Το νέο σχολείο και ο εθνικός «απολογοτεχνισμός»

Ανάμεσα σ’ αυτούς και κυρίες οι οποίες συμμετείχαν στη σύνταξη του Προγράμματος Σπουδών της Α΄ τάξης Λυκείου για το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας που δημοσίευσε το υπουργείο Παιδείας, φίλες και ομογάλακτες της κ. Δραγώνα, της κ. Φραγκουδάκη και της κ. Ρεπούση.

=Κίνηση πρώτη: Αλλαγή του ονόματος του μαθήματος από «Νεοελληνική Λογοτεχνία» στο μονολεκτικό «Λογοτεχνία»… έτσι απλά. Φυσικά, ο στόχος δεν είναι η συντομογραφία του μαθήματος. Προφανώς επιδιώκεται να επιβληθεί μια εντελώς νέα φιλοσοφία, ώστε να μη δίνεται πλέον προτεραιότητα στην ερμηνευτική ανάδειξη του νεοελληνικού κειμένου, της νεοελληνικής γλώσσας και της νεοελληνικής πολιτιστικής ταυτότητας. Κάτω από τον γενικό όρο «Λογοτεχνία» χωράνε όλες οι Λογοτεχνίες. Αναρωτιέται κανείς ποιος θα είναι τελικά ο στόχος του μαθήματος. Το γεγονός αυτό, πέραν των άλλων, συνιστά και κατάφωρη παραβίαση της συνταγματικής επιταγής, σύμφωνα με την οποία κύριος στόχος της εκπαίδευσης είναι η καλλιέργεια της εθνικής πολιτιστικής ταυτότητας και συνείδησης και, ως γνωστόν, τα μαθήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας αποτελούν τα βασικότερα για την επίτευξη αυτού του σκοπού.

=Κίνηση δεύτερη: Μεταφέρεται στην Α’ τάξη του Λυκείου η φιλοσοφία που διέπει το πρόγραμμα του Γυμνασίου (!) που εφαρμόσθηκε για τους μουσουλμανόπαιδες της Θράκης (!). Ειδικότερα, στο κείμενο των κυριών Βενετίας Αποστολίδου και Ελένης Χοντολίδου που τιτλοφορείται «Το μάθημα της λογοτεχνίας σε διαπολιτισμικό περιβάλλον: το παράδειγμα των σχολείων της Θράκης», και το οποίο αφορά τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας στο πλαίσιο του Προγράμματος Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων, αναφέρεται:

«Στην ίδια τη σχέση μας, συνεπώς, με τη λογοτεχνία ανακαλύπτουμε έναν κώδικα συμπεριφοράς, έναν ηθικό κανόνα επικοινωνίας και συνδιαλλαγής με τον πολιτισμικό Άλλο (sic). Εδώ και πολλούς αιώνες το είδος λόγου που μεταφράζεται περισσότερο από κάθε άλλο είναι η λογοτεχνία. Παρά τις ενστάσεις….».

«Και στις δύο περιπτώσεις, το μάθημα της λογοτεχνίας έχει προκριθεί ως προνομιακό μέσο για την καλλιέργεια του ήθους και των αξιών της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, της κοινωνίας, δηλαδή, στην οποία όλες οι διαφορετικές πολιτισμικές ταυτότητες και παραδόσεις συνυπάρχουν, συνδιαλλέγονται (sic) και δημιουργούν χωρίς αποκλεισμούς ή στιγματισμούς. Είναι σε αυτήν ακριβώς τη βάση που πιστεύουμε ότι το μάθημα της λογοτεχνίας έχει έναν ζωτικό ρόλο μέσα στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των μουσουλμάνων μαθητών της Θράκης (Αποστολίδου – Χοντολίδου)».

Στο ΦΕΚ 1562/27-6-2011/τ. Β΄, στο οποίο δημοσιεύεται το αντίστοιχο πρόγραμμα σπουδών της Α΄ Λυκείου, που αλλάζει ριζικά τον τρόπο διδασκαλίας και τον χαρακτήρα του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Λύκειο, τα παραπάνω αποσπάσματα μεταφέρονται αυτούσια:

«Στην ίδια τη σχέση μας, συνεπώς, με τη λογοτεχνία ανακαλύπτουμε έναν κώδικα συμπεριφοράς, έναν ηθικό κανόνα επικοινωνίας και συνδιαλλαγής με τον πολιτισμικό Άλλο (sic). Εδώ και πολλούς αιώνες το είδος λόγου που μεταφράζεται περισσότερο από κάθε άλλο είναι η λογοτεχνία. Παρά τις ενστάσεις…».

«Εξάλλου, το μάθημα της λογοτεχνίας έχει προκριθεί ως προνομιακό μέσο για την καλλιέργεια του ήθους και των αξιών της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, της κοινωνίας, δηλαδή, στην οποία όλες οι διαφορετικές πολιτισμικές ταυτότητες και παραδόσεις συνυπάρχουν, συνδιαλλέγονται (sic) και δημιουργούν χωρίς αποκλεισμούς ή στιγματισμούς».

Δεν φρόντισαν να διορθώσουν ούτε τη λανθασμένη γραφή συνδιαλλέγονται αντί του ορθού συνδιαλέγονται.

Τα κοινά αυτά σημεία αποκαλύπτουν ότι η φιλοσοφία που διέπει τις αλλαγές στο Πρόγραμμα Σπουδών για τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας στην Α΄ Λυκείου είναι αντίστοιχη εκείνης που εφαρμόστηκε στο Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων (2002-2004) για το Γυμνάσιο.

=Κίνηση τρίτη: Καταργείται η ιστορική θεώρηση των κειμένων και τα λογοτεχνικά κείμενα χωρίζονται θεματικά (π.χ., πρώτη ενότητα: Τα φύλα στη Λογοτεχνία). Έτσι, ισοπεδώνονται οι λογοτεχνικές αξίες και επικρατεί η λογική ότι θα πρέπει να συνεξετάζονται ισότιμα λ.χ. με τη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη ακόμα και έργα ήσσονος αξίας με αντικείμενο τα «φύλα». Χάνονται έτσι τα αισθητικά κριτήρια και υποβαθμίζονται έργα που διαθέτουν εμβληματική αξία μέσα στην ιστορία των γραμμάτων μας.

Έτσι, οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» του Διονυσίου Σολωμού, π.χ., μεγαλειώδες σύμβολο της λογοτεχνίας του έθνους, δεν θα διδάσκονται πλέον αυτόνομα, αλλά θα στεγάζονται στην ενότητα «Από την παράδοση στον μοντερνισμό», στην οποία συνωστίζονται πλείστα κείμενα ετερόκλητα ως προς τη θεματική τους. Επισημαίνεται δε ότι στην αντίστοιχη σκοποθεσία καμία αναφορά δεν γίνεται στην ανάδειξη του εθνικού χαρακτήρα της σολωμικής ποίησης. Έτσι, οι μαθητές θα μαθαίνουν ότι ο Σολωμός υπήρξε ρομαντικός ποιητής, αλλά θα αγνοούν ότι είναι ο μέγιστος των εθνικών ποιητών μας. Εκεί οδηγεί αυτή η περίεργη εμμονή των συντακτριών του Προγράμματος, που επιδιώκουν -όπως γράφουν- να αντικαταστήσουν την ιστορικότητα του κειμένου με «την ιστορικότητα του αναγνώστη», δηλαδή σχετικοποίηση των πάντων και σταδιακή απομάκρυνση της εκπαίδευσης από τα εθνικά της χαρακτηριστικά.

Επισημαίνουμε ότι τα προγράμματα αυτά δεν καταρτίστηκαν από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ούτε καν εγκρίθηκαν. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι στα «έχοντας υπόψη» του ΠΔ 1562/27-6-2011 αναφέρεται: «5. Το γεγονός ότι το υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, σύμφωνα με το αριθμ. 59607/Γ2/25.5.2011 έγγραφό του, ζήτησε από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο την εισήγησή του σχετικά με το Πρόγραμμα Σπουδών για τα μαθήματα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία, Νέα Ελληνική Γλώσσα και Νέα Ελληνική Λογοτεχνία της Α΄ τάξης Γενικού Λυκείου και πέρασε άπρακτη η καταληκτική ημερομηνία αποστολής της…».

Αλλά ποιο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ρώτησαν στις 25 Μαΐου για προγράμματα που καταρτίστηκαν από εξωθεσμικές επιτροπές: Αυτό που κατάργησαν και διέλυσαν στις 24 Μαΐου με τον νόμο 3966/24-5-2011;

Το «ΠΑΡΟΝ» έγκαιρα είχε προειδοποιήσει για τη σχεδιαζόμενη διάλυση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Ειδικότερα, στο φύλλο της 9-1-2011 δημοσιεύσαμε άρθρο με τίτλο «Γκρεμίζουν το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο», όπου σημειώναμε: «Η λαίλαπα που σαρώνει τα πάντα γκρεμίζει και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, έναν καταξιωμένο θεσμό, που ίδρυσε ο παππούς του σημερινού πρωθυπουργού, ο Γεώργιος Παπανδρέου, και τον οποίο σεβάστηκαν ΟΛΕΣ οι πολιτικές ηγεσίες!». Φαίνεται ότι η δημοκρατική δομή του Π.Ι. έστεκε εμπόδιο σε πολιτικές και προσωπικές φιλοδοξίες που δεν έχουν σχέση με την εκπαίδευση, αλλά με επικοινωνιακά πολιτικά παιγνίδια και κοντόφθαλμες πολιτικές επιλογές και, κυρίως, με ιδεολογικές (και δυστυχώς όχι μόνον) μονομέρειες.