Το επόμενο βήμα…
Αλλά και από ουσιαστικής απόψεως η επίσκεψη αυτή, εκ πρώτης όψεως πάντα, γεννάει, για τους πιο αισιόδοξους, μια ελπίδα. Ότι επιτέλους η Άγκυρα ίσως αρχίζει να επανεξετάζει την πολιτική της στο μειονοτικό, προκειμένου να εγκαταλείψει τις πολιτικές αφελληνισμού που απαρέγκλιτα εφάρμοσε.
Ακόμη θετικά συγκρατήσαμε τις δηλώσεις του τούρκου πρωθυπουργού σχετικά με τη λειτουργία στην Παναγία Σουμελά, στην οποία συνέρρευσε ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο πλήθος πιστών από την Ελλάδα, αλλά και προσκυνητές από πολλά άλλα μέρη του κόσμου, όπως από τη Ρωσία, τη Γεωργία, τις ΗΠΑ και την Αυστραλία. Μιλώντας στο δείπνο που παρέθεσε προς τιμήν του, λίγες ώρες μετά τη λειτουργία, η Ένωση Βιομηχάνων στην πόλη Γκαζιαντέπ, στη Νοτιοανατολική Τουρκία, με ευκαιρία το Ραμαζάνι, ο κ. Ερντογάν μεταξύ άλλων επέκρινε όλους εκείνους τους αυτοαποκαλούμενους εθνικιστές, όπως είπε, που καλλιεργούν κλίμα, προβάλλοντας διάφορες θεωρίες περί δήθεν δημιουργίας κράτους του Πόντου. Και αναρωτήθηκε, αναφερόμενος στους προσκυνητές: Τι έγινε; Ήρθαν, τέλεσαν τη θεία λειτουργία τους και έφυγαν.
Μακρύς διάλογος βέβαια μπορεί να ανοίξει σχετικά με το ποιος ήταν ο πραγματικός λόγος της τουρκικής αυτής «μεταστροφής», αν τελικά χαρακτηριστεί έτσι. Δεν είναι παράλογο τα κίνητρα να αναζητηθούν στην προσπάθεια που η Άγκυρα καταβάλλει προκειμένου να εξωραΐσει την πολιτική της στα θέματα του σεβασμού της θρησκευτικής ελευθερίας και των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας, τομείς για τους οποίους δέχεται, ως γνωστόν, πολλές επικρίσεις. Τα ίδια κίνητρα μπορούν να αναζητηθούν και για την τακτική που ακολουθεί ήδη προβάλλοντας την εικόνα μιας ισχυρής χώρας που θέλει να εμφανίζεται ότι συνεχώς υιοθετεί πολιτικές μεταρρυθμίσεις και εκδημοκρατίζεται. Και εδώ η σκοπιμότητα προφανής. Δεν θα μπούμε στον πειρασμό να αναλύσουμε ποια είναι τα αίτια της τουρκικής πολιτικής. Ο χρόνος –και μάλιστα πολύ σύντομα– θα αποκαλύψει εάν και τι κρύβεται πίσω από τις δύο αυτές τουρκικές κινήσεις.
Αλλά για να είμεθα δίκαιοι απέναντι στην Ιστορία, δεν μπορούμε παρά να διατηρήσουμε κάποιες επιφυλάξεις. Το παρελθόν, άμεσο και απώτερο, των ελληνοτουρκικών σχέσεων μάς νομιμοποιεί γιʼ αυτό. Δεν είναι λίγες οι φορές που ελπίδες διαψεύσθηκαν. Παραδείγματα πάμπολλα. Ευχολόγια, υποσχέσεις, δηλώσεις πολλές φορές αναιρέθηκαν, διαψεύσθηκαν, ακυρώθηκαν, έμειναν κενό γράμμα… Αδιάψευστα τεκμήρια οι τραγικές μαρτυρίες των χιλιάδων ομογενών μας, που στη σύγχρονη ακόμη εποχή που ζούμε υπέστησαν τις συνέπειες απάνθρωπης πολιτικής, που σημάδεψε ορισμένα τραγικά γεγονότα, όπως εκείνα του 1955, τα Σεπτεμβριανά στην Πόλη. Αλλά και τόσα άλλα.
Δεν είναι η ώρα να τα αναλύσουμε. Η συλλογική μνήμη του λαού μας τα έχει καταγράψει. Δεν παρελθοντολογούμε, κοιτάζουμε το μέλλον χωρίς προκαταλήψεις, αλλά και χωρίς να έχουμε διαγράψει τις τραγικές μνήμες. Γιʼ αυτό, σʼ αυτήν τη φάση, πρέπει να συγκρατήσουμε τα δύο παραπάνω γεγονότα. Σαν απαρχή τουλάχιστον κάποιας ελπίδας, που δειλά δειλά μπορεί να αναφανεί.
Όλα όμως θα εξαρτηθούν από το επόμενο βήμα.
Θα το κάνει η Άγκυρα ή θα επανέλθει στη γνωστή αδιάλλακτη πολιτική της;
Το επόμενο βήμα θα είναι σημαντικό και κρίσιμο, αφού θα κρίνει την περαιτέρω πορεία. Μέχρι τότε περιμένουμε να δούμε.