«Μυρίζουν» οι διαγωνισμοί για τα σκουπίδια Αττικής και Πελοποννήσου
Όσο κι αν σας φαίνεται παράξενο. Δυόμισι δισεκατομμύρια ευρώ είναι το… βραβείο, για το οποίο ήδη πολλές είναι οι τρικλοποδιές, γιατί υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον από μεγάλα συμφέροντα, που φθάνουν μέχρι και σε νταβατζήδες…
Και τα περίεργα αρχίζουν από το γεγονός ότι μετά τη χρόνια ανικανότητα του ΕΣΔΚΝΑ να επιλύσει (εδώ και τριάντα χρόνια) τον γόρδιο δεσμό της διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής και χωρίς να έχουν επιλυθεί ουσιώδη σχετικά θέματα, με υπερβολική προχειρότητα και βιασύνη βγήκαν στον αέρα οι προκαταρκτικές προκηρύξεις για τους διαγωνισμούς που αφορούν την επεξεργασία των απορριμμάτων Αττικής και Πελοποννήσου, έργων συνολικού προϋπολογισμού που ξεπερνάει τα 2,5 δισ. ευρώ.
Στην περίπτωση της Αττικής η προαναγγελία δημοσιεύτηκε στις 22 Αυγούστου και 15 Σεπτέμβρη δημοσιοποιήθηκαν όλα τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα τεχνικά στοιχεία για το έργο. Θα υπάρξει διαβούλευση μέχρι τις 31 Οκτώβρη με προγραμματισμένη ημερομηνία για την έναρξη της διαδικασίας ανάθεσης την 1η Δεκέμβρη 2011. Τα έργα θα είναι ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα), με αναθέτουσα αρχή την Περιφέρεια Αττικής. Από τη διαβούλευση ζητείται να εφαρμοσθεί το τελικό πλαίσιο της διαγωνιστικής διαδικασίας με όρους απόλυτης διαφάνειας.
Ωστόσο υπάρχουν προβλήματα που είναι δυνατό να οδηγήσουν σε πιθανή ματαίωση – αναβολή του διαγωνισμού. Πιο συγκεκριμένα:
1. Το διάστημα από τη λήξη της διαβούλευσης (31/10) μέχρι τη δημοσιοποίηση των τευχών (1/12) είναι αρκετά μικρό ώστε να ληφθούν υπόψη τα συμπεράσματα της διαβούλευσης, κι αυτό… μοιάζει σαν τα τεύχη να είναι ήδη έτοιμα και η διαβούλευση να μη διαδραματίσει κανένα ουσιαστικό ρόλο.
2. Ενώ το έργο προκηρύσσεται ως ΣΔΙΤ, ακόμα δεν έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός για την επιλογή συμβούλου ΣΔΙΤ, όπως ξεκάθαρα προβλέπεται από τον Ν. 3389/2005. Ενώ υπάρχουν έντονες φήμες σύμφωνα με τις οποίες δεν θα οριστεί σύμβουλος αλλά θα καλυφθεί από επιμέρους υπηρεσίες του Δημοσίου, κάτι που αναμένεται να φέρει τρομακτικές καθυστερήσεις, κωλυσιεργίες, αλλά και… ανατροπές.
3. Το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει ακυρώσει την αρχική σύμβαση του ΕΣΔΚΝΑ με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση για υλοποίηση του διαγωνισμού, άρα και τη συγκριτική μελέτη τεχνολογιών για τη διαχείριση των απορριμμάτων της Αττικής. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη μελέτη, προκρίνονται, έπειτα από πολλαπλά τεχνικά σφάλματα, οι τεχνολογίες Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας/MBT, ενώ εδώ και χρόνια ήτο εμφανής η διάθεση του ΕΣΔΚΝΑ για μονόπλευρη καθοδήγηση στην τεχνολογία διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής, επιβάλλοντας τα αποτελέσματα της λανθασμένης αλλά και πλήρως παραπλανητικής μελέτης που είχε διενεργήσει ως προς την τεχνολογία ΜΒΤ.
