Ο Φόβος και ο Πόνος…
Υπάρχει ένα όπλο έκτακτης ανάγκης για την εξουσία.
Ο φόβος!
Βέβαια, όταν υπάρχει δημοκρατική νομιμοποίηση –δηλαδή πειθώ και αποδοχή διά της πειθούς– δεν χρειάζεται τίποτε άλλο.
Όμως, όταν δεν υπάρχουν πια περιθώρια πειθούς, τότε μοναδικό όπλο επιβολής απομένει ο φόβος!
Μαζί έρχεται πάντα και ο δίδυμος αδελφός του: ο πόνος!
Ποτέ δεν φοβίζει η εξουσία με κάτι απόλυτο.
Διότι οι απόλυτες απειλές δεν επιτρέπουν «κλιμάκωση»…
Ο φόβος πάντα συνοδεύεται από ένα εργαλείο που επιβάλλει οδύνη –δηλαδή πόνο– σε όποιον η εξουσία επιθυμεί να τρομοκρατήσει. Και ο πόνος επιτρέπει «κλιμάκωση».
Φοβερίζουν τον λαό ότι θα του προκαλέσουν οδύνη. Υποτάσσεται…
Αν κάποια στιγμή σηκώσει κεφάλι, του προκαλούν οδύνη σε «μέτρια δοσολογία». Και τον απειλούν ότι θα του προκαλέσουν μεγαλύτερο πόνο.
Οπότε υποτάσσεται ξανά.
– Φόβος χωρίς πόνο είναι «τζούφιος», είναι μπλόφα που φαίνεται από μακριά…
– Και πόνος χωρίς φόβο είναι αναίτιος πόνος, που εξοργίζει αυτόν που τον υφίσταται, δεν τον καθυποτάσσει…
Αν η εξουσία διαχειριστεί σωστά τις «δόσεις» πόνου και απειλής μεγαλύτερου πόνου, μπορεί να κυριαρχεί για καιρό.
Προσοχή, όμως: Μακροχρόνια ο φόβος χάνει την αποτελεσματικότητά του.
Την πρώτη φορά ο φόβος σε παγώνει. Τη δεύτερη σε συγκρατεί. Την τέταρτη ή πέμπτη φορά, ακόμα κι αν έχουν αυξηθεί οι δόσεις, σε εξοργίζει.
Και την επόμενη φορά ξεσηκώνει ένα λαό ολόκληρο σε τυφλή εξέγερση…
Οι σύγχρονες κοινωνίες –και κυρίως οι σύγχρονες δημοκρατίες– γεννήθηκαν από εξεγέρσεις λαών που αψήφησαν τον φόβο και αντέδρασαν βίαια κατά των δυναστών και των τυράννων τους.
Η δημοκρατία ρίζωσε ακριβώς για να μπορεί η κοινωνία να αλλάζει κατεύθυνση ομαλά, χωρίς βία. Να εκτονώνει πιέσεις, να διορθώνει σφάλματα και να προσαρμόζεται, χωρίς η εξουσία να επιβάλλεται με φόβο και χωρίς η κοινωνία να αντιδρά με εξεγέρσεις τυφλής βίας.
Αλλά το πρόβλημα είναι τι συμβαίνει όταν δεν λειτουργεί η δημοκρατία…
Τότε, ως έσχατο καταφύγιο απομένει πάντα η στρατηγική του φόβου, το shock doctrine.
Που επιβάλλει στην κοινωνία οδύνες, απειλώντας με χειρότερες οδύνες.
Κι αυτό το «κόλπο» πιάνει, φτάνει να μην καταφύγει κανείς σʼ αυτό πολλές φορές! Γιατί αν το κάνει συνεχώς, σε βάθος χρόνου ο φόβος ξεπερνιέται από τους πολλούς…
Κι όταν αρχίσει να ξεπερνιέται, τότε αυτός που προκαλεί φόβο εισπράττει οργή. Και ξεσπάσματα οργής. Δηλαδή τυφλή βία…
Πέρυσι τον Μάιο μάς επέβαλαν το Μνημόνιο (οδύνη) και μας απείλησαν με χρεοκοπία (φόβος για χειρότερα).
