Ο ΜΠΑΝ ΚΙ ΜΟΥΝ ΣΕ ΡΟΛΟ ΚΟΦΙ ΑΝΑΝ ΣΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ
Είναι πάλι επί το έργον ο «βετεράνος» του Σχεδίου Ανάν, αμερικανός πρέσβης Πάσκο, συνεπικουρούμενος από τον γνωστό μας Ντάουνερ, ειδικό απεσταλμένο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν.
Τελικά, αυτοί πρωτοστάτησαν στη συνάντηση της Νέας Υόρκης, επιδιδόμενοι σε συνομιλίες εκ του σύνεγγυς, όπως λέγονται, μεταφορά δηλαδή απόψεων και προτάσεων από τη μια πλευρά στην άλλη.
Η διαδικαστική αυτή εκτροπή δεν είναι τόσο αθώα και αυθόρμητη. Ήταν καλά σχεδιασμένη για να εισαγάγει μια νέα παράμετρο διαμεσολαβήσεως στη συμφωνημένη διαδικασία των απευθείας συνομιλιών μεταξύ των δύο πλευρών. Τα προσχήματα διασώθηκαν με ορισμένες συναντήσεις του Γ.Γ. για απευθείας συνομιλίες. Ενδεικτική των διαθέσεων που υπάρχουν στη Γενική Γραμματεία του ΟΗΕ, ασφυκτικά ελεγχόμενη από τον αγγλικό και τον αμερικανικό παράγοντα, είναι η δήλωση και η φωτογραφία του Γ.Γ. με τους δύο ηγέτες, για την οποία είχε τεθεί, εν είδει τελεσιγράφου, στις δύο πλευρές ο όρος της επιτεύξεως σημαντικών συγκλίσεων και ελπιδοφόρου προόδου.
Η πρόοδος εντοπίσθηκε σε τέσσερα κεφάλαια, περιλαμβανομένων των κεφαλαίων της εκπροσωπήσεως της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της οικονομίας και της ασφάλειας. Με πολύ γενναιόδωρη δόση υπερβολής, έσπευσε να χαιρετίσει, με τη δήλωσή του, την επιτευχθείσα «πρόοδο» και να εκφράσει την αισιοδοξία του ότι κατά το επόμενο δίμηνο θα καταστεί δυνατή η γεφύρωση των διαφορών ώστε να ανοίξει ο δρόμος για τη σύγκληση πολυμερούς διασκέψεως.
Η τελευταία προβάλλεται ως το κατάλληλο πλαίσιο για τη συζήτηση των «διεθνών πτυχών» του Κυπριακού.
ΕΜΜΕΣΗ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΙΔΕΑΣ
ΓΙΑ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΛΥΣΕΩΣ
ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΑΙΤΗΣΙΑ
Μετά το καταστροφικό για την ελληνική πλευρά προηγούμενο της επιδιαιτησίας, που οδήγησε στο Σχέδιο Ανάν, η ελληνική πλευρά έθεσε ως όρο των νέων διακοινοτικών συνομιλιών τη λεγόμενη «κυπριακή ιδιοκτησία» των συνομιλιών.
Τη θέση δηλαδή ότι η λύση στο Κυπριακό θα βρεθεί από τις δύο κοινότητες της Κύπρου, με απευθείας συνομιλίες. Η «κατοχύρωση» αυτή έχει το προφανές μειονέκτημα ότι μετατρέπει πλήρως το Κυπριακό από διεθνές πρόβλημα εισβολής και κατοχής σε διακοινοτικό πρόβλημα και βγάζει από το κάδρο την Τουρκία.
Το πόσο αξίζει όμως η «κατοχύρωση» αυτή φάνηκε ήδη στη Νέα Υόρκη και αναμένεται να φανεί εντονότερα κατά τους επόμενους μήνες.
ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ Η ΙΔΙΑ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΕ
ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΝ
Σε κάθε προσεκτικό παρατηρητή των τεκταινομένων, η εξελισσόμενη διαδικασία είνα πιστό αντίγραφο εκείνης που οδήγησε στο ολέθριο Σχέδιο Ανάν. Διαφέρουν οι λεπτομέρειες, που αναφέρονται στις σημερινές συνθήκες και προσαρμογές, σε μια συστηματική προσπάθεια αποκρύψεως των επιδιωκομένων και παραπλανήσεως.
Το ερώτημα είναι γιατί, υπό αυτούς τους όρους, προσφέρεται η ελληνική πλευρά και συμπράττει, όταν επανειλημμένα η τουρκική πλευρά έχει καταστήσει σαφές ότι οι πραγματικοί της στόχοι είναι η επιβολή μιας συνομοσπονδίας δύο κρατών, που θα αποκαλείται, κατ’ ευφημισμόν, διζωνική ομοσπονδία. Πρόκειται για μέγα και αδικαιολόγητο στρατηγικό σφάλμα της ελληνικής πλευράς, η ευθύνη του οποίου πρέπει να καταλογισθεί καθ’ ολοκληρίαν στον σημερινό Πρόεδρο και το κόμμα του.
