Σχέδιο – απάντηση στο «κούρεμα» των μισθών των κληρικών
Την πρόταση κατέθεσε την περασμένη εβδομάδα στην ετήσια Σύνοδο της Ιεραρχίας ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος. Αρχικά το φιλόδοξο πλάνο δεν βρήκε πολλούς υποστηρικτές στο σώμα των Μητροπολιτών. Στο πρώτο άκουσμα ξαφνιάστηκαν και την αντιμετώπισαν επιφυλακτικά.
Με μεγάλη τους χαρά, λένε στη Σύνοδο, θα ήθελαν να έχουν τα επιχειρήματα οι Μητροπολίτες να απαντήσουν στις συνεχείς επιθέσεις του Ν. Σηφουνάκη και του Γρ. Ψαριανού. Δύο πολιτικών που ζητούν «εδώ και τώρα» χωρισμό της Εκκλησίας από το κράτος, έχοντας ως μόνιμη επωδό ότι αδίκως μισθοδοτούνται οι ιερείς και πως οι ναοί απολαμβάνουν σκανδαλωδώς φοροαπαλλαγές. «Δεν στέκονται στην προσφορά της Εκκλησίας, στο φιλανθρωπικό της έργο που ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο, αλλά πιπιλάνε τη γνωστή καραμέλα», τονίζει έμπειρος κληρικός της Συνόδου. Οι ιεράρχες δεν περιμένουν πως θα συμβεί σύντομα η διακοπή της μισθοδοσίας από το κράτος. Ούτε θα κληθεί η Εκκλησία να βάλει ένα «συμπλήρωμα» αν γίνουν τραγικές περικοπές. Είναι κάτι που οι πολιτικοί των δύο μεγάλων κομμάτων (Παπανδρέου, Σαμαράς) έχουν δεσμευτεί πως δεν περιλαμβάνεται στους σχεδιασμούς τους. Γνωρίζουν ωστόσο καλά πως η «τρόικα» δεν έχει τέτοιες ευαισθησίες και μπορεί να το θέσει ως sine qua non για την εκταμίευση μιας… μελλοντικής δόσης. Οι συνθήκες όμως για να αναλάβει μια τόσο μεγάλη υποχρέωση σήμερα η Εκκλησία δεν είναι καθόλου ευνοϊκές.
Γιατί όχι τώρα
Το γιατί δεν μπορεί να αναλάβει η Εκκλησία σύντομα το βάρος της μισθοδοσίας των ιερέων της, που υπολογίζεται περίπου στα 225 εκατ. ευρώ ετησίως, έχει αρκετές ερμηνείες. Από τη μια είναι οι Μητροπολίτες που θεωρούν τη μισθοδοσία των κληρικών αναφαίρετο δικαίωμα της Εκκλησίας και συμβατική υποχρέωση του κράτους, στο πλαίσιο της συμφωνίας που έχει γίνει για τη δήμευση της περιουσίας της Εκκλησίας. «Ας αποζημιώσουν την Εκκλησία ή ας επιστρέψουν την περιουσία που έχουν στην κυριότητά τους και μετά εμείς θα αναλάβουμε τους μισθούς των παπάδων», έλεγε, οργισμένος, Μητροπολίτης του Λεκανοπεδίου. «Όσοι υποστηρίζουν πως δεν ισχύουν οι τίτλοι κυριότητας των βυζαντινών αυτοκρατόρων ή των οθωμανών σουλτάνων, τους υπενθυμίζω τον εισαγωγικό νόμο του Αστικού Κώδικα που ισχύει σήμερα και λέει πως κάθε κυριότητα και εμπράγματο δικαίωμα που αποκτήθηκε πριν από την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα κρίνεται κατά το δίκαιο που ίσχυε όταν έγινε η απόκτησή τους». Είναι νομολογία που έχει αποδεχθεί το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, λέει ο ίδιος Μητροπολίτης.
Από την άλλη υπάρχουν και –λίγοι– Μητροπολίτες που δεν έχουν ούτε τη διάθεση ούτε τις διοικητικές ικανότητες να σηκώσουν ένα τέτοιο βάρος και να αναλάβουν τους μισθούς των κληρικών τους. Άλλοι είναι φοβισμένοι σε μια τέτοια προοπτική, θεωρώντας πως η περιουσία των Μητροπόλεών τους δεν αρκεί για να αποδώσει ένα ποσό που φτάνει, ειδικά σε μικρές και φτωχές Μητροπόλεις, τον τριπλάσιο προϋπολογισμό από αυτόν που έχουν σήμερα. Τους τρομάζει ακόμη και το ενδεχόμενο να καλύψουν μόνο ένα μέρος των μισθών, σε περίπτωση που αυτό απαιτήσουν οι οικονομικές συνθήκες του κράτους.
«Σε Μητροπόλεις που έχουν ακίνητη περιουσία ή βρίσκονται σε μεγάλα αστικά κέντρα η εκμετάλλευση της περιουσίας, αν την αποδεσμεύσει το κράτος, μπορεί να είναι αρκετή για να μισθοδοτηθούν οι ιερείς. Σε αυτές που είναι στην παραμεθόριο ή συνίστανται μόνο από είκοσι ενορίες τι γίνεται όμως; Αυτά είναι ζητήματα που πρέπει να ελεγχθούν με κάθε λεπτομέρεια», έλεγε Μητροπολίτης της Β. Ελλάδος.
Απαντήσεις σʼ αυτά τα ερωτήματα καλείται να δώσει ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος. Το πλάνο σταδιακής απεξάρτησης από το κράτος βρίσκεται ακόμη στα σκαριά. Τη βιωσιμότητα του σχεδίου και πόσο εφικτή είναι η εφαρμογή του σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα παρουσιάσει ο κ. Χρυσόστομος πιθανότατα στη Σύνοδο της Ιεραρχίας που θα γίνει μετά τον Μάρτιο. Ένα σενάριο που ακούγεται είναι η σύσταση ενός κοινού ταμείου που θα συγκεντρώσει μια σεβαστή περιουσία από όλα τα εκκλησιαστικά ΝΠΔΔ (Μητροπόλεις, Μονές ακόμη και ενορίες) και θα βρίσκεται υπό την εποπτεία της ΕΚΥΟ. Τα έσοδα που θα προκύψουν από την αξιοποίηση της περιουσίας θα μισθοδοτούν τους ιερείς και τους μοναχούς. Οι υπάλληλοι των Μητροπόλεων, σύμφωνα με αυτό το σενάριο, θα μισθοδοτούνται από τα πάγια έσοδα των ταμείων των Μητροπόλεων ή θα καλύπτεται το μέρος του μισθού τους που έχει περικοπεί από το κράτος.
Μʼ αυτόν τον τρόπο οι πλουσιότερες Μητροπόλεις θα μπορούν να αιμοδοτούν οικονομικά τις πιο φτωχές. Όλα αυτά βεβαίως τίθενται υπό μια συγκεκριμένη αίρεση: Να αποδεσμευθεί από το κράτος και να παραχωρηθεί στην Εκκλησία η περιουσία που της έχει απομείνει. Ένα πάγιο αίτημα του Αρχιεπισκόπου και πολλών Μητροπολιτών που έχει τεθεί πολλές φορές σε όλες τις κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια.