Πανικός για την ύφεση σε Αθήνα και Βρυξέλλες!
Tο σοβαρότερο πρόβλημα αυτής της περιόδου, όπως επισημαίνουν σοβαροί μελετητές των τελευταίων δημοσιονομικών και οικονομικών στοιχείων, είναι ότι επανεμφανίζεται το μόνιμο πρόβλημα της Ελλάδας με τις διαδοχικές αναπροσαρμογές του Μνημονίου: πριν προλάβει να στεγνώσει το μελάνι κάθε νέας συμφωνίας για τη «διάσωση» της Ελλάδας, οι εξελίξεις στην οικονομία συντρίβουν όλες τις προβλέψεις στις οποίες βασίζεται κάθε φορά το πρόγραμμα και το αφήνουν μετέωρο.
Οικονομικοί αναλυτές τραπεζών, αποκωδικοποιώντας βασικά στοιχεία για την εξέλιξη της οικονομικής δραστηριότητας και της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, τονίζουν ότι το πρώτο δίμηνο του έτους έχει επιταχυνθεί δραματικά η αρνητική δυναμική στην οικονομία, με συνέπεια να εκφράζονται φόβοι για ύφεση πολύ σοβαρότερη από κάθε πρόβλεψη της «τρόικας» και μεγάλες «τρύπες» στον προϋπολογισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το νέο πρόγραμμα βασίζεται σε μια πρόβλεψη για συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 4,3% φέτος, οι προβλέψεις ανεξάρτητων αναλυτών κάνουν λόγο για ποσοστά μείωσης 7% ή 8%, που θα εκτροχιάσουν εντελώς την προσπάθεια για μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος φέτος στο 1% του ΑΕΠ.
Το νέο Μνημόνιο έχει δομηθεί με τρόπο που αφήνει ελάχιστα περιθώρια αντίδρασης σε βαθύτερη ύφεση: η κυβέρνηση έχει αναλάβει την υποχρέωση να λαμβάνει αμέσως μέτρα, κυρίως περικοπής δαπανών, για να καλύπτει κάθε αστοχία που θα προκαλεί η ύφεση στην εκτέλεση του προϋπολογισμού. Τα μέτρα αυτά θα βαθύνουν περισσότερο την ύφεση, διευρύνοντας τον φαύλο κύκλο του αδιεξόδου, που ο πρωθυπουργός δήλωσε την Παρασκευή ότι πρέπει οπωσδήποτε να σπάσει. Για να γίνει αυτό, όμως, όπως τονίζουν αναλυτές, θα χρειασθεί ένα πρόγραμμα αναπτυξιακού σοκ, με πολλά άμεσα και αποτελεσματικά μέτρα, που ως τώρα, παρά τις φλυαρίες για την ανάπτυξη, δεν φαίνεται να έχουν σχεδιασθεί με σοβαρότητα από την κυβέρνηση και την «τρόικα».
Όσο περνά ο χρόνος, χωρίς το παραμικρό σοβαρό μέτρο ανάταξης της οικονομίας, οι ρυθμοί της κατάρρευσης επιταχύνονται δραματικά:
– Μετά τα απογοητευτικά στοιχεία για τις λιανικές πωλήσεις, που δείχνουν ότι η αγορά έχει νεκρώσει εντελώς, δημοσιεύθηκαν αυτήν την εβδομάδα στοιχεία-σοκ από την εταιρεία Markit, που καταγράφει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τις τάσεις στον τομέα της μεταποίησης και καταρτίζει τον δείκτη PMI, που πάντα «προβλέπει» με αρκετή ακρίβεια τις τάσεις που θα εμφανισθούν σε μια οικονομία στο άμεσο μέλλον.
– Ο ελληνικός δείκτης PMI, ο οποίος συντίθεται από έρευνα στους υπευθύνους προμηθειών της βιομηχανίας, κατέρρευσε τον Φεβρουάριο στο χειρότερο σημείο από τότε που άρχισε να δημοσιεύεται η σχετική έρευνα, το 1999. Τα στελέχη των βιομηχανιών ανέφεραν δραματική μείωση παραγγελιών και παραγωγής, σοβαρά προβλήματα ρευστότητας και συνεχή μείωση προσωπικού, η οποία αναπόφευκτα θα συνεχισθεί και τους επόμενους μήνες, καθώς οι επιχειρήσεις θα προσαρμόζονται υποχρεωτικά στα δυσμενή δεδομένα της συγκυρίας.
– Το ιστορικό αρνητικό ρεκόρ του δείκτη PMI τον Φεβρουάριο προοιωνίζεται κατάρρευση της οικονομικής δραστηριότητας τους επόμενους μήνες, αν δεν υπάρξει με κάποιο τρόπο ανάσχεση αυτής της δυναμικής, προειδοποιούν οι αναλυτές. Αντί μέτρων, όμως, που θα οδηγούσαν σε αναστροφή των τάσεων, το προσεχές διάστημα θα εφαρμοσθούν όλες οι περικοπές μισθών και συντάξεων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, που συμφωνήθηκαν με το νέο Μνημόνιο, οι οποίες θα συμπιέσουν ακόμη περισσότερο τη ζήτηση της οικονομίας.
– Αυτές οι εξελίξεις στο πεδίο της πραγματικής οικονομίας φαίνεται ότι «καθρεφτίζονται» με καθαρότητα και στο πεδίο της δημοσιονομικής διαχείρισης. Τα δημοσιευμένα στοιχεία για τον Ιανουάριο και οι πρώτες πληροφορίες για τον Φεβρουάριο δείχνουν ανησυχητική υστέρηση στα έσοδα από τον ΦΠΑ και τους φόρους κατανάλωσης και τεράστιες υπερβάσεις στις δαπάνες του προϋπολογισμού για στήριξη των ασφαλιστικών ταμείων, που χάνουν συνεχώς έσοδα λόγω της κρίσης.
– Αρμόδια στελέχη του υπουργείου Οικονομικών λένε ότι ο εκτροχιασμός της δημοσιονομικής διαχείρισης λόγω της ύφεσης ξεπερνά κάθε προηγούμενο και οι πιέσεις της «τρόικας» για σκληρά διορθωτικά μέτρα θα επανέλθουν πολύ σύντομα, καθώς μάλιστα η διαχείριση θα παρακολουθείται πλέον σε συνεχή βάση από την ομάδα που θα εγκατασταθεί μόνιμα στην Αθήνα. Το «καλό» σενάριο λέει ότι τα επόμενα διορθωτικά μέτρα θα ληφθούν τον Ιούνιο, από τη νέα κυβέρνηση, χωρίς όμως να αποκλείεται να ζητηθούν παρεμβάσεις και πριν από τις εκλογές της άνοιξης, κάτι που θα είχε έντονες αποσταθεροποιητικές επιδράσεις στο πολιτικό σύστημα.