Πριν από μερικούς μήνες, με την ευκαιρία του εορτασμού από την τουρκική πλευρά της επετείου της εισβολής, επισκέφθηκε την κατεχόμενη Κύπρο ο τούρκος πρωθυπουργός Ερντογάν. Με άμετρη προκλητικότητα, αποσαφήνισε κυνικά, με δηλώσεις του, την τουρκική θέση: «λύση» δύο κρατών. Δεν υπάρχει, προφανώς, αυθεντικότερος εκφραστής της τουρκικής πολιτικής από τον τούρκο πρωθυπουργό. Πού είναι, επομένως, η υποτιθέμενη κοινή βάση πάνω στην οποία διεξάγονται και συνεχίζονται οι διακοινοτικές συνομιλίες, που στρώνουν το χαλί για νέες, ντε φάκτο, επιδιαιτησίες και χρονοδιαγράμματα σε βάρος της Κύπρου; Η ελληνική πλευρά έπρεπε να αδράξει την ευκαιρία και να απαγκιστρωθεί από μια διπλωματική διαδικασία που εκτυλίσσεται σε πεδίο φιλικό προς την τουρκική πλευρά και εχθρικό για την Κύπρο, με δόλωμα την εξεύρεση «λύσεως». Τι προσδοκά η Κύπρος από την περαιτέρω εξέλιξη της διαδικασίας αυτής, όταν η τουρκική πλευρά έχει αποδεδειγμένα στόχους που δεν συμβιβάζονται με λύση στοιχειωδώς αποδεκτή για την ελληνική πλευρά; Υπήρξαν και στο παρελθόν παρόμοιες ευκαιρίες, τις οποίες δεν αξιοποίησε για τον ίδιο σκοπό η ελληνική πλευρά. Πρώτα, με τις συνομοσπονδιακές προτάσεις που υπέβαλε ο προοδευτικός «σύντροφος», κατά το ΑΚΕΛ, Ταλάτ. Στη συνέχεια, με τις ίδιες προτάσεις που υπέβαλε, με επιθετικότερη ακόμη ρητορική, ο σημερινός συνομιλητής του κυπρίου Προέδρου, Έρογλου, που χαρακτηρίζεται ακραίος εθνικιστής.
Η καθήλωση της Κύπρου σ’ ένα διπλωματικό πεδίο που ελέγχεται από τον αγγλικό και τον αμερικανικό παράγοντα είναι μεγάλο διπλωματικό σφάλμα. Επιτρέπει, επιπλέον, στους δύο παραπάνω παράγοντες, με προμετωπίδα τον ΟΗΕ και τον Γενικό Γραμματέα, να προσκαλούν σε συνεπικουρία την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο Ασφαλείας, μέσα στο πλαίσιο της δικής τους διπλωματικής πρωτοβουλίας, και να επιδιώκουν τον πλήρη διπλωματικό εγκλωβισμό και την απομόνωση της Κύπρου.
ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΕΙΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ
Παρόμοιες ανησυχίες υπάρχουν και για το φυσικό αέριο. Πρώτον, γιατί είναι προφανές ότι μια ενδεχόμενη διπλωματική παγίδευση της Κύπρου, με προοπτική μια «λύση» τύπου Σχεδίου Ανάν, θα έκαιγε εκ των πραγμάτων και το νέο αυτό στρατηγικό χαρτί της Κύπρου. Η Άγκυρα θα επετύγχανε, σε μια τέτοια περίπτωση, διά της διπλωματικής οδού, αυτό που δεν μπορεί να επιτύχει με τις φρεγάτες και το «Πίρι Ρέις» που γυροφέρνουν την Κυπριακή ΑΟΖ.
Θα επετύγχανε, επιπλέον, τη διοχέτευση του κυπριακού φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας, διά του σχεδιαζόμενου αγωγού Ναμπούκο, που θα είχε τότε αρκετό φυσικό αέριο για να γίνει βιώσιμος. Η ιδέα αυτή προεβλήθη, δυστυχώς, στο παρελθόν, σε σχέση με το αιγυπτιακό φυσικό αέριο, από τη σημερινή υπουργό Ενέργειας και Εμπορίου της Κύπρου Πραξούλα Αντωνιάδου. Συγκεκριμένα, η σημερινή υπουργός, ενεργώντας ως ακτιβίστρια για την ειρήνη και την προσέγγιση με τους Τουρκοκυπρίους, πήρε μέρος σε κοινή μελέτη με δύο ξένους ειδικούς σε θέματα ενέργειας. Η μελέτη έγινε από το γνωστό νορβηγικό ινστιτούτο «PRIO». Προτείνεται, ως πόρισμα, στη μελέτη η ενεργειακή ενοποίηση της Κύπρου με την Τουρκία, με προέκταση του τουρκικού αγωγού, που καταλήγει στο Τσεϊχάν, μέχρι την Κερύνεια και, στη συνέχεια, την Αίγυπτο. Ανάλογα σχέδια συζητούνται και σήμερα, σε ορισμένους κύκλους, για το κυπριακό φυσικό αέριο.
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο δημιουργήθηκε σάλος στην Κύπρο είναι η μετωπική σύγκρουση της υπουργού με τον διευθυντή Ενέργειας του υπουργείου της και την ομάδα του.
Σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή, η ρήξη αυτή θέτει ερωτήματα και προκαλεί ανησυχίες. Η θέση της Κύπρου, μετά τον εντοπισμό των κοιτασμάτων φυσικού αερίου, τη ρήξη στις σχέσεις Τουρκίας και Ισραήλ και την αναμενόμενη Κυπριακή Προεδρία της ΕΕ στο δεύτερο εξάμηνο του 2012, είναι ιδιαίτερα ενισχυμένη. Αρκεί να μη γίνουν λάθη και να παραμείνει η εκτίμηση ότι η υπόσταση της Κύπρου και η ασπίδα της είναι το κράτος της, η Κυπριακή Δημοκρατία.
Π. Δαφνομήλης