Μνημόνιο φτώχειας, φόρων και… παροχών στους ισχυρούς

Πολλά από τα μέτρα που προτείνονται, κυρίως αυτά που αφορούν την αναμόρφωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και το άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, θα μπορούσαν να θεωρηθούν αυτονόητες παρεμβάσεις σε μια οικονομία με υπερτροφικό και αναποτελεσματικό κράτος και με τεράστιες αγκυλώσεις και αναχρονισμούς στον ιδιωτικό τομέα. Όμως, κοινός παρονομαστής όλων των παρεμβάσεων είναι η φτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας, χωρίς την παραμικρή αναπτυξιακή διέξοδο, καθώς η «τρόικα» φαίνεται καθηλωμένη σε νεοφιλελεύθερες εμμονές και γνωστές συνταγές θεραπείας-σοκ, πρεσβεύοντας ότι μια απότομη βουτιά του πληθυσμού στην εξαθλίωση θα είναι αρκετή για να δουλέψουμε περισσότερο, να κινητοποιηθούν οι επενδυτές και να έλθει η οικονομική μεγέθυνση.

Τα μέτρα του δεκασέλιδου τελεσιγράφου της «τρόικας» ίσως δεν εκπλήσσουν πια, αφού η κοινωνία προετοιμάσθηκε μεθοδικά για όλα τα πιθανά και απίθανα σενάρια καταστροφής για πολλούς μήνες – τα περισσότερα είχαν ήδη αναλυθεί και παρουσιασθεί από το «Π» το τελευταίο διάστημα. Όμως, για πρώτη φορά συγκεντρώνονται σε ένα πυκνό και αφαιρετικό τεχνοκρατικό έγγραφο, που προκάλεσε δέος ακόμη και στα κυβερνητικά και κομματικά στελέχη που το ανέγνωσαν και υποχρέωσε τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Π. Καψή, να προσπαθήσει να απαλύνει τις εντυπώσεις, επιχειρώντας να πείσει ότι θα βρεθεί τρόπος να μη θιγούν τα ειδικά μισθολόγια του Δημοσίου, να αποφευχθούν οι απολύσεις και να αντικατασταθεί με κάποιο άλλο μέτρο, ισοδύναμου αποτελέσματος, η επαχθέστατη αύξηση των αντικειμενικών αξιών στα ακίνητα κατά 25%, που ζητεί η «τρόικα».

Στην πραγματικότητα, όμως, η συντριπτική πλειονότητα των μέτρων που απαιτεί η «τρόικα» είναι αδιαπραγμάτευτη, όπως αναγνωρίζουν σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις στελέχη του οικονομικού επιτελείου: άλλα εκκρεμούν από το Μεσοπρόθεσμο και κατατάσσονται στα προαπαιτούμενα για να συνεχισθεί η συζήτηση για τη νέα δανειακή σύμβαση (προσοχή: όχι για να κλείσει η διαπραγμάτευση, απλώς για να μην εγκαταλείψει την Αθήνα η «τρόικα» και πάρουμε την άγουσα προς τη χρεοκοπία). Άλλα θα έχουν, όπως η αύξηση των αντικειμενικών αξιών, για την οποία έχει δεσμευθεί ήδη η κυβέρνηση, τόσο μεγάλο εισπρακτικό αποτέλεσμα (αύξηση εσόδων κατά εκατοντάδες εκατ. ευρώ), που είναι πρακτικά αδύνατο να υποκατασταθούν από άλλες φοροεισπρακτικές επιδρομές ισοδύναμου αποτελέσματος.

Τι απαιτεί η «τρόικα»

– Για τον δημόσιο τομέα, το μέλλον προδιαγράφεται ζοφερό, καθώς η «τρόικα» απαιτεί μέσα στον Φεβρουάριο να εκδοθούν οι εκκρεμούσες υπουργικές αποφάσεις για το κλείσιμο δεκάδων οργανισμών και την απόλυση του προσωπικού τους – αυτό εντάσσεται στα προαπαιτούμενα για τη διαπραγμάτευση. Στόχος τής παρέμβασης, όπως ανέφεραν στους «Financial Times» ευρωπαίοι αξιωματούχοι θα είναι το κλείσιμο τουλάχιστον 100 οργανισμών και η απόλυση τουλάχιστον 10.000 υπαλλήλων. Εξάλλου, παρά τις διαψεύσεις Καψή, η επέκταση των ρυθμίσεων του ενιαίου μισθολογίου και στα ειδικά μισθολόγια (ένστολοι, πανεπιστημιακοί, γιατροί, δικαστικοί) θα χρειασθεί να προωθηθεί αμέσως, καθώς έχουν αναληφθεί σχετικές δεσμεύσεις στο παρελθόν.

