Όροι εθνικής ταπείνωσης στο νέο δάνειο διάσωσης

Αλλά και για να αποφευχθεί ένα δεύτερο, πολύ μεγαλύτερο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, μια πραγματική χρεοκοπία, την οποία οι αγορές και οι οίκοι αξιολόγησης μοιάζουν να θεωρούν βέβαιη ως το τέλος του έτους, γι’ αυτό και οι αποδόσεις των διετών ομολόγων έφθασαν αυτήν την εβδομάδα ακόμη και στο εξωπραγματικό ποσοστό του 46%!
Σε αυτές τις συνθήκες ακραίας πίεσης, ο υπουργός Οικονομικών και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης σύρθηκε τις προηγούμενες ημέρες σε αλλεπάλληλες παλινδρομήσεις σε δύο κρίσιμα ζητήματα:
Σε ό,τι αφορά τη νέα χρηματοδοτική διευκόλυνση από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Οικονομικής Σταθερότητας, που απειλείται να τιναχθεί στον αέρα λόγω του πιεστικού αιτήματος των Φινλανδών (και όχι μόνο) για παροχή εξασφαλίσεων από την Ελλάδα, ο κ. Βενιζέλος βρίσκεται υπό σκληρή πίεση να αποδεχθεί τους ίδιους εθνικά ταπεινωτικούς και επικίνδυνους όρους, που μόλις μέχρι πριν από λίγες ημέρες (μιλώντας στον «ΣΚΑΪ») είχε ξεκαθαρίσει ότι η κυβέρνηση απορρίπτει!
Δηλώνοντας τότε την άρνησή του σε προτάσεις για χορήγηση εμπράγματων εγγυήσεων (ενέχυρα), προκειμένου να μετάσχει και η Φινλανδία στη νέα χρηματοδότηση της Ελλάδας, ο κ. Βενιζέλος τόνιζε: «Είχαμε την υποχρέωση, σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου Κορυφής της 21ης Ιουλίου, να κάνουμε σε διμερές επίπεδο μια διαπραγμάτευση με τη Φινλανδία για να δούμε αν σε διμερές επίπεδο μπορεί να ικανοποιηθεί η σχετική απαίτηση της Φινλανδίας, χωρίς αυτό να δημιουργεί κανένα πρόβλημα στην εκτέλεση του προγράμματος, στις δικές μας χρηματοοικονομικές ανάγκες και χωρίς να έχει η οποιαδήποτε εγγύηση εμπράγματο χαρακτήρα, γιατί εμείς δεν θέλαμε και δεν θέλουμε να δώσουμε εγγυήσεις εμπραγμάτου χαρακτήρα».
Με τον τρόπο αυτό, ο κ. Βενιζέλος θέλησε να παρουσιάσει ως δήθεν «επιτυχία» τη συμφωνία για την παροχή χρηματικών εγγυήσεων στους Φινλανδούς, υπό τη μορφή της δέσμευσης του 20% των δανείων που θα λάβουμε με δική τους εγγύηση σε έναν ειδικό έντοκο λογαριασμό εγγύησης, ο οποίος θα κάλυπτε πλήρως τη φινλανδική κυβέρνηση σε περίπτωση χρεοκοπίας της Ελλάδας.
Τα ενέχυρα επιστρέφουν!
