Ποια κόμματα θα δικαιούνται «δωρεάν σποτ»
Αν, δηλαδή, θα έχουν τη δυνατότητα να εμφανιστούν με δωρεάν διαφημίσεις τα νέα πολιτικά κόμματα, όπως η ΔΗΜΑΡ, η Δημοκρατική Συμμαχία, η Κοινωνική Συμφωνία και οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, ή αν η κατανομή του χρόνου θα γίνει με τα ποσοστά των εκλογών του 2009, οπότε το ΠΑΣΟΚ θα έχει τη μερίδα του λέοντος.
Η νομοθεσία ορίζει πως οι δημόσιοι και οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί σταθμοί και οι συνδρομητικές πλατφόρμες «υποχρεούνται να μεταδίδουν μηνύματα κομμάτων και συνασπισμών, σε διάρκεια που καθορίζεται με απόφαση του υπουργού Εσωτερικών και του αρμόδιου για τα ΜΜΕ, η οποία και εκδίδεται μετά από σύμφωνη γνώμη της ΕΡΤ». Με την ίδια Υπουργική Απόφαση και με κριτήριο την αναλογικότητα καθορίζεται ο χρόνος που θα διατίθεται στα δελτία ειδήσεων των κρατικών και ιδιωτικών ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών. Η μάχη, λοιπόν, θα κριθεί στη Διακομματική Επιτροπή, με τις ερμηνείες που θα επιχειρηθούν να δοθούν.
Με βάση την πρακτική που έχει ακολουθηθεί στις αναμετρήσεις των προηγούμενων ετών, δωρεάν διαφημιστικά σποτ έχουν μόνο τα κόμματα που είχαν εκλεγεί στην προηγούμενη Βουλή.
Επίσης, η Διακομματική αρχικά και στο τέλος η κυβέρνηση θα αποφασίσουν αν στα ντιμπέιτ θα έχουν λόγο μόνο οι πολιτικοί αρχηγοί των κομμάτων που εξελέγησαν τον Οκτώβριο του 2009 (Βενιζέλος, Σαμαράς, Παπαρήγα, Τσίπρας, Καρατζαφέρης) ή θα αναμετρηθούν και με τους άλλους αρχηγούς, δηλαδή τους Φ. Κουβέλη, Λ. Κατσέλη, Ντ. Μπακογιάννη και Π. Καμμένο. Υπάρχουν όμως και τα κόμματα που είναι εκτός Βουλής, όπως οι Οικολόγοι Πράσινοι, η Δράση, η Χρυσή Αυγή και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Εδώ υπάρχει ήδη η προηγούμενη απόφαση 3427/2010 της Ολομέλειας του ΣτΕ έπειτα από προσφυγή της Δράσης του Στέφανου Μάνου. Το ΣτΕ έκρινε πως ο χρόνος που διατέθηκε στη Δράση κατά την προεκλογική περίοδο ήταν καθαυτό ανεπαρκής για τη στοιχειώδη ενημέρωση των ψηφοφόρων και πως το πεντάλεπτο ήταν ελάχιστο σε σύγκριση με τα –ανεξαρτήτως σταθμού– παραχωρηθέντα 3.768 λεπτά της ΝΔ και 2.819 λεπτά του ΠΑΣΟΚ και γι’ αυτό προσέκρουε στη συνταγματική αρχή της ισότητας. Επίσης, το ΣτΕ έκρινε ότι και η διαφοροποίηση ως προς τη χρονική αφετηρία της τηλεοπτικής προβολής των κομμάτων (τα παλαιά κόμματα ευθύς αμέσως με την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, ενώ τα νεοπαγή, όπως η Δράση, στη μέση περίπου της προεκλογικής περιόδου) προσέκρουε στη συνταγματική αρχή της ισότητας.
Απώλειες εκατομμυρίων ευρώ
για το Δημόσιο και το ΕΤΑΠ – ΜΜΕ
Υπάρχουν τρεις ακόμη σοβαρές παρενέργειες από τη συγκεκριμένη εκλογική νομοθεσία, όπως κωδικοποιήθηκε πρόσφατα με το ΠΔ 126/2012. Η δωρεάν μετάδοση των κομματικών σποτ σημαίνει απώλειες για το Δημόσιο από τον ΦΠΑ και το ενοίκιο των συχνοτήτων και για το ΕΤΑΠ – ΜΜΕ και τον ΕΔΟΕΑΠ από το αγγελιόσημο, ενώ προβλέπεται και παρέμβαση στην ανεξάρτητη διοικητική αρχή που είναι το ΕΣΡ.
Τα σποτ θα πληρωθούν από τους πολίτες, αφού θα μεταδοθούν δωρεάν από τους τηλεοπτικούς σταθμούς, οι οποίοι σε αντάλλαγμα θα πληρώσουν τέλη μειωμένα κατά 50%, δηλαδή θα καταβάλουν ως ενοίκιο το 1% επί του κύκλου εργασιών τους.
Το 2009 ο δωρεάν τηλεοπτικός χρόνος που δόθηκε στα κόμματα για τις εθνικές και τις ευρωεκλογές ανήλθε σε 12 εκατ. ευρώ. Για τα ποσά αυτά δεν πληρώθηκε αγγελιόσημο, δηλαδή το ΕΤΑΠ – ΜΜΕ είχε απώλειες 2,1 εκατ. ευρώ, ενώ οι τηλεοπτικοί σταθμοί σε αντάλλαγμα για τα δωρεάν σποτ κατέβαλαν ως ενοίκιο ποσόν 0,1% επί του τζίρου τους στο ελληνικό Δημόσιο.
Ωφελημένοι από τη διαδικασία αυτοί βγήκαν οι σταθμοί με υψηλό κύκλο εργασιών, όπως το Mega και ο ΑΝΤ1, που πλήρωσαν ο πρώτος 168.072 ευρώ αντί περίπου 3,2 εκατ. ευρώ και ο δεύτερος 114.260 ευρώ αντί περίπου 2 εκατ. ευρώ, εν αντιθέσει με τους μικρότερους σταθμούς, που γλίτωσαν ελάχιστα χρήματα.
Σοβαρή είναι η επίπτωση και για τα Ταμεία. Όλα τα δωρεάν μηνύματα απαλλάσσονται από κάθε τέλος, δηλαδή δεν πληρώνεται αγγελιόσημο, αν και μεταδίδονται διαρκώς διαφημίσεις.
Η χαριστική αυτή απαλλαγή από αγγελιόσημο και ΦΠΑ επιβαρύνει και το Δημόσιο και τα Ταμεία, ενώ ανοίγει τον δρόμο για προσφυγές, με βάση την αρχή της αναλογίας και της ισότητας, από τους διαφημιστές εις βάρος του ασφαλιστικού πόρου.
Τέλος, η νομοθεσία προβλέπει πως κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου στο ΕΣΡ συμμετέχουν και εκπρόσωποι των κομμάτων ή συνασπισμού κομμάτων. Η διάταξη αυτή είναι αντισυνταγματική και στο παρελθόν το ΕΣΡ είχε αρνηθεί να την εφαρμόσει.