Εξωτερική πολιτική, διαφάνεια και κόκκινες γραμμές
Ο κ. Μπουλούκμπασι αναφέρθηκε στις διερευνητικές συνομιλίες και στο περιεχόμενο αυτών σχετικά με το εύρος των χωρικών μας υδάτων. Θέμα που έχει απασχολήσει επί μακρόν τα κόμματα, τους πολιτικούς, τους αναλυτές και τα ΜΜΕ.
Δεν θα αναφερθούμε στις διατυπωμένες απόψεις του κ. Μπουλούκμπασι. Ο υπουργός Εξωτερικών εξάλλου, ως αρμοδιότερος, έδωσε την κατάλληλη απάντηση με την ευκαιρία τής εδώ επίσκεψης της κύπριας ομολόγου του, την περασμένη Πέμπτη. Κλήθηκε ο κ. Λαμπρινίδης να σχολιάσει, αναφερόμενα του τούρκου πρέσβη σύμφωνα με τα οποία η Ελλάδα αποδέχθηκε σε κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια των διερευνητικών επαφών, να υπαναχωρήσει από το δικαίωμά της για την επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Ο υπουργός Εξωτερικών απάντησε ότι καμία ελληνική κυβέρνηση δεν έχει κάνει τέτοια συμφωνία με την Τουρκία και ότι η Ελλάδα όποτε το κρίνει σκόπιμο έχει το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων.
Γνωρίζουμε ότι διεξάγονται διερευνητικές επαφές, όπως λέγονται, Ελλάδας – Τουρκίας. Αντιλαμβάνόμαστε την ανάγκη τήρησης του απορρήτου των σχετικών συνομιλιών. Σε τέτοιου είδους επαφές προφανείς λόγοι σκοπιμότητας επιβάλουν την τήρηση της εμπιστευτικότητας του περιεχομένου των σχετικών συζητήσεων. Είναι μια συνηθισμένη πρακτική που τηρείται από όλα τα κράτη. Δεν παύει όμως να απασχολεί το γεγονός ότι οι επαφές αυτές συνεχίζονται επί έτη –έχουν ήδη συμπληρωθεί 50 γύροι επαφών– και πλην ελαχίστων προσώπων ουδείς γνωρίζει το ακριβές περιεχόμενό τους.
Στο σημείο αυτό υπεισέρχεται το κρίσιμο ερώτημα. Μέχρι ποίου σημείου πρέπει να τηρείται η εμπιστευτικότητα των σχετικών συνομιλιών και από ποιο σημείο και μετά επιβάλλεται η ενημέρωση των πολιτικών φορέων της χώρας.
Απάντηση δύσκολη, όταν μάλιστα οι επαφές αυτές αφορούν ευαίσθητα θέματα εθνικής κυριαρχίας.
Η σχετική όμως απάντηση θα ήταν ευκολότερη αν υπάρχει μια, έστω και υποτυπώδης, συνεννόηση μεταξύ των κυριότερων τουλάχιστον δυνάμεων της χώρας. Το θέμα μάς έχει απασχολήσει και στο παρελθόν. Με επανειλημμένα δημοσιεύματα δεν κουραστήκαμε να επαναλαμβάνουμε την άμεση ανάγκη για την επίτευξη μιας συμφωνίας πάνω στις περίφημες κόκκινες γραμμές, που πρέπει να τηρούνται κατά τον χειρισμό κρίσιμων θεμάτων της εξωτερικής μας πολιτικής και που όλες οι κυβερνήσεις ευαγγελίζονται και επικαλούνται, χωρίς όμως να έχουν προσπαθήσει να χαράξουν σε συνεργασία με τις πολιτικές δυνάμεις του τόπου.
Δεν νομίζουμε ότι υπάρχουν μείζονες διαφορές που χωρίζουν τα κόμματα πάνω στα σημαντικά εθνικά μας θέματα. Ίσως υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις και απόψεις όσον αφορά τη μεθοδολογία στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής. Αυτό επιβάλλει η δημοκρατική τάξη. Αλλά ουδείς μπορεί να πιστέψει ότι τα κόμματα μπορούν να επεξεργαστούν λύσεις που θα ήταν αντίθετες προς τα εθνικά μας συμφέροντα.
Ενδεχόμενη λοιπόν συνεργασία των πολιτικών δυνάμεων της χώρας για την υιοθέτηση κόκκινων γραμμών, που απαρέγκλιτα θα πρέπει να τηρούνται, θα διευκόλυνε σε τελευταία ανάλυση την εκάστοτε κυβέρνηση στη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής της, αλλά συγχρόνως θα την υποχρέωνε να ακολουθεί πιστά την αποφασιζόμενη εκάστοτε γραμμή χωρίς δισταγμούς και υπαναχωρήσεις. Παράλληλα η χάραξη των κόκκινων γραμμών θα στερούσε και το δικαίωμα κριτικής από την αντιπολίτευση, αφού θα αναιρούσε έτσι ευχερώς κάθε σκοπιμότητα για επικρίσεις περί κρυψίνοιας και μη διαφάνειας.
Ήδη έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος. Πιστεύουμε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι το καταλληλότερο πρόσωπο που θα μπορούσε να αναλάβει σχετική πρωτοβουλία να συγκαλέσει τους πολιτικούς αρχηγούς προκειμένου να αποφασίσουν ποιες θα είναι οι απαράβατες αρχές όπου θα στηρίζεται η εξωτερική μας πολιτική. Έτσι κάθε πολιτική δύναμη του τόπου θα αναλάβει και το μερίδιο ευθύνης που της αναλογεί.
Το εγχείρημα δεν θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολο. Δεν υπάρχουν, νομίζουμε, βασικές διαφορές που χωρίζουν τουλάχιστον τα δύο μεγάλα κόμματα στα καίρια θέματα της εξωτερικής μας πολιτικής, όπως επί παραδείγματι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Δεν θα έπρεπε λοιπόν να αναληφθεί μια τέτοια πρωτοβουλία; Είμαστε βέβαιοι ότι όλοι θα επικροτούσαν μια τέτοια απόφαση.