4. Οι ανάδοχοι μπορούν να προτείνουν οποιαδήποτε τεχνολογία, με προϋποθέσεις να είναι αποδεδειγμένα δοκιμασμένη, να είναι περιβαλλοντικά φιλική, αναλαμβάνοντας όμως να κάνουν οι ίδιοι τη μελέτη και να προχωρήσουν στην έκδοση νέων τροποποιημένων περιβαλλοντικών όρων / ΕΠΟ από τις ήδη υπάρχουσες (οι προηγούμενες ΕΠΟ είναι, με βάση τον σχεδιασμό ΕΣΔΚΝΑ, μονάδες τύπου ΜΒΤ με παραγωγή SRF/RDF). Επομένως, στο άμεσο της διαδικασίας που έχει επιβληθεί η έκδοση νέων ή η τροποποίηση ΕΠΟ δημιουργεί τεράστια χρονικά εμπόδια για οποιαδήποτε άλλη τεχνολογία εκτός της τεχνολογίας ΜΒΤ, συνεπώς οι τεχνολογίες δεν είναι ανοικτές, καθώς υπάρχει σαφής χρονική πριμοδότηση της ΜΒΤ.
5. Τέλος, δεν είναι ξεκάθαρη η τελική μορφή του διαγωνισμού (αναφορικά με πιθανή τμηματοποίησή του).
Στην περίπτωση της Πελοποννήσου ο διαγωνισμός θα είναι ΣΔΙΤ και αναθέτουσα αρχή η Περιφέρεια Πελοποννήσου. Ο υποψήφιος ανάδοχος θα πρέπει να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο επενδυτικό σχέδιο σύμφωνα με τους στόχους του ΠΕΣΔΑ, συνοδευόμενο από όλες τις μελέτες που θα απαιτηθούν για την αδειοδότησή του. Οι υποψήφιοι μπορούν να προτείνουν οποιαδήποτε δοκιμασμένη με επιτυχία και περιβαλλοντικά αποδεκτή λύση, εφόσον τηρούνται οι απαιτήσεις του ΠΕΣΔΑ και της νομοθεσίας. Ο ανάδοχος θα πρέπει να αναλάβει και την προσωρινή διαχείριση των αποβλήτων μέχρι την κατασκευή των έργων οριστικής διαχείρισης. Θα υπάρξει διαβούλευση μέχρι την 10/10/11 και θα ακολουθήσει η διαδικασία ανάθεσης. Ωστόσο υπάρχουν προβλήματα που αναμένεται να οδηγήσουν σε ματαίωση – αναβολή του διαγωνισμού:
1. Το διάστημα από τη λήξη της διαβούλευσης (10/10) μέχρι τη δημοσιοποίηση των τευχών (31/10) είναι αρκετό μικρό ώστε να ληφθούν υπόψη τα συμπεράσματα της διαβούλευσης, συνεπώς μοιάζει τα τεύχη να είναι ήδη έτοιμα και η διαβούλευση να μη διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο.
2. Δεν υπάρχει σύμβουλος ΣΔΙΤ, όπως ρητά προβλέπεται από τον Ν. 3389/2005. Επίσης με βάση την ελληνική πραγματικότητα και ιδιαίτερα αυτήν την περίοδο, αναμένεται ουσιαστικό διαχειριστικό πρόβλημα όσον αφορά την προσωρινή λειτουργία όπου ο ανάδοχος αναλαμβάνει τη συλλογή και μεταφορά των απορριμμάτων από συγκεκριμένα σημεία μεταφόρτωσης, αξιοποιώντας και τον ήδη αγορασμένο εξοπλισμό δεματοποίησης – λύση ΜΗ αποδεκτή από τους κατοίκους.
3. Τέλος, ιδιαίτερα τεχνικά σφάλματα μονόπλευρης αντιμετώπισης τεχνολογιών διατυπώνονται στον ΠΕΣΔΑ (στην προσπάθεια συγκριτικής αξιολόγησης των τεχνολογιών – από τον μελετητή).
Τέχνασμα;
Όλα αυτά δείχνουν πως ο νέος διαγωνισμός πατάει στα δεδομένα της μονόπλευρης διαχείρισης του ΕΣΔΚΝΑ, και ως εκ τούτου είναι δεδομένο πως με δυσκολία θα προχωρήσουν οι διαγωνισμοί λόγω της πρόχειρης αντιμετώπισης τους και της ελλιπούς οργάνωσής τους. Συνεπώς είναι ξεκάθαρο πως ο διαγωνισμός δεν αποτελεί εκκίνηση των διαδικασιών για την ολοκληρωμένη διαχείριση των αποβλήτων με σύγχρονες τεχνολογίες, αλλά ένα τέχνασμα για την πυροσβεστική αντιμετώπιση του ζητήματος.