Όταν διαπιστώθηκε ότι την ίδια μορφή εγγυήσεων ζητούσαν και άλλες χώρες, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να χαθεί σε χρηματικές εγγυήσεις ένα μεγάλο μέρος του νέου «πακέτου», η παροχή εμπράγματων εξασφαλίσεων, δηλαδή ενεχύρων επί της δημόσιας περιουσίας, επανήλθε στο τραπέζι των ευρωπαϊκών συζητήσεων, ως μια ύστατη προσπάθεια να διατηρηθεί η ισχύς της συμφωνίας της 21ης Ιουλίου. Σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν την Πέμπτη στους «Financial Times», χωρίς να διαψευσθούν από το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών ή άλλη επίσημη πηγή, την Παρασκευή επρόκειτο να συζητηθεί σε τηλεδιάσκεψη τεχνοκρατών των υπουργείων Οικονομικών της Eυρωζώνης η δέσμευση περιουσιακών στοιχείων της Ελλάδας υπέρ της Φινλανδίας και όσων άλλων χωρών ζητούν εξασφαλίσεις για το νέο δάνειο. Ασαφές είναι ποια περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν να δεσμευθούν, αφού ένα μεγάλο μέρος της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου ήδη «προσημειώθηκε», ώστε να ρευστοποιηθεί για τη μείωση του χρέους, με το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων των 50 δισ. ευρώ. Το πρόβλημα είναι, όμως, ότι τις επόμενες ημέρες, αν καταλήξουν σε συμφωνία στο Eurogroup για εμπράγματες εξασφαλίσεις, ο κ. Βενιζέλος θα χρειασθεί να εξηγήσει γιατί αποδέχθηκε τελικά έναν εθνικά ταπεινωτικό όρο, που εξαρχής βρισκόταν πέραν της «κόκκινης γραμμής» που είχε θέσει η κυβέρνηση στη διαπραγμάτευση.
Μια εναλλακτική λύση του «φινλανδικού προβλήματος» θα ήταν να αποσυρθεί η χώρα αυτή από το νέο δάνειο στην Ελλάδα. Όμως, αυτή η λύση είναι ένας πολιτικός «εφιάλτης» για τις κυβερνήσεις του πλούσιου Βορρά, με πρώτη τη γερμανική, οι οποίες θα πρέπει να καλύψουν με δικές τους εγγυήσεις το «έλλειμμα» από την απόσυρση των Φινλανδών. Με δεδομένη τη σφοδρή πολιτική κρίση που έχει δημιουργήσει στη Γερμανία το μοντέλο διάσωσης που ακολουθείται για την Ελλάδα, εν όψει μάλιστα της σχετικής απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου που θα εκδοθεί μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου, η «λύση» αυτή θεωρείται απίθανο να εγκριθεί από τη γερμανική πλευρά.
Οι αγορές «βλέπουν»
νέο «κούρεμα»
Η προφανής αδυναμία της κυβέρνησης να εφαρμόσει τους όρους για τη νέα διάσωση, αλλά και η προφανής απροθυμία των κυβερνήσεων του Βορρά να συνεχίσουν να διασώζουν την Ελλάδα (για την ακρίβεια: τους πιστωτές της), έχει δημιουργήσει στις αγορές την πεποίθηση ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα είναι επιβεβλημένη από τις εξελίξεις η μετάβαση από τη… γιαλαντζί «επιλεκτική χρεοκοπία», σε ένα πραγματικό και βαθύ «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, σε ποσοστό τουλάχιστον υπερδιπλάσιο του «μετριοπαθούς» 21%, που συμφωνήθηκε στις 21 Ιουλίου.
Αυτό προέβλεψε δημόσια ο επικεφαλής πιστοληπτικών αξιολογήσεων κρατών της Standard & Poor’s αυτή την εβδομάδα, αυτό φαίνεται ότι προβλέπουν και οι περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες, που διστάζουν να δεσμευθούν ότι θα μετάσχουν στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων, τα οποία λήγουν μέχρι το 2020, καθώς βλέπουν ότι είναι πολύ πιθανό να χρειασθεί και δεύτερο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους πριν από το τέλος του έτους. Μέχρι και αυτήν την εβδομάδα στο πρόγραμμα «κουρέματος» του χρέους κατά 21% είχαν δηλώσει συμμετοχή μόνο οι κάτοχοι του 50% των ομολόγων που λήγουν ως το 2020, έναντι στόχου για το 90%.
