηση αποφασίσει να έλθει σε σύγκρουση με την «τρόικα» και τους τραπεζίτες για να επιβάλει μια λύση υπέρ των δανειοληπτών…
Ν.Χ.