Η μεταρρύθμιση θεσμών δεν είναι θέμα διακόπτη…

Κύριε Διευθυντά,

Ο καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ κ. Αντώνης Μανιατάκης δημοσίευσε προ ημερών, σε έγκριτη καθημερινή εφημερίδα, άρθρο με τον τίτλο: «Διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις τώρα, χωρίς αναθεώρηση». Η παρατήρησή μου είναι: Στις «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις χωρίς αναθεώρηση του Συντάγματος» περιλαμβάνεται και η κατάργηση, η αναστολή της λειτουργίας του ΣτΕ;

Κάθε μεταβολή του status φορέα μπορεί να επιφέρει καταστάσεις οι οποίες θίγουν/ανατρέπουν συμφέροντα φυσικών προσώπων ή και νομικών προσώπων. Αν θελήσουν να προσφύγουν στο αρμόδιο δικαστήριο για να κρίνει τη συνταγματική νομιμότητα της μεταβολής, αν η απόφαση του ΣτΕ κρίνει ότι η ρύθμιση είναι αντισυνταγματική, τι θα γίνει;

Θέλω να σταθώ σε τρία σημεία των προτάσεων του κ. Μανιατάκη. Γράφει:

«Ο τόπος έχει ανάγκη από αλλαγές, από ριζικές αλλαγές… στις βασικές λειτουργίες του κράτους, στη Διοίκηση και στη Δικαιοσύνη… απαιτούνται επειγόντως και ορισμένες καίριες, άμεσες, ενδεικτικές έστω, βαθιές τομές στο πολιτικό σύστημα… για να φανεί έμπρακτα ότι οι τωρινές πολιτικές δυνάμεις έχουν συνειδητοποιήσει την κρισιμότητα των περιστάσεων, καθώς και την επιτακτική ανάγκη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων… και είναι έτοιμοι να ταπεινωθούν πολιτικά, να θυσιαστούν προκειμένου να ανακτήσει η χώρα ένα μέρος της χαμένης αξιοπιστίας της».

Κάποιος θα πρέπει να διευκρινίσει τι ακριβώς σημαίνει «διαρθρωτική μεταρρύθμιση. Η διαρκής γενικόλογη αναφορά κατέληξε σε απαξία συγκεκριμένου στόχου: του εφικτού, για την παραγωγή χρήσιμου έργου.

Οι πολιτικές δυνάμεις γνωρίζουν την κρισιμότητα της κατάστασης, απλώς δεν ξέρουν πώς να την αντιμετωπίσουν. Είναι πολιτικοί, δεν είναι μάνατζερ. Η κατάσταση απαιτεί ειδικούς και ικανούς. Η ταπείνωση ήδη είναι εμφανής στο σύνολο των νοικοκυριών, δεν έχει σημασία αν θα την αισθανθούν οι πολιτικοί. Ποτέ και πουθενά οι πολιτικοί δεν έχουν θυσιαστεί, μόνο θυσιάζουν.

«Η δυναμική των μεταρρυθμίσεων δεν μπορεί να περιμένει την όποια συνταγματική αναθεώρηση ούτε μπορεί να εξαρτά την έκβασή της από αυτήν. Εκείνο που χρειάζεται να γίνει τώρα είναι: η τροποποίηση του ουσιαστικού και πραγματικού Συντάγματος, και το ουσιαστικό Σύνταγμα μπορεί να αλλάξει μέσα από νομοθετική και νομολογιακή πρακτική, με εκτελεστικούς ή οργανικούς του Συντάγματος νόμους, που μπορούν να λειτουργήσουν ως πολιορκητικός κριός, χωρίς να θιγούν διατάξεις του τυπικού Συντάγματος».

Η μεταβολή χρειάζεται περίσκεψη, περισσότερη δουλειά από εκείνη για την ίδρυση. Η μεταρρύθμιση θεσμών, υποδομών δεν είναι θέμα διακόπτη, on-off. Οι βιαστικές αποφάσεις μάς έφεραν εδώ που είμαστε και θα μας πάνε σε βαθύτερα νερά αν ενεργήσουμε με τους όρους βιασύνης των δανειστών. Οι διαχειριστές της κρίσης είναι amateur της οικονομικής πολιτικής, εδώ και στις Βρυξέλλες, δεν έχουν / είχαν εμπειρία τέτοιων κρίσεων, είναι υπάλληλοι καριέρας. Χρειάζονται οι ικανοί από την αγορά, τον χώρο των συναλλαγών. Η πρόταση του κ. Μανιατάκη «τροποποίηση του ουσιαστικού και πραγματικού Συντάγματος…, να λειτουργήσουν ως πολιορκητικός κριός, χωρίς να θίγουν τις διατάξεις του τυπικού Συντάγματος», είναι καινοφανής πρόταση, όταν μάλιστα υπάρχει το νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο δεν εφαρμόζεται, προφανώς.

«Διαρθρωτικές αλλαγές που μπορούν να ονομαστούν “συνταγματικές στιγμές”, αν καταφέρουν…».

Οι διαρθρωτικές ή όποιες αλλαγές, σε καταστάσεις όπως αυτές που αντιμετωπίζει η οικονομία, έχουν άμεσες επιπτώσεις στην κοινωνία, στα φυσικά πρόσωπα. Δεν υπάρχουν «στιγμές» ή περιθώρια θριάμβου.

Ευάγγελος Ιω. Λαζαρίδης
Μαρούσι