Πώς διαμορφώνεται το παζλ…
Ήδη ο χρόνος διεξαγωγής των εσωκομματικών εκλογών αποτελεί αντικείμενο συζήτησης και οι περισσότεροι συμφωνούν ότι θα πρέπει να αναζητηθεί μια ημερομηνία μεταξύ Δεκεμβρίου και μέσων Ιανουαρίου για τη διεξαγωγή συνεδρίου, ώστε στη συνέχεια να στηθούν κάλπες για την ανάδειξη της νέας ηγεσίας.
Ο Ευάγγ. Βενιζέλος πιέζει για διενέργεια εσωκομματικών εκλογών το συντομότερο δυνατόν. Απέναντί του θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα βρεθεί ο Ανδρέας Λοβέρδος.
Δεδομένου ότι ο κ. Λοβέρδος έχει εκφράσει ανοιχτά τη σκληρή μνημονιακή γραμμή του και ότι ο κ. Βενιζέλος, ανεξαρτήτως των όποιων επιφυλάξεων έχει διατυπώσει, είναι αυτός που την εφαρμόζει, οι ιδεολογικές αποχρώσεις στην πράξη θα είναι από δυσδιάκριτες έως ανύπαρκτες, οπότε θα πρόκειται για μια καθαρή μάχη συσχετισμών.
Ο όποιος ιδεολογικός συμβολισμός θα δοθεί κυρίως από τα πρόσωπα που θα συνταχθούν με τον έναν ή με τον άλλον.
Οι εξελίξεις θα πάρουν ακόμα μεγαλύτερη ένταση αν τελικά ο Γιώργος Παπανδρέου αποφασίσει να διεκδικήσει εκ νέου την ηγεσία, πράγμα που θεωρείται όμως απίθανο και μόνο στον χώρο της φαντασίας θα μπορούσε να υπάρξει, με δεδομένο ότι στους οπαδούς του ΠΑΣΟΚ έχει καταρρακωθεί το κύρος του. Χαρακτηριστικό της ρευστότητας είναι ότι, ενώ μέχρι και πριν από λίγες ημέρες ο Γ. Παπανδρέου διέθετε την πιο μεγάλη και συμπαγή ομάδα βουλευτών, αυτό πλέον είναι υπό αμφισβήτηση. Η εκτίμηση, πάντως, κορυφαίων υπουργών αλλά και βουλευτών, ορισμένοι εκ των οποίων μέχρι πρότινος στήριζαν τον Γ. Παπανδρέου, είναι ότι αν αποφασίσει να μείνει η πίεση που θα του ασκηθεί για να αποχωρήσει θα είναι τόσο μεγάλη, που αυτήν τη φορά το επιχείρημα για το ποιος επιδιώκει τη διάσπαση του ΠΑΣΟΚ θα αντιστραφεί. Όπως τονίζουν υπουργοί και βουλευτές, οι κινήσεις του Ευάγγ. Βενιζέλου θα αποτελέσουν κομβικό σημείο για την ανασύνθεση του εσωκομματικού σκηνικού. Οι πληροφορίες λένε ότι η ανάληψη του υπουργείου Οικονομικών από τον ίδιο συνοδεύτηκε από τη συμφωνία με τον Γ. Παπανδρέου ότι η ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης του χρέους θα οδηγούσε στο επόμενο βήμα, δηλαδή σε εκλογές και διαδοχή στο ΠΑΣΟΚ, με τον κ. Βενιζέλο να έχει το «δαχτυλίδι» και το προβάδισμα. Από τότε τα πράγματα έχουν περιπλεχθεί. Η ολοκλήρωση της συμφωνίας για το χρέος παραμένει ορόσημο, αλλά πλέον υπό διαφορετικές συνθήκες. Γεγονός παραμένει ότι ο σημερινός αντιπρόεδρος της κυβέρνησης έχει την πλέον διακριτή και οργανωμένη ομάδα. Ωστόσο, η κίνηση των «τριών» -Ανδρέα Λοβέρδου, Άννας Διαμαντοπούλου και Γιάννη Ραγκούση- στους οποίους πρέπει να αθροίζεται και ο Ηλ. Μόσιαλος, έχει εισαγάγει νέα δεδομένα. Πρόσωπο που θα αποτελέσει παράγοντα εξελίξεων, είτε ο ίδιος ως πόλος είτε ρίχνοντας το βάρος προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, είναι ο Μ. Χρυσοχοΐδης. Το πιθανότερο είναι ότι θα επιδιώξει αυτόνομο ηγετικό ρόλο και κινείται πολύ προσεκτικά, έχοντας αποφύγει μέχρι στιγμής να προβεί σε κάποια ανοικτή κίνηση όπως των «τριών», στους οποίους πολλοί χρεώνουν ότι εκδηλώθηκαν πρόωρα, διακινδυνεύοντας να «καούν».