Επιπλέον, η εξέλιξη των αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων, που πλησιάζουν πλέον το 20%, χωρίς κανένας επενδυτής να τα θεωρεί ελκυστικά, όπως και των διετών ομολόγων, που διαπραγματεύονται με απόδοση άνω του 46%, υποδηλώνοντας φόβους χρεοκοπίας της χώρας σύντομα, υποδεικνύει ότι οι αγορές έχουν χάσει και το τελευταίο ψήγμα εμπιστοσύνης στο ευρωπαϊκό σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας από τη χρεοκοπία, στο όνομα του οποίου η ελληνική οικονομία καταστρέφεται καθημερινά από ένα βάρβαρο και αδιέξοδο πρόγραμμα λιτότητας. Εξ ου και η καθημερινή πλέον διεθνής συζήτηση περί επιστροφής της Ελλάδας στη δραχμή, η οποία δεν λέει να καταλαγιάσει…

Πολιτικοί ελιγμοί και τεχνάσματα…
• Η δεύτερη υπαναχώρηση Βενιζέλου καταγράφηκε στο μείζον ζήτημα της επαναδιαπραγμάτευσης των στόχων του Μεσοπρόθεσμου, οι οποίοι είναι φανερό πλέον ότι είναι αδύνατο να επιτευχθούν, όταν η ύφεση υπάρχουν φόβοι ότι θα ξεπεράσει και το 5%, ενώ η κυβέρνηση αδυνατεί να περιορίσει αποτελεσματικά τις δαπάνες και να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα. Επιβεβαιώνοντας τις πληροφορίες του «Π» της περασμένης Κυριακής, ότι θα ζητήσει από την «τρόικα» να αλλάξουν οι στόχοι προς ρεαλιστικότερη κατεύθυνση, ο κ. Βενιζέλος προανήγγειλε την Τετάρτη, μιλώντας στους βουλευτές του ΚΤΕ Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ, ότι αυτή η διαπραγμάτευση θα αρχίσει τις επόμενες ημέρες με την «τρόικα». Την επόμενη ημέρα, όμως, και αφού η «τρόικα» εξέφρασε έντονη δυσφορία για αυτές τις προαναγγελίες, ο κ. Βενιζέλος «μάζεψε» τις προηγούμενες δηλώσεις του και ορκίσθηκε πάλι πίστη σε στόχους που και ο ίδιος γνωρίζει καλά ότι δεν θα επιτευχθούν.
Απόλυτο χάος…
• Το απόλυτο χάος στις προσπάθειες να επανέλθει η κυβέρνηση σε τροχιά υλοποίησης του Μνημονίου καταγράφηκε αυτήν την εβδομάδα σε δύο κρίσιμα μέτωπα: το σχέδιο για το νέο μισθολόγιο στο Δημόσιο, με το εφεύρημα της «προσωπικής διαφοράς», που χρησιμοποιήθηκε για να διατηρηθούν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους οι σημερινές μισθολογικές ανισότητες στο Δημόσιο, είναι άκρως απογοητευτικό από την άποψη της συγκράτησης της μισθολογικής δαπάνης στο Δημόσιο. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί τις επόμενες ημέρες να ξαναγράψει το μισθολόγιο υπό την πίεση της «τρόικας», ώστε να καταστεί αυτό δημοσιονομικά αποτελεσματικότερο. Με τον τρόπο αυτό θα μπορεί να ισχυρισθεί έναντι της πολιτικής «πελατείας» των δημοσίων υπαλλήλων ότι προσπάθησε να αποτρέψει τις μεγάλες περικοπές, αλλά τελικά υποχρεώθηκε να αλλάξει ρότα υπό την πίεση της «τρόικας». Στο δεύτερο μεγάλο «μέτωπο» δημοσιονομικού χάους, δηλαδή στο σχέδιο για αύξηση στο 23% του ΦΠΑ στην εστίαση, το υπουργείο Οικονομικών εμφανιζόταν αποφασισμένο να προχωρήσει στην εφαρμογή του, παρά τις προειδοποιήσεις των εταιρειών του κλάδου ότι μπορεί να χαθούν ακόμη και 120.000 θέσεις εργασίας. Ασαφές παραμένει πώς ακριβώς θα εφαρμοσθεί το μέτρο, αλλά και αν θα εκπληρωθούν οι υποσχέσεις Βενιζέλου για αντικατάστασή του από άλλο, ισοδύναμου αποτελέσματος, όταν ολοκληρωθεί η διαπραγμάτευση για τη φορολογική μεταρρύθμιση.