– Αμέσως μετά, παρά τις πολιτικάντικες διαβεβαιώσεις Ρέππα ότι δεν θα υπάρξουν απολύσεις, η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει σε «στοχευμένες μειώσεις προσωπικού» στον στενό δημόσιο τομέα, προχωρώντας σε εκτεταμένη αναδιάρθρωσή του. Για να μην υπάρξουν παρερμηνείες (βλ. διαβεβαιώσεις Ρέππα ότι οι μειώσεις υπαλλήλων κατά 150.000 μέχρι το 2015 θα γίνουν μόνο μέσω εθελοντικών αποχωρήσεων και συνταξιοδοτήσεων), η «τρόικα» τονίζει ότι θα πρέπει να γίνουν απολύσεις («redundancies»).

Το τέλος των επικουρικών

– Για τις επικουρικές συντάξεις, η μεταρρύθμιση που ζητάει η «τρόικα» είναι σαφώς πιο επώδυνη από το νομοσχέδιο Κουτρουμάνη. Προβλέπει υποχρεωτική (όχι εθελοντική) ενοποίηση όλων των ταμείων επικουρικής ασφάλισης, για να δημιουργηθεί ένα σύστημα καθορισμένων εισφορών, αλλά ακαθόριστων… παροχών. Σε μια κίνηση που θα μπορούσε να ερμηνευθεί και σαν παραχώρηση προς τη ΝΔ, η «τρόικα» τοποθετεί τις μειώσεις των συντάξεων στη διετία 2013-2014, ώστε να διευκολύνει τη ΝΔ να υπερψηφίσει τη ρύθμιση. Οι επικουρικές συντάξεις, πάντως, οδεύουν προς την εξαφάνιση, καθώς από το 2013 θα ισχύσει η πλήρης απαγόρευση ενίσχυσης των επικουρικών ταμείων από τον κρατικό προϋπολογισμό και οι παροχές θα πρέπει να είναι αντίστοιχες με τα έσοδα και τα αποθεματικά του μοναδικού Ταμείου. Αν συνυπολογισθεί η απώλεια δισεκατομμυρίων από τα αποθεματικά των φορέων κοινωνικής ασφάλισης με το «κούρεμα» των ομολόγων και με την «εξαΰλωση» των μετοχών, αλλά και το «καχεκτικό» επίπεδο των εισφορών λόγω της ύφεσης, αυτό οδηγεί σε μετατροπή των επικουρικών συντάξεων σε… φιλοδωρήματα.

Νόμος για τους μισθούς

– Για τα εργασιακά και τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα, η «τρόικα» αποφεύγει λεπτομερείς αναφορές, καθιστά σαφές όμως ότι οι όποιες αλλαγές δεν θα γίνουν μέσα από τον διάλογο των κοινωνικών εταίρων, αλλά με νομοθετική παρέμβαση της κυβέρνησης. Κάνει λόγο, ειδικότερα, για «νομοθετική ρύθμιση για τη βελτίωση της ευελιξίας στους μισθούς αμέσως», σημειώνοντας ότι το περιεχόμενό της είναι προς συζήτηση. Στη συνάντηση με τον Γ. Κουτρουμάνη την Παρασκευή, πάντως, η «τρόικα» επέμεινε στην ανάγκη κατάργησης του 13ου και 14ου μισθού και της ωρίμανσης (αυξήσεις για κάθε τριετία στον ίδιο εργοδότη), αλλά και στη διαπίστωσή της ότι ο βασικός μισθός στην Ελλάδα είναι υψηλός. Η ρύθμιση για τα εργασιακά θα πρέπει να περιλάβει και την κατάργηση όλων των ειδικών επιχειρησιακών συμβάσεων σε ΔΕΚΟ και τράπεζες, που η «τρόικα» θεωρεί ότι υποκρύπτουν μονιμότητα και περιλαμβάνουν «τρελά» επιδόματα και παροχές. Επιπλέον, επιμένει στο «ξεδόντιασμα» των κλαδικών συμβάσεων (κατάργηση της λεγόμενης μετενέργειας, ώστε μετά τη λήξη τους να μένουν ακάλυπτοι οι εργαζόμενοι, διατηρώντας μόνο τα ελάχιστα δικαιώματα που προβλέπει η εθνική σύμβαση).