Η διαφορά μεταξύ Χρυσοχοΐδη και «τριών» είναι ότι ο πρώτος έχει ευρύτερες αναφορές και μπορεί να αναζητήσει ερείσματα και στον εκσυγχρονιστικό χώρο και στο πιο παραδοσιακό κομματικό ακροατήριο.
Η αίσθηση που υπάρχει, εξάλλου, είναι ότι οι «τρεις» συνασπίσθηκαν ακριβώς για να εξισορροπήσουν τα πλεονεκτήματα -συσχετισμών, οργανωτικά και απήχησης- των Χρυσοχοΐδη και Βενιζέλου.
Καθοριστικός θα είναι ο ρόλος που θα διαδραματίσουν ιστορικά στελέχη, όπως ο Δ. Ρέππας, ο Χρ. Παπουτσής, ο Χ. Καστανίδης και ο Κ. Σκανδαλίδης. Μέχρι στιγμής, κυρίως οι τρεις πρώτοι έχουν στηρίξει σταθερά τον Γ. Παπανδρέου, σε βαθμό που δημιουργεί απορία, διότι η στήριξη αυτή παρέμεινε, τουλάχιστον δημοσίως, ακόμα και σε περιπτώσεις που οι χειρισμοί του πρωθυπουργού παραλίγο να αποδειχθούν ολέθριοι για τη χώρα, όπως με το δημοψήφισμα. Οι πολιτικές αναφορές αυτών των στελεχών στο λεγόμενο «κοινωνικό»
ΠΑΣΟΚ είναι σε απόκλιση με το πλαίσιο των «τριών». Θα μπορούσαν όμως να συμπορευθούν με τον Μ. Χρυσοχοΐδη και να συνυπάρξουν με τον Ευάγγ. Βενιζέλο, αλλά είναι πολύ πιθανό κάποιος εξ αυτών, π.χ. ο Χρ. Παπουτσής ή ο Δ. Ρέππας, να διεκδικήσει κεντρικό ρόλο προκειμένου να εκφραστεί αυτόνομα η κοινωνική συνιστώσα του ΠΑΣΟΚ με στόχο την ηγεσία. Πάντως, στην προοπτική του «κοινωνικού» ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η Λούκα Κατσέλη, η οποία επίσης δεν θα μείνει αμέτοχη στις ζυμώσεις για την ηγετική έκφραση της συγκεκριμένης τάσης.
Και βεβαίως σε αυτό το παζλ, του συγκεκριμένου ρεύματος, θα πρέπει να προστεθούν πρόσωπα όπως ο γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Μιχάλης Καρχιμάκης και η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου. Ένας παράγοντας που δεν μπορεί να αγνοηθεί είναι η αποσυσπειρωμένη κομματική βάση του ΠΑΣΟΚ, κυρίως η συνδικαλιστική της εκδοχή, η οποία πλέον όχι μόνο έχει αποστασιοποιηθεί, αλλά είναι και εχθρική προς τη σημερινή κυβέρνηση. Στο ενδεχόμενο ανακατατάξεων ο προερχόμενος από το ΠΑΣΟΚ ευρύτερος συνδικαλιστικός χώρος αλλά και οργανωμένες εσωκομματικές ομάδες με έντονη παρέμβαση και σαφή χαρακτηριστικά, όπως η Αριστερή Πρωτοβουλία του Γ. Παναγιωτακόπουλου, θα αποτελέσουν δεξαμενή ενίσχυσης και μαγιά οργανωτικής ανασυγκρότησης για κάποιες από τις ομάδες που θα αναμετρηθούν για την ηγεσία.