Θα ακουστεί ξανά το κουδούνι;
Δεν θα επαναλάβουμε τα δεινά που υπέστη η μειονότητά μας τα χρόνια εκείνα. Είναι αρκούντως γνωστά, χαραγμένα ανεξίτηλα στη συλλογική μνήμη του έθνους. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923, περισσότεροι από 130.000 ομογενείς μας παρέμειναν στην Κωνσταντινούπολη, στην Ίμβρο και στην Τένεδο. Πόσοι έχουν απομείνει τώρα; Οι ελάχιστοι απομείναντες αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες μιας μισαλλόδοξης και απάνθρωπης πολιτικής που εφαρμόστηκε σε βάρος τους.
Γ ια τον λόγο αυτό, με έκπληξη συγκρατήθηκε η είδηση που μετέφερε ο εκπρόσωπος των μειονοτικών βακουφίων, κ. Λάκης Βίγκας, στην τουρκική Κεντρική Διοίκηση Βακουφίων, ότι το τουρκικό υπουργείο Παιδείας έκανε δεκτό το αίτημα των μελών των κοινοτήτων της Ίμβρου για αδειοδότηση ελληνικού μειονοτικού σχολείου στο νησί. Σχετικό αίτημα είχε υποβληθεί στις τουρκικές αρχές.
Οπωσδήποτε η επαναλειτουργία του μειονοτικού σχολείου αποτελεί ένα θετικό βήμα. Το κρίσιμο όμως σημείο είναι αν η επαναλειτουργία αυτή θα συνδεθεί με «προϋποθέσεις» και ποιες.
Το ερώτημα λοιπόν που προκύπτει είναι κατά πόσο η Άγκυρα αρχίζει να επανεξετάζει την πολιτική της στο μειονοτικό. Προτίθεται άραγε να εγκαταλείψει τις πολιτικές αφελληνισμού;
Ερώτημα που δύσκολα μπορεί να απαντηθεί.
Δεν μπορούμε να ανιχνεύσουμε τις πραγματικές προθέσεις της Άγκυρας. Είναι γνωστό βέβαια ότι δέχεται πολλές επικρίσεις για θέματα σεβασμού των θρησκευτικών ελευθεριών και των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας. Από την άλλη μεριά, διακαώς επιδιώκει να προβάλλει την εικόνα μιας ισχυρής χώρας που θέλει να εμφανίζεται ότι συνεχώς υιοθετεί πολιτικές μεταρρυθμίσεων και εκδημοκρατισμού. Θα πρέπει συνεπώς να «αποδείξει» στους επικριτές της ότι υιοθετεί κάποια μέτρα που θα μπορούσαν να απαλύνουν -ή σε καλύτερη για την Άγκυρα περίπτωση- να εξαλείψουν την κριτική αυτή. Μια επιτυχής προς την κατεύθυνση αυτή προσπάθειά της ασφαλώς θα διευκόλυνε την ευρωπαϊκή της προοπτική.
Υπενθυμίζουμε την επίσκεψη που πραγματοποίησε στην Ίμβρο, στις 12 του περασμένου Αυγούστου, ο τότε υπουργός Εξωτερικών κ. Λαμπρινίδης. Ήταν ο πρώτος έλληνας υπουργός Εξωτερικών που επισκεφτόταν το νησί. Ο συμβολισμός της επίσκεψης τότε ήταν προφανής. Και γέννησε τότε κάποια ελπίδα.
Δεν γνωρίζουμε όμως κατά πόσο συνδέεται η επίσκεψη εκείνη με την απόφαση επαναλειτουργίας του εκεί μειονοτικού σχολείου.
Γιατί είναι δύσκολο να ξεχάσουμε ότι δέκα ακόμη μήνες πριν από την επίσκεψη Λαμπρινίδη, 78 τάφοι βανδαλίστηκαν στο κοιμητήριο της Παναγίας στην Ίμβρο. Οι βανδαλισμοί μάλιστα συνέβησαν την ημέρα της εθνικής εορτής της Τουρκίας, την 29η Οκτωβρίου, που αποτελεί, ως γνωστόν, την επέτειο της ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923.
Παρ’ όλα αυτά, θετικά είχαμε συγκρατήσει και την τέλεση της Θείας Λειτουργίας τον περασμένο Δεκαπενταύγουστο στην Παναγία Σουμελά, όπου συνέρρευσε πλήθος πιστών από την Ελλάδα αλλά και προσκυνητές από πολλά μέρη του κόσμου, όπως τη Ρωσία, τη Γεωργία, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία.
Δ εν μπορούμε να διαγράψουμε τις τραγικές μνήμες που πιστοποιούν οι μαρτυρίες των χιλιάδων ομογενών μας, που ακόμη και στη σύγχρονη εποχή υπέστησαν τις συνέπειες μιας απάνθρωπης πολιτικής. Τι να πρωτοθυμηθούμε; Τα τραγικά εκείνα γεγονότα του 1955, τα Σεπτεμβριανά στην Πόλη, τις απελάσεις του 1964 και πόσα άλλα;
Ας ελπίσουμε όμως ότι οι ελπίδες μας για την επαναλειτουργία του μειονοτικού σχολείου στην Ίμβρο αυτήν τη φορά δεν θα διαψευσθούν. Και ίσως το σχολικό κουδούνι να ξανακουστεί σύντομα εκεί.
Για να ξυπνήσει τις αναμνήσεις εκείνες που συντηρούν τη συλλογική μνήμη.