Αύξηση 25% των φόρων στα ακίνητα

– Σε ό,τι αφορά τα φορολογικά, η «τρόικα» ζητεί την αναδρομική αύξηση από 1ης Ιανουαρίου κατά 25% των αντικειμενικών αξιών ακινήτων, η οποία θα αυξήσει ανάλογα όλους τους φόρους στην κατοχή και μεταβίβαση ακινήτων, μεταξύ των οποίων και το «χαράτσι» μέσω της ΔΕΗ. Κατά τα λοιπά, απαιτεί να ανακληθούν αμέσως οι ευνοϊκές ρυθμίσεις για ληξιπρόθεσμα χρέη στην εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία, που μόλις πρόσφατα πέρασαν με το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, δείχνοντας ουσιαστικά σε όλους τους οφειλέτες τον δρόμο προς τη φυλακή και την κατάσχεση περιουσίας. Σε ό,τι αφορά το νέο φορολογικό νομοσχέδιο, η «τρόικα» αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο μετάθεσης της προθεσμίας ψήφισής του μετά τον Μάρτιο, κάτι που ίσως αποτελεί μια μικρή παραχώρηση προς τον Αντ. Σαμαρά, ο οποίος ήθελε να προωθηθεί η φορολογική μεταρρύθμιση από την κυβέρνηση που θα αναδειχθεί μετά τις εκλογές.

– Για το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, η «τρόικα» ζητεί κινήσεις προς πολλές κατευθύνσεις: χαμηλό κόστος έκδοσης νέων αδειών για φορτηγά, με έκδοση αμέσως της σχετικής υπουργικής απόφασης, κατάργηση της υποχρεωτικής παρουσίας δικηγόρων σε συμβολαιογραφικές πράξεις, κατάργηση της δυνατότητας του ΤΕΕ να τιμωρεί πειθαρχικά μηχανικούς που δέχονται υπερβολικά χαμηλές αμοιβές, καθώς και άνοιγμα με συνοπτικές διαδικασίες των περισσότερων επαγγελμάτων (αυτό ήδη έγινε με σχετική ρύθμιση του τελευταίου πολυνομοσχεδίου).

Τα «δωράκια» σε τραπεζίτες

(και όχι μόνο…)

– Στον αντίποδα των σκληρών μέτρων για τους πολλούς, η «τρόικα» φροντίζει να φανεί… εξυπηρετική προς τους τραπεζίτες: ζητεί κατά σκανδαλώδη τρόπο η κεφαλαιακή στήριξη των τραπεζών από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, δηλαδή από τους έλληνες φορολογούμενους, με ποσά που μπορεί να φθάσουν και τα 40 δισ. ευρώ, να προσφερθεί… τζάμπα! Δηλαδή, χωρίς να πάρει μερίδια στις τράπεζες το Δημόσιο (κρατικοποίηση), τα οποία θα μπορεί να πουλήσει αργότερα ακόμη και με κέρδος, όπως έγινε στις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία. Αντίθετα, οι κεφαλαιακές ενισχύσεις ζητείται από την «τρόικα» να δοθούν με έκδοση μετοχών χωρίς αντίκρισμα, δηλαδή με μετοχές χωρίς δικαιώματα ψήφου! Κάποιοι γνώριζαν, όπως φαίνεται, έγκαιρα αυτήν την απαίτηση της «τρόικας» και έσπευσαν να αποκομίσουν μεγάλα κέρδη στο Χρηματιστήριο, όπου οι μετοχές των τραπεζών έχουν κερδίσει πάνω από 80% το τελευταίο διάστημα. Επιπλέον, η «τρόικα» ζητεί άλλη μια διευκόλυνση στις τράπεζες, που μεταφράζεται σε δισεκατομμύρια, απαιτώντας να κατεβεί στο 9% το ελάχιστο όριο κεφαλαιακής επάρκειας για το 2012, από το 10% που προβλεπόταν αρχικά. Για τις προβληματικές τράπεζες που θα οδηγηθούν σε εκκαθάριση, η «τρόικα» ζητά άρση κάθε προστατευτικής διάταξης, ώστε να μπορεί ελεύθερα να απολύεται το προσωπικό τους.

– Προχωρώντας σε άλλη μια ευγενή παραχώρηση προς έλληνες και ξένους μεγαλοεπιχειρηματίες, που θέλουν να αγοράσουν σε τιμή ευκαιρίας μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις, η «τρόικα» απαιτεί από την κυβέρνηση μέσα στο δεύτερο τρίμηνο να πουλήσει, προφανώς σε εξευτελιστική τιμή, τρεις μεγάλες δημόσιες επιχειρήσεις. Πληροφορίες του «Π» αναφέρουν ότι αυτή η αναφορά «φωτογραφίζει» τα ΕΛΠΕ, τη ΔΕΠΑ και τον ΟΠΑΠ.

– Τέλος, η «τρόικα» ικανοποιεί τον διακαή πόθο ορισμένων μεγαλοεκδοτών, αλλά και του ΣΕΒ, για κατάργηση των υποχρεωτικών δημοσιεύσεων ισολογισμών στον Τύπο από τις επιχειρήσεις, διά της οποίας θα οδηγηθούν σε «λουκέτο» δεκάδες εφημερίδες, αθηναϊκές και τοπικές. Οι δημοσιεύσεις ισολογισμών, σύμφωνα με την «τρόικα», θα μπορούν να γίνονται στις ιστοσελίδες των επιχειρήσεων.