Χαλάρωσαν στο… παρά πέντε οι όροι ενίσχυσης των τραπεζών

Με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, που δόθηκε στη δημοσιότητα την Παρασκευή, αναθεωρήθηκε ένας βασικός όρος για την παροχή στήριξης στις τράπεζες από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας:
=Αρχικά, με τον νόμο του 2010, για την ίδρυση του Ταμείου, είχε ορισθεί ότι ενισχύσεις θα μπορούν να λαμβάνουν τράπεζες που θα επανέλθουν σε κερδοφορία εντός τριετίας και θα θεωρούνται βιώσιμες από την Τράπεζα της Ελλάδος βάσει των επιχειρησιακών σχεδίων που υποβάλλουν. Άλλωστε, βασικός κανόνας της Κομισιόν για την παροχή κρατικών ενισχύσεων, από τον οποίο δεν μπορούσε να αποκλίνει η κυβέρνηση, ορίζει ότι κρατικές ενισχύσεις παρέχονται μόνο σε βιώσιμες τράπεζες, ενώ οι προβληματικές θα πρέπει να εκκαθαρίζονται.
= Με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που δημοσιεύθηκε και το περιεχόμενό της συζητήθηκε την Πέμπτη σε συνάντηση του πρωθυπουργού με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος αυτός ο αυστηρός όρος αναθεωρήθηκε. Η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου προβλέπει ότι «οι λέξεις «θα διασφαλίσει κερδοφορία και βιωσιμότητα εντός τριών ετών» αντικαθίστανται από τις λέξεις «θα διασφαλίσει βιωσιμότητα στο διάστημα των επόμενων τριών έως πέντε ετών»».
= Πρόκειται για μια πολύ ουσιώδη αλλαγή, που επιτρέπει να τεθούν υπό την «ομπρέλα» του ΤΧΣ ακόμη και τράπεζες που θα έμεναν… απροστάτευτες με τα προηγούμενα κριτήρια. Η «διασφάλιση βιωσιμότητας» για την οποία θα αποφαίνεται η Τράπεζα της Ελλάδος σε διάστημα έως και πέντε ετών, και χωρίς την προϋπόθεση να έχει εμφανίσει μια τράπεζα κέρδη, ασφαλώς επιτρέπει ακόμη και σε τράπεζες για τις οποίες χωράει πολλή συζήτηση αν δικαιούνται ενίσχυση από τους φορολογουμένους να παραμείνουν σε λειτουργία με κεφάλαια που δανείζεται το κράτος από την Ευρώπη και το ΔΝΤ.
Με τον τρόπο αυτό άνοιξε ο δρόμος για να δημοσιεύσουν οι τράπεζες οικονομικά αποτελέσματα, χωρίς να αμφισβητήσουν, όπως είναι υποχρεωμένοι, οι ορκωτοί ελεγκτές τη βιωσιμότητά τους, διαπιστώνοντας ότι μετά το «κούρεμα» ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας υπολείπεται κατά πολύ του ελάχιστου ορίου του 8% που απαιτείται για να λειτουργεί μια τράπεζα.
Πάντως, η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου εξασφαλίζει μόνο την αποφυγή «ατυχημάτων» στο τραπεζικό σύστημα, ενώ μετά τις εκλογές μένει να καθορισθούν από τον επόμενο υπουργό Οικονομικών πολλές κρίσιμες λεπτομέρειες, από τις οποίες θα κριθεί αν κάποιες τράπεζες τελικά θα καταλήξουν σε κρατικοποίηση από το ΤΧΣ. Για παράδειγμα, δεν έχει αποφασισθεί οριστικά ποιο είναι το ποσοστό των κεφαλαίων που θα πρέπει να εισφέρουν οι ιδιώτες μέτοχοι για να αποφευχθεί κρατικοποίηση (το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει ότι θα διαθέσουν μόνο το 10%). Επίσης, δεν έχει αποφασισθεί πόσα δικαιώματα αγοράς μετοχών του ΤΧΣ θα έχει τη δυνατότητα να αγοράζει στο μέλλον ο ιδιώτης μέτοχος για κάθε μετοχή που θα πάρει από τις αυξήσεις κεφαλαίου (η αναλογία συζητήθηκε να είναι 1 προς 3 ή 4). Ούτε έχει κριθεί οριστικά πόσα κεφάλαια θα διατεθούν στις τράπεζες χωρίς να εκδώσουν μετοχές (με έκδοση μετατρέψιμων ομολογιών) ή πώς ακριβώς θα δοθούν οι εγγυήσεις που μπορεί να προσφέρει στις τράπεζες το ΤΧΣ (το βασικό σενάριο προβλέπει ότι το ΤΧΣ θα εγγυηθεί την αποπληρωμή στο ακέραιο των νέων ομολόγων που πήραν οι τράπεζες από το PSI).
Όλα αυτά, από τα οποία θα κριθεί τελικά το αν συμφέρει τους ιδιώτες μετόχους να τοποθετήσουν νέα κεφάλαια στις τράπεζες, το πιθανότερο είναι ότι θα αποφασισθούν μετά τις εκλογές, χωρίς πάντως να αποκλείεται μια προεκλογική έκπληξη, καθώς οι τραπεζίτες πιέζουν για γρήγορες λύσεις, φοβούμενοι ότι μετά τις εκλογές το πολιτικό κλίμα ίσως να μην επιτρέψει αρκετά ευνοϊκές για τους ιδιώτες μετόχους αποφάσεις.
Τα αποτελέσματα που δημοσίευσαν οι τράπεζες την Παρασκευή για το 2011 επιβεβαίωσαν ότι οι ζημίες τους από το «κούρεμα» του χρέους ήταν πολύ υψηλές, ακόμη και μετά τον συνυπολογισμό των φόρων που θα αποφύγουν τα επόμενα χρόνια, καθώς θα προχωρούν σε τμηματική απόσβεση των ζημιών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι και οι τέσσερις μεγάλες τράπεζες της χώρας έχουν πολύ χαμηλούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας μετά το «κούρεμα» και θα χρειασθούν μέχρι και 18 δισ. ευρώ από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (πρόκειται για κεφαλαιακές ενισχύσεις που ήδη έχουν προεγκριθεί, ώστε να συνεχίσουν κανονικά οι τράπεζες τη λειτουργία τους). Η κατανομή των ενισχύσεων, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσαν οι τράπεζες, έχει ως εξής: Η Εθνική θα πάρει μέχρι 6,9 δισ. ευρώ, η Τράπεζα Πειραιώς μέχρι 5 δισ. ευρώ, η Eurobank μέχρι 4,2 δισ. ευρώ και η Alpha Bank μέχρι 1,9 δισ. ευρώ.