Σε αδιέξοδο με το… καλημέρα το νέο Μνημόνιο!
Tο «Π» είχε επισημάνει από καιρό ότι αυτό που τρομάζει πλέον όχι μόνο την κυβέρνηση, αλλά και όλους τους διεθνείς συντελεστές της «διάσωσης» της Ελλάδας είναι η κατάρρευση της πραγματικής οικονομίας της Ελλάδας με απειλητικά γρήγορους και ολοένα επιταχυνόμενους ρυθμούς, και αυτό επιβεβαιώνουν όλες οι δημόσιες τοποθετήσεις που ακούστηκαν τις τελευταίες ημέρες, στον απόηχο των άστοχων πανηγυρισμών για την έκβαση του PSI.
Όλοι όσοι κρατούν στα χέρια τους πραγματικά το πηδάλιο της ελληνικής οικονομίας (η κυβέρνηση δεν περιλαμβάνεται σε αυτούς, γιατί έχει χάσει προ πολλού τον πραγματικό έλεγχο της οικονομικής πολιτικής…) καταλήγουν στη διαπίστωση ότι η ύφεση είναι η μεγαλύτερη απειλή για την Ελλάδα: Το τόνισε ο Χ. Ράιχενμπαχ, το υπογράμμισε ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, το αναγνώρισαν το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όλοι συμφωνούν στην ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων, ιδιαίτερα για την αναθέρμανση των επενδύσεων, καθώς ιδιώτες αναλυτές, όπως αυτή την εβδομάδα οι αναλυτές της Ernst & Young, διατυπώνουν εξαιρετικά απαισιόδοξες προβλέψεις για την ύφεση φέτος, κάνοντας λόγο για συρρίκνωση πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που περιμένουν η κυβέρνηση και η «τρόικα».
Οι τελευταίες αναλώνονται σε μια απελπισμένη προσπάθεια να κινητοποιήσουν τα πράγματι μεγάλα ποσά που είναι διαθέσιμα για την Ελλάδα από το ΕΣΠΑ, ώστε να πυροδοτήσουν την πρώτη σοβαρή επενδυτική δραστηριότητα ύστερα από δύο χρόνια απόλυτης αδράνειας και απόσυρσης κεφαλαίων. Την ίδια προσπάθεια έκαναν, βέβαια, και το 2011, με απογοητευτικά αποτελέσματα: Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως αποκάλυψε η έκθεση Ράιχενμπαχ, από έναν πακτωλό 2,4 δισ. ευρώ που ήταν διαθέσιμα για τη στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων με δάνεια και επιδοτήσεις, εκταμιεύτηκαν πέρυσι μόνο 11 εκατ. ευρώ!
Η αδυναμία ακόμη και να κινητοποιηθούν τα κονδύλια του ΕΣΠΑ δεν θα έπρεπε να προκαλεί έκπληξη. Και τούτο όχι μόνο επειδή η κρατική μηχανή που καλείται να τα διαχειριστεί βρίσκεται σε αποδιάρθρωση, αλλά κυρίως επειδή όλα τα προγράμματα απαιτούν τη σύμπραξη των τραπεζών και ιδιωτικών επιχειρήσεων, χωρίς την οποία όλα τα προγράμματα κινδυνεύουν να πέσουν στο κενό.
Και εκεί βρίσκεται το πραγματικό πρόβλημα: Ακόμη κι αν ήθελαν και μπορούσαν οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις να κινητοποιηθούν για την «ανάσταση» της πραγματικής οικονομίας, το ίδιο το πρόγραμμα για την Ελλάδα, έτσι όπως σχεδιάστηκε από την «τρόικα» και την κυβέρνηση, αποθαρρύνει κάθε σκέψη για πρωτοβουλίες!
Παραδέχονται ότι
το πρόγραμμα δεν βγαίνει…
Με όσα παραδέχτηκε η ίδια η «τρόικα» αυτή την εβδομάδα για τους κινδύνους που απειλούν να ανατρέψουν το πρόγραμμα, ουδείς εχέφρων ιδιώτης επενδυτής θα πλησίαζε την Ελλάδα. Η Κομισιόν και το ΔΝΤ αναγνωρίζουν στις εκθέσεις που δημοσιοποίησαν ότι:
Τον Μάιο θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα 11 δισ. ευρώ για το 2013 και το 2014, χωρίς να αποκλείεται να χρειαστούν και νέα διορθωτικά μέτρα για τον φετινό προϋπολογισμό. Εδώ φαίνεται και η τεράστια επίδραση της ύφεσης, που ανατρέπει συνεχώς τον προγραμματισμό: Μόλις πριν από λίγους μήνες, το κενό για το 2013-2014 υπολογιζόταν από το υπουργείο Οικονομικών σε 6 δισ. ευρώ και αίφνης τώρα ανεβαίνει πάνω από τα 11 δισ.! Ακόμη και οι όχι αντιμνημονιακοί αναλυτές της Alpha Bank εξανέστησαν, τονίζοντας ότι δεν είναι δυνατόν να βελτιωθεί το οικονομικό κλίμα όταν τα μέτρα προσαρμογής, τεράστιου ύψους, έρχονται κατά κύματα σε τόσο σύντομα διαστήματα, πριν καν φανεί τι απέδωσαν τα αμέσως προηγούμενα μέτρα.
