Σε κίνδυνο το Εθνικό Οπτικο-ακουστικό Αρχείο της Ελλάδας

Ο λόγος είναι προφανής. Το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο, που θα έπρεπε να είναι η κεντρική μονάδα αποθήκευσης του σύγχρονου πολιτισμού, μετατρέπεται σε τμήμα της ΕΡΤ, η οποία, με βάση τα διεθνή στάνταρντ, αποτελεί απλώς ένα υποσύνολό του. Κι ενώ αρχικά ο πρώην υπουργός Επικρατείας Ηλίας Μόσιαλος, ο οποίος έλαβε την απόφαση για το κλείσιμο της αυτοτελούς μονάδας, διατηρούσε τις θέσεις εργασίας, τώρα το έμπειρο προσωπικό του οδηγείται σε εφεδρεία!

Η διαφύλαξη της εθνικής οπτικοακουστικής κληρονομιάς είναι μια διεθνής υποχρέωση της Ελλάδας και πρώτα απ’ όλα μια υποχρέωση απέναντι στον ίδιο της τον εαυτό.

Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που αποφασίζει να «σφραγίσει» το υλικό της με αυτόν τον τρόπο. Το 2014 το 95% της διακινούμενης πληροφορίας στο διαδίκτυο θα αποτελείται από υλικό κινούμενης εικόνας. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ψηφιοποιηθεί λίγο περισσότερο από το 10% του συνόλου του οπτικοακουστικού αρχείου. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι έχει ψηφιοποιηθεί λιγότερο από το 3% του εθνικού οπτικοακουστικού αποθέματος, συμπεριλαμβανομένου και του υλικού που έχει ψηφιοποιήσει η ΕΡΤ.

Ο κίνδυνος που υπάρχει είναι είτε να σταματήσει το υλικό αυτό να γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας είτε οι ιδιωτικοί φορείς –πολύ λογικά– να μη δεχτούν να στέλνουν δικό τους υλικό στην ΕΡΤ.

Σε λίγο καιρό πολλές χιλιάδες ώρες αρχείου και η υλικοτεχνική υποδομή μπορεί να κλειδωθούν σε κάποια από τις αποθήκες της κρατικής ραδιοτηλεόρασης.

Επιπλέον, παραμένει αρκετό οπτικοακουστικό υλικό διάσπαρτο σε φορείς του Δημοσίου, κινδυνεύοντας να χαθεί για πάντα (μη αναστρέψιμη φθορά από κακή αποθήκευση, παρωχημένο φορμάτ κ.ά.). Ο κίνδυνος αυτός γίνεται πιο έντονος με τις επικείμενες ιδιωτικοποιήσεις (π.χ. αρχείο ΔΕΗ) και τις καταργήσεις-συγχωνεύσεις φορέων.

Τέλος, για αρκετές κατηγορίες υλικού, όπως για παράδειγμα για το ραδιοτηλεοπτικό, δεν έχουν γίνει ακόμα ενέργειες σε εθνική κλίμακα για τη διαφύλαξή του.

Το απίστευτο είναι πως το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο έκλεισε ενώ σχεδίαζε να πάρει πρόγραμμα από το ΕΣΠΑ και να επεκτείνει τις δραστηριότητές του! Στην Ευρώπη επειδή η μαζική αρχειοθέτηση και ψηφιοποίηση του υλικού είναι ακριβή υπόθεση, διατίθενται χρήματα για να επιτευχθούν οι στόχοι.

Στην Ολλανδία, για παράδειγμα, που θεωρείται πως έχει ένα αρχείο-πρότυπο, το σύνολο της οπτικοακουστικής παραγωγής φυλάσσεται σε μια κεντρική μονάδα, όπου έχουν πρόσβαση οι ιδιωτικοί σταθμοί, οι οποίοι έχουν απαλλαχθεί από το κόστος της αρχειοθέτησης. Θα μπορούσε το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο της Ελλάδας να υπαχθεί είτε στα Γενικά Αρχεία του Κράτους είτε στην Εθνική Βιβλιοθήκη!