Τον φετινό Ιούλιο μας επέβαλαν το Μεσοπρόθεσμο (κλιμάκωση της οδύνης) και μας απείλησαν ξανά με χρεοκοπία (φόβος για πολύ χειρότερα).
Προχθές ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης εξήγγειλε ακόμα πιο σκληρά μέτρα (κορύφωση της οδύνης), απειλώντας ότι αν δεν τα υιοθετήσουμε θα γίνουμε «Αργεντινή του 2000» (δηλαδή θα χρεοκοπήσουμε και θα υποστούμε τρισχειρότερα).
Πολλοί αρχίζουν και συνειδητοποιούν ότι:
– Αν δεν μας είχαν «σώσει» εξαρχής, θα είχαμε χρεοκοπήσει πέρυσι τον Μάιο με το χρέος στο 115% του ΑΕΠ. Με ένα γενναίο «κούρεμα» τότε, το χρέος μας θα κατέβαινε στο 90% του ΑΕΠ και θα ακολουθούσαν δυο-τρία χρόνια σκληρής προσαρμογής. Που δεν τα αποφύγαμε, έτσι κι αλλιώς.
– Αν χρεοκοπούσαμε σήμερα, θα ξεκινούσαμε με χρέος 155% του ΑΕΠ και με ένα «κούρεμα» θα κατέβαινε το πολύ εκεί όπου ήταν πέρυσι, πριν μας «σώσουν».
– Αν χρεοκοπήσουμε αύριο, θα ξεκινήσουμε από πολύ υψηλότερο χρέος και θα χρειαστούμε δυσανάλογα μεγάλο χρόνο για να έλθουμε ξανά «στα ίσα μας».
Συμπέρασμα: Πολλοί συνειδητοποιούν πια ότι κάθε φορά που μας «σώζουν» τα πράγματα γίνονται χειρότερα.
Τώρα ο κόσμος αρχίζει να φοβάται περισσότερο την ίδια τη… «σωτηρία»!
Και ο φόβος που επισείει η εξουσία μετατρέπεται σε οργή εναντίον της εξουσίας.
Πράγματι, όταν η εξουσία καταφύγει πολλές φορές στο «shock doctrine», τότε ο φόβος από όπλο στα χέρια της γυρνά «μπούμερανγκ» εναντίον της!
Τα πράγματα για την κυβέρνηση ήδη πάνε πολύ άσχημα: Δεν είναι μόνο ότι δεν τους βγαίνουν οι υπολογισμοί με τα οικονομικά…
Είναι κυρίως ότι δεν τους βγαίνει πια ούτε η στρατηγική του φόβου.
Από το «σοκ και δέος» (το σοκ του Μνημονίου και το δέος της χρεοκοπίας) θα περάσουν σύντομα στο… «τρεχάτε ποδαράκια μου».
Τρεχάτε προς τα ελικόπτερα, όσο προφταίνουμε!
– Το ΠΑΣΟΚ ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του κραυγάζοντας «η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες».
Και την τελειώνει παραδίδοντας τα «κλειδιά» της χώρας στους ξένους και διακηρύσσοντας… «ευτυχώς που υπάρχει η “τρόικα”»!
– Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του μιλώντας για «υπερήφανη Ελλάδα, υπερήφανους Έλληνες»…
Και κατέληξε να διακηρύσσει ότι η Ελλάδα –που αυτό δημιούργησε– είναι «η πιο διεφθαρμένη χώρα»!
– Ξεκίνησε ως η επιτομή του λαϊκισμού…
Και τελειώνει λαομίσητο!
Ξεκίνησε σκορπώντας φρούδες προσδοκίες.
Και τελειώνει σκορπώντας φόβο και εισπράττοντας οργή.
Ξεκίνησε καλπάζοντας προς την εξουσία.
Και τελειώνει… τρέχοντας προς τα ελικόπτερα!
Βλέπετε, ο φόβος είναι κάτι σαν την ξιφολόγχη!
Μπορείς να πετύχεις πολλά μʼ αυτήν, εκτός από το να… κάτσεις πάνω της!
Ν. Ζ.