Η επιβολή τέτοιων μέτρων λιτότητας και άγριας εσωτερικής υποτίμησης δεν θα αποδώσει τα αναμενόμενα σε ό,τι αφορά τη μείωση των τιμών στην εγχώρια αγορά αλλά και στα προς εξαγωγή αγαθά: Η ίδια η Κομισιόν τονίζει ότι ο πληθωρισμός παραμένει «πεισματικά και ανησυχητικά» υψηλός και θα περάσει σε οριακά αρνητικό έδαφος τα δύο επόμενα χρόνια. Δηλαδή, οι τεράστιες θυσίες των εργαζομένων εξανεμίζονται από τις δυσκαμψίες της ελληνικής αγοράς, χωρίς σοβαρά πραγματικά οφέλη στην ανταγωνιστικότητα.
Τα μέτρα λιτότητας, αναγνωρίζει η «τρόικα», έχουν υψηλό κίνδυνο να μην εφαρμοστούν λόγω της αντίστασης του πληθυσμού και πιθανών πολιτικών ανατροπών μετά τις εκλογές. Θα εφαρμοστούν μόνο με τη στήριξη σύσσωμου του πληθυσμού, λένε, όταν οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το «όχι» στο Μνημόνιο αποτελεί κυρίαρχη θέση της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ελλήνων.
Ακόμη κι αν το πρόγραμμα εφαρμοστεί, παραδέχονται ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να βγει στις αγορές μετά το 2015 για να δανειστεί, καθώς, όπως έχει τονίσει και το «Π», το 2015 το 85% του χρέους της χώρας θα έχει περάσει σε επίσημους πιστωτές, που έχουν προτεραιότητα έναντι των ιδιωτών. Ποιος ιδιώτης επενδυτής θα αγοράζει ελληνικά ομόλογα, γνωρίζοντας ότι είναι ο μόνος που μπορεί να «κουρευτεί»; Ουδείς, αναγνωρίζει η ίδια η «τρόικα», τονίζοντας ότι πιθανότατα θα χρειαστεί και νέο χρηματοδοτικό «πακέτο» από την Ευρώπη, για να μη χρεοκοπήσει η Ελλάδα μετά το 2015. Θα το δεχτούν οι Γερμανοί ή θα αφήσουν την Ελλάδα να φύγει από την Ευρωζώνη; Στο ερώτημα αυτό ουδείς μπορεί να απαντήσει, αλλά και μόνο το ότι εξακολουθεί να τίθεται ΜΕΤΑ το PSI και την έγκριση του νέου δανείου διάσωσης αποδεικνύει ότι άδικα πανηγυρίσαμε τη σωτηρία μας!
Η ουσία είναι, όπως τονίζουν έμπειρα τραπεζικά στελέχη, ότι η ίδια η «τρόικα» παρουσιάζει μια άκρως ανησυχητική εικόνα της Ελλάδας, με ένα πρόγραμμα που απειλείται με απόλυτο εκτροχιασμό ανά πάσα στιγμή και χωρίς την παραμικρή εγγύηση ότι στο επόμενο στραβοπάτημα θα βρεθεί τρόπος να αποφευχθούν η χρεοκοπία και η έξοδος από το ευρώ. Αντίθετα, οι Γερμανοί μιλούν συνεχώς για τελευταία ευκαιρία! Σε αυτές τις συνθήκες, μόνο τρελοί ή κερδοσκόποι και αεριτζήδες μπορούν να αναλάβουν επενδυτικές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα, κι αυτό απαγορεύει κάθε σκέψη για ανάσχεση της ύφεσης στο ορατό μέλλον. Με τη σειρά της, η αδυναμία υπέρβασης της ύφεσης παραμένει ο πιο επικίνδυνος παράγοντας εκτροχιασμού του προγράμματος.
Ο φαύλος κύκλος, λοιπόν, στον οποίο αναφέρθηκε πρόσφατα και ο Λ. Παπαδήμος, δεν έχει σπάσει και δεν θα σπάσει όσο οι εγκέφαλοι του οικονομικού προγράμματος της Ελλάδας δεν αντιλαμβάνονται ότι είναι εσφαλμένη η φιλοσοφία της συνταγής τους, που προβλέπει βίαιη εσωτερική υποτίμηση, για να έρθει μακροπρόθεσμα η ισχυρή ανάπτυξη. Πολύ απλά, γιατί η βίαιη εσωτερική υποτίμηση θα διαλύσει την οικονομία και τον κοινωνικό ιστό, πολύ πριν δοθεί ευκαιρία για ανάπτυξη! «Μακροπρόθεσμα, θα είμαστε όλοι νεκροί», όπως έλεγε ο Τζον Μ. Κέινς, τον οποίο θέλουν πάση θυσία να «ενταφιάσουν» οι νεοφιλελεύθεροι εγκέφαλοι της οικονομικής πολιτικής στην Ευρώπη…